دوره ۲۹، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۴۰۲ )
دوره ۲۹ شماره ۴ صفحات ۵۱۶-۵۰۰ |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Moghimi O A, Mir Hosseini Z, Ghaffari S. Identification of revenue generation components in public libraries of Iran. Research on Information Science and Public Libraries 2023; 29 (4) :500-516
URL: http://publij.ir/article-1-2459-fa.html
URL: http://publij.ir/article-1-2459-fa.html
مقیمی امیدعلی، میرحسینی زهره، غفاری سعید. شناسایی مؤلفههای مدل درآمدزایی کتابخانههای عمومی ایران. تحقیقات اطلاعرسانی و كتابخانه‌های عمومی. ۱۴۰۲; ۲۹ (۴) :۵۰۰-۵۱۶
علم اطلاعات و دانششناسی، علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران ، z_mirhoseini@iau-tnb.ac.ir
چکیده: (۱۹۹۷ مشاهده)
هدف: کاهش بودجه از یک سو و نیاز به ارائۀ خدمات نوین و خلاقانه ازسوی‌دیگر، مدیران و کتابداران را بر آن داشته است تا به‌دنبال راهکاری برای خلق درآمد و ایجاد فرصت‌‌های جدید برای درآمدزایی باشند. هدف این پژوهش، شناسایی مؤلفههای مؤثر بر درآمدزایی در کتابخانههای عمومی ایران است.
روش: این پژوهش، کاربردی و به‌لحاظ نوع، مرور نظاممند بوده و با روش فراتحلیل انجام شده است. جامعۀ آماری شامل کلیۀ مقالات علمی و پژوهشی با موضوع درآمدزایی و بازاریابی در کتابخانههای عمومی ایران است که در نشریات فارسی‌زبان منتشر شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، یک سیاهۀ وارسی محقق‌ساخته و ابزار حیاتی Glynn است. داده‌های گردآوری‌شده، با نرم‌افزار جامع فراتحلیل (نسخۀ 2.0) تجزیه‌وتحلیل شد.
یافتهها: یافتهها نشان داد که در سطح اطمینان 95 درصد، افراد، مکان، محصول، تشویق و ترغیب، قیمت، کیفیت خدمات، تعامل با مخاطب و شخصی‌سازی خدمات از مؤلفههای تأثیرگذار بر درآمدزایی در کتابخانهها هستند. افراد دارای اندازۀ اثر قوی بوده و مؤلفههای مکان، محصول، تشویق و ترغیب و قیمت دارای شدت تأثیر متوسط هستند. شدت اثر مؤلفههای کیفیت خدمات، تعامل با مخاطب و شخصی‌سازی خدمات، ضعیف است. نتایج آزمون‌های ناهمگونی نشان داد پژوهشهای مورد بررسی ناهمگن بوده و ازاین‌رو از اندازۀ اثر تصادفی استفاده شده است. نمودار قیفی، بیانگر خطای استاندارد بالا و سوگیری زیاد است. به عبارت دیگر، توزیع پژوهش‌ها نرمال و تصادفی نیست. ایجاد تعادل بین درآمدزایی و مأموریت اصلی از ملاحظات مهم برای کتابخانههای عمومی است. کتابخانهها می‌‌توانند با تکیه بر راهکارهایی مانند تمرکز بر ارائۀ خدمات و منابع باکیفیت، اولویت‌بندی نیازهای جامعه، شفاف‌‌سازی جریان درآمدزایی و تمرکز بر اهداف و رسالت کتابخانههای عمومی به برقراری این تعادل کمک کنند. ایجاد زیرساختهای مناسب با تغییرات و تحولات حاصل از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی و ایجاد نظامهای اطلاعاتی منسجم، ارائۀ خدمات اطلاعاتی متنوع، تدوین برنامهها و راهبردهای مناسب برای تبلیغ محصولات، اصلاح ساختار کاری کتابخانه، همکاری و ارتباطات مناسب با دیگر سازمانهای کارآفرین و افراد خیّر، جذب کتابداران و متخصصان خلاق و دعوت از متخصصان حوزههای مختلف علمی برای ارائۀ مشاوره اطلاعاتی، ارزیابی خدمات و محصولات ارائه‌شده و عرضۀ خدمات مطابق با نیازهای اطلاعاتی کاربران ازجمله اقداماتی است که سبب بهبود و ارتقای جریان درآمدزایی در کتابخانهها می‌شود.
اصالت/ارزش: با توجه به کاهش بودجه و رکود اقتصادی تحمیل‌شده بر نهادهای دولتی، اجرا و پیاده‌‌سازی مدل‌‌های درآمدزایی و بازاریابی در کتابخانهها بیش از پیش اهمیت یافته است. این پژوهش سعی دارد با مطالعۀ پژوهشهای پیشین، مهم‌ترین عوامل مؤثر بر درآمدزایی کتابخانههای عمومی را شناسایی کند.
روش: این پژوهش، کاربردی و به‌لحاظ نوع، مرور نظاممند بوده و با روش فراتحلیل انجام شده است. جامعۀ آماری شامل کلیۀ مقالات علمی و پژوهشی با موضوع درآمدزایی و بازاریابی در کتابخانههای عمومی ایران است که در نشریات فارسی‌زبان منتشر شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، یک سیاهۀ وارسی محقق‌ساخته و ابزار حیاتی Glynn است. داده‌های گردآوری‌شده، با نرم‌افزار جامع فراتحلیل (نسخۀ 2.0) تجزیه‌وتحلیل شد.
یافتهها: یافتهها نشان داد که در سطح اطمینان 95 درصد، افراد، مکان، محصول، تشویق و ترغیب، قیمت، کیفیت خدمات، تعامل با مخاطب و شخصی‌سازی خدمات از مؤلفههای تأثیرگذار بر درآمدزایی در کتابخانهها هستند. افراد دارای اندازۀ اثر قوی بوده و مؤلفههای مکان، محصول، تشویق و ترغیب و قیمت دارای شدت تأثیر متوسط هستند. شدت اثر مؤلفههای کیفیت خدمات، تعامل با مخاطب و شخصی‌سازی خدمات، ضعیف است. نتایج آزمون‌های ناهمگونی نشان داد پژوهشهای مورد بررسی ناهمگن بوده و ازاین‌رو از اندازۀ اثر تصادفی استفاده شده است. نمودار قیفی، بیانگر خطای استاندارد بالا و سوگیری زیاد است. به عبارت دیگر، توزیع پژوهش‌ها نرمال و تصادفی نیست. ایجاد تعادل بین درآمدزایی و مأموریت اصلی از ملاحظات مهم برای کتابخانههای عمومی است. کتابخانهها می‌‌توانند با تکیه بر راهکارهایی مانند تمرکز بر ارائۀ خدمات و منابع باکیفیت، اولویت‌بندی نیازهای جامعه، شفاف‌‌سازی جریان درآمدزایی و تمرکز بر اهداف و رسالت کتابخانههای عمومی به برقراری این تعادل کمک کنند. ایجاد زیرساختهای مناسب با تغییرات و تحولات حاصل از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی و ایجاد نظامهای اطلاعاتی منسجم، ارائۀ خدمات اطلاعاتی متنوع، تدوین برنامهها و راهبردهای مناسب برای تبلیغ محصولات، اصلاح ساختار کاری کتابخانه، همکاری و ارتباطات مناسب با دیگر سازمانهای کارآفرین و افراد خیّر، جذب کتابداران و متخصصان خلاق و دعوت از متخصصان حوزههای مختلف علمی برای ارائۀ مشاوره اطلاعاتی، ارزیابی خدمات و محصولات ارائه‌شده و عرضۀ خدمات مطابق با نیازهای اطلاعاتی کاربران ازجمله اقداماتی است که سبب بهبود و ارتقای جریان درآمدزایی در کتابخانهها می‌شود.
اصالت/ارزش: با توجه به کاهش بودجه و رکود اقتصادی تحمیل‌شده بر نهادهای دولتی، اجرا و پیاده‌‌سازی مدل‌‌های درآمدزایی و بازاریابی در کتابخانهها بیش از پیش اهمیت یافته است. این پژوهش سعی دارد با مطالعۀ پژوهشهای پیشین، مهم‌ترین عوامل مؤثر بر درآمدزایی کتابخانههای عمومی را شناسایی کند.
نوع مطالعه: كيفي |
موضوع مقاله:
مديريت اطلاعات و مديريت دانش
دریافت: 1401/12/17 | پذیرش: 1402/3/16 | انتشار: 1402/10/10
دریافت: 1401/12/17 | پذیرش: 1402/3/16 | انتشار: 1402/10/10
فهرست منابع
۱. اکبری، عسگر (۱۴۰۰). الگوی امکان‌سنجی اقتصاد خلاق در کتابخانههای عمومی با روش نظریۀ زمینه‌‌ای. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، ۲۷(۴)، ۵۸۱-۶۱۰. [DOI:۱۰,۵۲۵۴۷/publij.۲۷.۴.۵۸۱]
۲. اکبری، عسگر (۱۴۰۱). نقش اقتصاد خلاق در کارآفرینی و درآمدزایی کتابخانههای عمومی: مرور نظاممند. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، ۲۸(۲)، ۱۰-۳۱. [DOI:۱۰,۵۲۵۴۷/publij.۲۸.۲.۱۰]
۳. امیر اینانلو، الهه؛ زارعی، عاطفه؛ و حاجیزینالعابدینی، محسن (۱۴۰۰). شناسایی مؤلفههای مناسب الگوی آمیختۀ بازاریابی کتابخانههای عمومی ایران. دانششناسی، ۱۴(۵۲)، ۱-۱۸.
۴. تفرشی، شکوه؛ و صدیق، مرضیه (۱۳۹۲). مقایسۀ بهکارگیری شیوۀ آمیختۀ بازاریابی ۴p در کتابخانههای عمومی نهادی و مشارکتی استان قم. دانششناسی، ۶(۲۲)، ۱-۱۹.
۵. توحیدی‌‌نیا، مریم (۱۳۹۹). طراحی مدل درآمدزایی باشگاه‌‌های ورزشی بانوان شهر تهران [پایان‌‌نامۀ کارشناسی‌ارشد]. دانشگاه شهید بهشتی.
۶. جعفری، افسانه؛ مرادی، محمود؛ و زارع، امین (۱۳۹۷). مقایسۀ بهکارگیری آمیختۀ بازاریابی مشتری‌‌مداری در کتابخانههای دانشگاهی شهر کرمانشاه: دانشجویان دانشگاه رازی و علوم پزشکی کرمانشاه. تحقیقات کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاهی، ۵۲(۳)، ۱۴۱-۱۶۶.
۷. جلیل‌پور، پیمان؛ و فرج‌پهلو، عبدالحسین (۱۳۹۲). بررسی امکان بهکارگیری مدل بازاریابی ۴P درکتابخانه‌های عمومی استان خوزستان براساس نظرات مدیران و کتابداران این کتابخانهها. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، ۱۹(۴)، ۵۱۱-۵۲۵.
۸. حاجیزینالعابدینی، محسن؛ رحمانی، مهدی؛ و انصاری، مریم (۱۳۹۷). تحلیل برنامه‌های بازاریابی کتابخانههای دانشگاهی دنیا و ارائۀ الگوی پیشنهادی برنامۀ بازاریابی خدمات کتابخانههای دانشگاهی ایران. کتابداری و اطلاعرسانی، ۲۱(۱)، ۱۲۳-۱۵۲.
۹. سعید، وجیهه؛ و سهیلی، فرامرز (۱۳۹۴). بررسی وضعیت کتابخانۀ پردیس بین‌‌المللی کیش دانشگاه تهران براساس اصول بازاریابی مدل ۴ پی از دیدگاه کاربران. پژوهشهای کتابخانههای دیجیتالی و هوشمند، ۲(۳)، ۴۲-۳۳.
۱۰. سلامی، مریم؛ و خدابخشی، مریم (۱۳۹۶). مطالعۀ وضعیت فرایند بازاریابی در کتابخانههای دانشگاهی شهر بیرجند. مطالعات فرهنگی‌اجتماعی خراسان، ۱۱(۳)، ۲۴-۴۵.
۱۱. صلح‌دوست، فاطمه؛ و جعفرزاده کرمانی، زهرا (۱۳۹۵). بررسی رفتار نوآورانۀ کتابداران و عامل‌های مؤثر بر آن در فرایند مجموعه‌سازی (مطالعۀ موردی: کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی). پژوهش‌نامۀ کتابداری و اطلاعرسانی، ۶(۱)، ۲۴۳-۲۶۱.
۱۲. عابدی، الهام؛ فهیمی‌‌فرد، سپیده؛ و صراف‌‌زاده، مریم (۱۴۰۰). شناسایی راهکارهای تأمین مالی در کتابخانههای مرکزی دانشگاه‌‌های دولتی شهر تهران. تحقیقات کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاهی، ۵۵(۱)، ۹۶-۱۱۶.
۱۳. قاضی میرسعید، جواد؛ معتمدی، نادیا؛ و شاهیوند، متین (۱۳۹۷). مقایسۀ بازاریابی در کتابخانههای دانشگاه علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی براساس مدل ۷p در سال ۱۳۹۶. پیاورد سلامت، ۱۲(۴)، ۳۲۴-۳۳۳.
۱۴. قاضی‌زاده، حمید؛ و معرفت، رحمان (۱۳۹۲). توسعۀ خدمات غیررایگان در کتابخانهها. پژوهش‌نامۀ کتابداری و اطلاعرسانی، ۳(۱)، ۱۰۱-۱۱۲.
۱۵. کارکو، هاجر؛ نظری، فریبا؛ و درزیان عزیزی، عبدالهادی (۱۳۹۷). امکان‌سنجی اجرای طرح راهبردی بازاریابی خدمات اطلاعاتی در کتابخانههای مرکزی واحدهای دانشگاهی اهواز با گروه‌‌بندی در عناصر هفت پی و محوریت قوانین رانگاناتان. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات دانشگاه شهید چمران اهواز، ۱۰(۲۴)، ۱۲۹-۱۵۰.
۱۶. کرجی، میترا؛ جعفری، مریم؛ و رشیدی‌تبار، شب‌‌بو (۱۳۹۴). بررسی عوامل مؤثر بر جذب کاربران با استفاده از عناصر آمیختۀ بازاریابی مدل ۴P در کتابخانههای عمومی شهر سنندج. کتابداری و اطلاعرسانی، ۱۸(۱)، ۹۱-۱۱۴.
۱۷. گوهری، حمیده؛ رحمتی‌‌تاش، مریم؛ و تاجداران، منصور (۱۳۸۸). بررسی میزان استفادۀ کتابخانههای عمومی شهر تهران از اصول بازاریابی. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، ۱۵(۴)، ۱۲۵-۱۴۶.
۱۸. مرادی مال امیری، سهیلا؛ مرادی، محمود؛ و زارع، امین (۱۴۰۰). مقایسۀ بهکارگیری آمیخته بازاریابی مشتری‌‌مداری ۴ سی در کتابخانههای عمومی شهر کرمانشاه براساس دیدگاه کاربران. دانششناسی، ۱۴(۵۲)، ۵۲-۶۶.
۱۹. نوشین‌‌فرد، فاطمه؛ و ضیایی، ثریا (۱۳۹۰). آمیختۀ بازاریابی در وبسایت کتابخانههای مرکزی دانشگاه‌‌های ایران. تحقیقات کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاهی، ۴۵(۵۶)، ۷۷-۹۶.
20. Abdelrazig, A. A. M. (2018). Marketing of Library and Information Services in Academic Libraries: A Case Study of University of Gezira Libraries, Sudan (2018) [Doctoral dissertation, University of Gezira].
21. Glynn, L. (2006). A critical appraisal tool for library and information research. Library Hi Tech, 24(3), 387-399. [DOI:10.1108/07378830610692154]
22. Kumara, B., & Naik H., S. (2018). Revenue generation and financial management in public libraries: an analysis. Library science, 6(2), 106-108.
23. Lamba, M. (2019). Marketing of academic health libraries 2.0: A case study. Library Management, 40(3/4), 155-177. [DOI:10.1108/LM-03-2018-0013]
24. Shaifuddin, N., Md Rushdi, S. R., & Abdullah Sani, M. K. J. (2021). Outside revenue generation for academic libraries in emerging markets: a view from Klang valley in Malaysia. Library Management, 42(1/2), 56-69. [DOI:10.1108/LM-04-2020-0059]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
