دوره 30، شماره 2 - ( 4-1403 )
دوره 30 شماره 2 صفحات 174-158 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mehrabi N, Sharif A. Barriers to Documenting Experiences in the Public Libraries of Qom Province. Research on Information Science and Public Libraries 2024; 30 (2) :158-174
URL: http://publij.ir/article-1-2405-fa.html
URL: http://publij.ir/article-1-2405-fa.html
محرابی نازیلا، شریف عاطفه. موانع مستندسازی تجربه‌ها درکتابخانههای عمومی استان قم. تحقیقات اطلاع‌رسانی و كتابخانه‌های عمومی. 1403; 30 (2) :158-174
استادیار گروه علم اطلاعات و دانششناسی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران (نویسنده مسئول) ، Atefeh.sharif@modares.ac.ir
چکیده: (1978 مشاهده)
هدف: مستندسازی تجارب تلاشی برای تبدیل دانش ضمنی به دانش صریح است. با توجه به این‌‌که مستندسازی در کتابخانههای عمومی استان قم چندان مورد توجه قرار نگرفته است، پژوهش حاضر با هدف شناسایی و رتبهبندی موانع مستندسازی تجربه‌ها در این کتابخانهها انجام شد.
روش: این پژوهش از نظر نوع، کاربردی است که با رویکرد آمیخته اکتشافی انجام شد و از نظر روش، توصیفی- ترکیبی است و به طور همزمان از پیمایش دلفی و پیمایش مرسوم استفاده شد. در مرحله دلفی، موانع مستندسازی شناسایی و رتبهبندی موانع در بخش پیمایش انجام شد. پژوهش شامل دو جامعه آماری بود: نخست خبرگان موضوعی و دوم مسئولان و کارکنان کتابخانههای عمومی استان قم. از جامعه آماری اول نمونه‌ای هدفمند و از جامعه دوم، 66 نفر به طور تصادفی انتخاب شدند. پس از مطالعه متون، سیاهه اولیه موانع مستندسازی شناسایی‌‌شده در اختیار اعضای پنل قرار گرفت و از خروجی مرحله پنل دلفی برای ساخت پرسشنامه استفاده شد. سنجش دقت و اعتبار داده‌‌های کیفی بر اساس معیارهای اعتبار، اطمینان، قابلیت تأیید و انتقال‌‌پذیری و روایی پرسشنامه به صورت روایی محتوایی بررسی شد. پرسشنامه به تایید سه نفر از استادان متخصص علم اطلاعات و دانششناسی رسید. از آلفای کرونباخ نیز برای تایید پایایی پرسشنامه استفاده و میزان آن 949/0 گزارش شد.
یافته‌‌ها: موانع در هفت مقوله موانع فردی، موانع آموزشی، موانع فرهنگ سازمانی، موانع ساختار سازمانی، موانع فناورانه، موانع اقتصادی و موانع اجتماعی دسته‌بندی شد. از میان شاخص‌‌های موانع فردی، شاخص نبود احساس مسئولیت نسبت به مستندسازی در کارکنان و مدیران و همچنین نبود انگیزه کافی، اعتماد به حافظه خود و احساس عدم نیاز سازمان به این تجارب؛ از میان شاخص‌‌های موانع آموزشی، بی‌‌توجهی به فواید و مزایای مستندسازی توسط مسئولان آموزشی و همین طور برگزاری نشدن همایش‌‌ها و نشست‌‌های مربوط به مستندسازی؛ از میان شاخص‌‌های موانع فرهنگ سازمانی، نبود پشتیبانی لازم از سوی مسئولان؛ از میان شاخص‌‌های موانع ساختار سازمانی، حمایت ناکافی مدیران عالی از برنامه‌‌های مستندسازی و وجود بروکراسی شدید اداری و همچنین نبود ستاد و تشکیلاتی برای ثبت و حفظ تجارب؛ از میان موانع فناورانه، نبود سامانه مدیریت دانش جهت ثبت و مدیریت تجربیات و نبود یا نامناسب بودن پشتیبانی فنی؛ از میان موانع اقتصادی، عدم تخصیص بودجه مناسب برای امر مستندسازی و دغدغه معیشت و نبود انگیزه برای مستندسازی و در نهایت، از میان موانع اجتماعی، نبود تعامل مطلوب میان کارکنان بیشترین امتیاز را به خود اختصاص دادند.
اصالت / ارزش: نتایج این پژوهش، شناختی از موانع مستندسازی تجربه‌ها درکتابخانههای عمومی استان قم فراهم می‌آورد و به‌‌کارگیری آنها توسط نهادهای تصمیم‌گیر می‌تواند در زمینه توسعه سازمانی و کسب مزیت رقابتی مؤثر باشد.
روش: این پژوهش از نظر نوع، کاربردی است که با رویکرد آمیخته اکتشافی انجام شد و از نظر روش، توصیفی- ترکیبی است و به طور همزمان از پیمایش دلفی و پیمایش مرسوم استفاده شد. در مرحله دلفی، موانع مستندسازی شناسایی و رتبهبندی موانع در بخش پیمایش انجام شد. پژوهش شامل دو جامعه آماری بود: نخست خبرگان موضوعی و دوم مسئولان و کارکنان کتابخانههای عمومی استان قم. از جامعه آماری اول نمونه‌ای هدفمند و از جامعه دوم، 66 نفر به طور تصادفی انتخاب شدند. پس از مطالعه متون، سیاهه اولیه موانع مستندسازی شناسایی‌‌شده در اختیار اعضای پنل قرار گرفت و از خروجی مرحله پنل دلفی برای ساخت پرسشنامه استفاده شد. سنجش دقت و اعتبار داده‌‌های کیفی بر اساس معیارهای اعتبار، اطمینان، قابلیت تأیید و انتقال‌‌پذیری و روایی پرسشنامه به صورت روایی محتوایی بررسی شد. پرسشنامه به تایید سه نفر از استادان متخصص علم اطلاعات و دانششناسی رسید. از آلفای کرونباخ نیز برای تایید پایایی پرسشنامه استفاده و میزان آن 949/0 گزارش شد.
یافته‌‌ها: موانع در هفت مقوله موانع فردی، موانع آموزشی، موانع فرهنگ سازمانی، موانع ساختار سازمانی، موانع فناورانه، موانع اقتصادی و موانع اجتماعی دسته‌بندی شد. از میان شاخص‌‌های موانع فردی، شاخص نبود احساس مسئولیت نسبت به مستندسازی در کارکنان و مدیران و همچنین نبود انگیزه کافی، اعتماد به حافظه خود و احساس عدم نیاز سازمان به این تجارب؛ از میان شاخص‌‌های موانع آموزشی، بی‌‌توجهی به فواید و مزایای مستندسازی توسط مسئولان آموزشی و همین طور برگزاری نشدن همایش‌‌ها و نشست‌‌های مربوط به مستندسازی؛ از میان شاخص‌‌های موانع فرهنگ سازمانی، نبود پشتیبانی لازم از سوی مسئولان؛ از میان شاخص‌‌های موانع ساختار سازمانی، حمایت ناکافی مدیران عالی از برنامه‌‌های مستندسازی و وجود بروکراسی شدید اداری و همچنین نبود ستاد و تشکیلاتی برای ثبت و حفظ تجارب؛ از میان موانع فناورانه، نبود سامانه مدیریت دانش جهت ثبت و مدیریت تجربیات و نبود یا نامناسب بودن پشتیبانی فنی؛ از میان موانع اقتصادی، عدم تخصیص بودجه مناسب برای امر مستندسازی و دغدغه معیشت و نبود انگیزه برای مستندسازی و در نهایت، از میان موانع اجتماعی، نبود تعامل مطلوب میان کارکنان بیشترین امتیاز را به خود اختصاص دادند.
اصالت / ارزش: نتایج این پژوهش، شناختی از موانع مستندسازی تجربه‌ها درکتابخانههای عمومی استان قم فراهم می‌آورد و به‌‌کارگیری آنها توسط نهادهای تصمیم‌گیر می‌تواند در زمینه توسعه سازمانی و کسب مزیت رقابتی مؤثر باشد.
نوع مطالعه: كمّي |
موضوع مقاله:
مديريت اطلاعات و مديريت دانش
دریافت: 1402/3/12 | پذیرش: 1402/8/20 | انتشار: 1403/4/10
دریافت: 1402/3/12 | پذیرش: 1402/8/20 | انتشار: 1403/4/10
فهرست منابع
1. اخوان، پیمان؛ اولیای، النوش؛ دسترنج ممقانی، نسرین؛ و ثقفی، فاطمه (1389). توسعه فرآیندهای چرخه مدیریت دانش مبتنی بر عوامل مؤثر بر موفقیت مدیریت دانش. سیاست علم و فناوری، 3(3)، 1-13.
2. اسلامیان، مریم (1387). طراحی و تدوین الگوی مستندسازی تجربههای مدیران دانشگاه شهید بهشتی (پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
3. الهی، شعبان؛ بهاری فر، علی؛ و صالحی، علی (1384). طراحی ساختار نظام مستندسازی تجربیات سازمانی مدیران. فصلنامه مدرس علوم انسانی، 9(3)، 23-52.
4. بزرگی، احمد (1393). مطالعه عوامل مؤثر بر فرآیند مستندسازی تجربیات کارکنان (مطالعه موردی: کارکنان توسعه صادرات مستقر در شعب تهران). پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرکزی تهران.
5. بیگدلی، فروغ (1390). ارائه الگویی برای مستندسازی تجربههای مدیران مدارس راهنمایی دولتی و خاص شهرستان آبادان با رویکرد مدیریت دانش (پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز.
6. تاجمیر ریاحی، حامد؛ و اسمعیلی اتوئی، سلمان (1391). شناسایی و رتبهبندی موانع و عوامل تسهیل‌کننده مدیریت دانش در دانشکده‌های حسابداری و مالی (رویکرد تحلیل سلسله‌‌مراتبی گروهی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 1(3)، 129-142.
7. پرمهر، تورج؛ بهرامی، شهاب؛ جلیلوند، و محمد (1401). بررسی نقش میانجی مستندسازی تجارب و شبکه اجتماعی سازمان در ارتباط بین تمدن سازمانی و تصویر سازمانی (مطالعه موردی: سازمان ورزش شهرداری تهران). مدیریت منابع انسانی در ورزش، 10(1)، 148-129.
8. تیموری، احمد (1397). ارائه الگوی تجربه‌‌نگاری و مستندسازی تجربههای پروژه‌‌ها در شرکت ملی صنایع پتروشیمی (پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهریار، شهریار.
9. جمشیدی بروجنی،گیتی (1392). شناسایی و تحلیل دیدگاه‌‌های مدیران کتابخانههای دانشگاهی ایران در مورد مستندسازی تجربه‌ها و دانش به منظور ارائه راهکارهایی برای مستندسازی در این کتابخانهها (پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز.
10. زاهدی، محمدرضا؛ اخوان،پیمان؛ و نقدی خانچاه، شایان (1398). شناسایی موانع کلیدی مدیریت دانش و درس‌‌آموخته‌‌ها در سازمان‌‌های پروژه‌‌محور نظامی. مدیریت نظامی، 19 (76)، 68-29.
11. زنجیرچی، محمود؛ حکاکی، مسعود؛ کنجکاومنفرد، امیررضا؛ و بهنیا، فروغ (1393). عارضه‌‌یابی پیاده‌‌سازی مدیریت دانش در آموزش و پرورش استان یزد. تعلیم وتربیت، 31(3)، 116-95.
12. سلامی، مریم؛ حقیرالسادات، جمال؛ و علی‌‌پور، امید (1397). تحلیل مؤلفه‌‌ها و موانع مدیریت دانش، اولین کنگره پژوهشهای دانشجویی دانشگاه‌‌های علوم پزشکی خراسان، گناباد. https://civilica.com/doc/817929
13. سیادت، علی؛ هویدا، رضا؛ و موسویان، رسول (1394). شناسایی شیوه‌‌های مستندسازی و انتقال تجربههای حرفه‌‌ای اعضای هیئت علمی در دانشگاه اصفهان، پژوهشهای مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، 7 (3)، 254-227.
14. سیدصدری، الناز؛ علامه، محسن؛ و شائمی برزکی، علی (1391). شناسایی موانع تسهیم دانش در شرکت پالایش نفت اصفهان (مطالعه پدیدارشناسی). پژوهشهای مدیریت منابع سازمانی ، ۲ (۳) :۱۴۳-۱۱۹.
15. عالی‌‌زاده، عادله؛ حسینپور، محمد؛ و برکت، غلامحسین (2022). ارائه الگویی جهت مستندسازی تجربیات مدیران به منظور ارتقای کیفیت دوره‌‌های آموزشی سازمان تأمین اجتماعی. سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 6(1)، 397-410.
16. کاملی، محمدجواد (1387). مدیریت دانش و موانع آن در سازمان‌‌های دولتی (مطالعه موردی در سازمان پلیس). کارآگاه، 2(3)، 17-39.
17. مکاری قنواتی، زهرا؛ شاهی، سکینه؛ و پارسا، عبدالله (1394). شناسایی مشکلات پیاده‌‌سازی مستندسازی تجربیات مدیران مدارس. دومین کنفرانس بین‌‌المللی پژوهش در علوم رفتاری و اجتماعی.
18. مکوندی، محمد؛ مهرعلی‌‌زاده، یدالله؛ و حسینپور، محمد (1398). آسیب‌‌شناسی شیوه مستندسازی دانش فنی کارکنان و مدیران شرکت‌‌های تولیدی منطقه آزاد اروند. مدیریت توسعه و تحول، 39، 22-11.
19. Bartol, K.M., & Srivastava, A .(2002). Encouraging knowledge sharing: the role of organizational reward systems. Journal of leadership and Organization Studies, 9(1), 75-81. [DOI:10.1177/107179190200900105]
20. Becker, Karin., & Ghedini, Cinara. (2005). A documentation infrastructure for the management of data mining progects. Information and Software Technology, 47(1,2), 95-110. [DOI:10.1016/j.infsof.2004.06.004]
21. Burke, M., & Goldman, S. (2016). Documenting the experiences of special education advocates. Journal of Special Education, 51(1), 3 -13. [DOI:10.1177/0022466916643714]
22. Chiovitti , RF., & Piran ,N.(2003), Rigour and grounded theory research. Journal of Advanced Nursing, 44(4), 427-35. [DOI:10.1046/j.0309-2402.2003.02822.x]
23. Dandurand, Y., & Vogt, A. (2017). Documenting the Experience and the Successes of First Nations Courts in British Columbia. International Centre for Criminal Law Reform and Criminal Justice Policy.
24. Davenport, T., & Laurence, P. (1998). Working Knowledge: How Organization Manage What They Know. Harvard Business School Press, Boston.
25. Kulcu, O. (2009). Quality documentation and records management: A survey of Turkish universities. Aslib Proceedings, 61(5),459-473. [DOI:10.1108/00012530910989616]
26. Landers, D., Schineider, K., & Houdek, F. (1999). Organizational learning and experience documentation in industrial software projects. International Journal of Human-Computer Studies, 51(3), 643 - 661. [DOI:10.1006/ijhc.1999.0280]
27. Makin, D. A., Stohr, M. K., Unger, J., Howell, E., Parks, M., Willits, D., & Hemmens, C. (2023). Documenting variability in operational and organizational experiences related to COVID-19 in Washington state. Policing: An International Journal, 46(3), 441-460. [DOI:10.1108/PIJPSM-09-2022-0121]
28. Marcelino, I., Gomes, I., Laza, R., & Pereira, A. (2015). Using ICT for tacit knowledge preservation in old ge. applications. Advances in Intelligent Systems and Computing, 376, 75 - 83. [DOI:10.1007/978-3-319-19695-4_8]
29. McKay, F. H., John, P., Sims, A., Kaur, G., & Kaushal, J. (2020). Documenting the food insecurity experiences and nutritional status of women in India: Study protocol. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(11), 3769. [DOI:10.3390/ijerph17113769]
30. Mohammadian, M., Khoshi, A., Gooshki, H. S., Raeeszadeh, M., Goodarzi, H., & Moghaddam, J. A. (2022). Developing an experience documentation model of spiritual health in the COVID-19 epidemic. Journal of Pharmaceutical Negative Results, 13(4), 447-455. [DOI:10.47750/pnr.2022.13.04.057]
31. Nayir, D.Z., and Uzuncarsili, U . (2008). A cultural perspective on knowledge management: The success story of Sarkuysan company. Journal of Knowledge Management, 12(2), 141-155. [DOI:10.1108/13673270810859578]
32. Nonaka, I., & Takeuchi, H. (1995). The Knowledge Creating Company, Oxford University Press. [DOI:10.1093/oso/9780195092691.001.0001]
33. Ofi, B., & Sowunmi, O. (2012). Nursing documentation: Experience of the use nursing process model in selected hospitals in Ibadan, Qyostate, Nigeria. International Journal of Nursing Practice,18(4),345 -362. [DOI:10.1111/j.1440-172X.2012.02044.x]
34. Renzl, B. (2008). Trust in managemwnt and knowledge sharing: The mediating effects of fear and knowledge documentation. Omega. 36(2),20, 206-220. [DOI:10.1016/j.omega.2006.06.005]
35. Sithole, J. (2007). The challenges faced by African libraries and information centres in documenting and preserving, Indigenous knowledge. IFLA Journal, 33(2).117-123. [DOI:10.1177/0340035207080304]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
