دوره 29، شماره 4 - ( 10-1402 )
دوره 29 شماره 4 صفحات 516-500 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Moghimi O A, Mir Hosseini Z, Ghaffari S. Identification of revenue generation components in public libraries of Iran. Research on Information Science and Public Libraries 2023; 29 (4) :500-516
URL: http://publij.ir/article-1-2459-fa.html
URL: http://publij.ir/article-1-2459-fa.html
مقیمی امیدعلی، میرحسینی زهره، غفاری سعید. شناسایی مؤلفههای مدل درآمدزایی کتابخانههای عمومی ایران. تحقیقات اطلاعرسانی و كتابخانه‌های عمومی. 1402; 29 (4) :500-516
علم اطلاعات و دانششناسی، علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران ، z_mirhoseini@iau-tnb.ac.ir
چکیده: (901 مشاهده)
هدف: کاهش بودجه از یک سو و نیاز به ارائۀ خدمات نوین و خلاقانه ازسوی‌دیگر، مدیران و کتابداران را بر آن داشته است تا به‌دنبال راهکاری برای خلق درآمد و ایجاد فرصت‌‌های جدید برای درآمدزایی باشند. هدف این پژوهش، شناسایی مؤلفههای مؤثر بر درآمدزایی در کتابخانههای عمومی ایران است.
روش: این پژوهش، کاربردی و به‌لحاظ نوع، مرور نظاممند بوده و با روش فراتحلیل انجام شده است. جامعۀ آماری شامل کلیۀ مقالات علمی و پژوهشی با موضوع درآمدزایی و بازاریابی در کتابخانههای عمومی ایران است که در نشریات فارسی‌زبان منتشر شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، یک سیاهۀ وارسی محقق‌ساخته و ابزار حیاتی Glynn است. داده‌های گردآوری‌شده، با نرم‌افزار جامع فراتحلیل (نسخۀ 2.0) تجزیه‌وتحلیل شد.
یافتهها: یافتهها نشان داد که در سطح اطمینان 95 درصد، افراد، مکان، محصول، تشویق و ترغیب، قیمت، کیفیت خدمات، تعامل با مخاطب و شخصی‌سازی خدمات از مؤلفههای تأثیرگذار بر درآمدزایی در کتابخانهها هستند. افراد دارای اندازۀ اثر قوی بوده و مؤلفههای مکان، محصول، تشویق و ترغیب و قیمت دارای شدت تأثیر متوسط هستند. شدت اثر مؤلفههای کیفیت خدمات، تعامل با مخاطب و شخصی‌سازی خدمات، ضعیف است. نتایج آزمون‌های ناهمگونی نشان داد پژوهشهای مورد بررسی ناهمگن بوده و ازاین‌رو از اندازۀ اثر تصادفی استفاده شده است. نمودار قیفی، بیانگر خطای استاندارد بالا و سوگیری زیاد است. به عبارت دیگر، توزیع پژوهش‌ها نرمال و تصادفی نیست. ایجاد تعادل بین درآمدزایی و مأموریت اصلی از ملاحظات مهم برای کتابخانههای عمومی است. کتابخانهها می‌‌توانند با تکیه بر راهکارهایی مانند تمرکز بر ارائۀ خدمات و منابع باکیفیت، اولویت‌بندی نیازهای جامعه، شفاف‌‌سازی جریان درآمدزایی و تمرکز بر اهداف و رسالت کتابخانههای عمومی به برقراری این تعادل کمک کنند. ایجاد زیرساختهای مناسب با تغییرات و تحولات حاصل از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی و ایجاد نظامهای اطلاعاتی منسجم، ارائۀ خدمات اطلاعاتی متنوع، تدوین برنامهها و راهبردهای مناسب برای تبلیغ محصولات، اصلاح ساختار کاری کتابخانه، همکاری و ارتباطات مناسب با دیگر سازمانهای کارآفرین و افراد خیّر، جذب کتابداران و متخصصان خلاق و دعوت از متخصصان حوزههای مختلف علمی برای ارائۀ مشاوره اطلاعاتی، ارزیابی خدمات و محصولات ارائه‌شده و عرضۀ خدمات مطابق با نیازهای اطلاعاتی کاربران ازجمله اقداماتی است که سبب بهبود و ارتقای جریان درآمدزایی در کتابخانهها می‌شود.
اصالت/ارزش: با توجه به کاهش بودجه و رکود اقتصادی تحمیل‌شده بر نهادهای دولتی، اجرا و پیاده‌‌سازی مدل‌‌های درآمدزایی و بازاریابی در کتابخانهها بیش از پیش اهمیت یافته است. این پژوهش سعی دارد با مطالعۀ پژوهشهای پیشین، مهم‌ترین عوامل مؤثر بر درآمدزایی کتابخانههای عمومی را شناسایی کند.
روش: این پژوهش، کاربردی و به‌لحاظ نوع، مرور نظاممند بوده و با روش فراتحلیل انجام شده است. جامعۀ آماری شامل کلیۀ مقالات علمی و پژوهشی با موضوع درآمدزایی و بازاریابی در کتابخانههای عمومی ایران است که در نشریات فارسی‌زبان منتشر شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، یک سیاهۀ وارسی محقق‌ساخته و ابزار حیاتی Glynn است. داده‌های گردآوری‌شده، با نرم‌افزار جامع فراتحلیل (نسخۀ 2.0) تجزیه‌وتحلیل شد.
یافتهها: یافتهها نشان داد که در سطح اطمینان 95 درصد، افراد، مکان، محصول، تشویق و ترغیب، قیمت، کیفیت خدمات، تعامل با مخاطب و شخصی‌سازی خدمات از مؤلفههای تأثیرگذار بر درآمدزایی در کتابخانهها هستند. افراد دارای اندازۀ اثر قوی بوده و مؤلفههای مکان، محصول، تشویق و ترغیب و قیمت دارای شدت تأثیر متوسط هستند. شدت اثر مؤلفههای کیفیت خدمات، تعامل با مخاطب و شخصی‌سازی خدمات، ضعیف است. نتایج آزمون‌های ناهمگونی نشان داد پژوهشهای مورد بررسی ناهمگن بوده و ازاین‌رو از اندازۀ اثر تصادفی استفاده شده است. نمودار قیفی، بیانگر خطای استاندارد بالا و سوگیری زیاد است. به عبارت دیگر، توزیع پژوهش‌ها نرمال و تصادفی نیست. ایجاد تعادل بین درآمدزایی و مأموریت اصلی از ملاحظات مهم برای کتابخانههای عمومی است. کتابخانهها می‌‌توانند با تکیه بر راهکارهایی مانند تمرکز بر ارائۀ خدمات و منابع باکیفیت، اولویت‌بندی نیازهای جامعه، شفاف‌‌سازی جریان درآمدزایی و تمرکز بر اهداف و رسالت کتابخانههای عمومی به برقراری این تعادل کمک کنند. ایجاد زیرساختهای مناسب با تغییرات و تحولات حاصل از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی و ایجاد نظامهای اطلاعاتی منسجم، ارائۀ خدمات اطلاعاتی متنوع، تدوین برنامهها و راهبردهای مناسب برای تبلیغ محصولات، اصلاح ساختار کاری کتابخانه، همکاری و ارتباطات مناسب با دیگر سازمانهای کارآفرین و افراد خیّر، جذب کتابداران و متخصصان خلاق و دعوت از متخصصان حوزههای مختلف علمی برای ارائۀ مشاوره اطلاعاتی، ارزیابی خدمات و محصولات ارائه‌شده و عرضۀ خدمات مطابق با نیازهای اطلاعاتی کاربران ازجمله اقداماتی است که سبب بهبود و ارتقای جریان درآمدزایی در کتابخانهها می‌شود.
اصالت/ارزش: با توجه به کاهش بودجه و رکود اقتصادی تحمیل‌شده بر نهادهای دولتی، اجرا و پیاده‌‌سازی مدل‌‌های درآمدزایی و بازاریابی در کتابخانهها بیش از پیش اهمیت یافته است. این پژوهش سعی دارد با مطالعۀ پژوهشهای پیشین، مهم‌ترین عوامل مؤثر بر درآمدزایی کتابخانههای عمومی را شناسایی کند.
نوع مطالعه: كيفي |
موضوع مقاله:
مديريت اطلاعات و مديريت دانش
دریافت: 1401/12/17 | پذیرش: 1402/3/16 | انتشار: 1402/10/10
دریافت: 1401/12/17 | پذیرش: 1402/3/16 | انتشار: 1402/10/10
فهرست منابع
1. اکبری، عسگر (1400). الگوی امکان‌سنجی اقتصاد خلاق در کتابخانههای عمومی با روش نظریۀ زمینه‌‌ای. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 27(4)، 581-610. [DOI:10.52547/publij.27.4.581]
2. اکبری، عسگر (1401). نقش اقتصاد خلاق در کارآفرینی و درآمدزایی کتابخانههای عمومی: مرور نظاممند. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 28(2)، 10-31. [DOI:10.52547/publij.28.2.10]
3. امیر اینانلو، الهه؛ زارعی، عاطفه؛ و حاجیزینالعابدینی، محسن (1400). شناسایی مؤلفههای مناسب الگوی آمیختۀ بازاریابی کتابخانههای عمومی ایران. دانششناسی، 14(52)، 1-18.
4. تفرشی، شکوه؛ و صدیق، مرضیه (1392). مقایسۀ بهکارگیری شیوۀ آمیختۀ بازاریابی 4p در کتابخانههای عمومی نهادی و مشارکتی استان قم. دانششناسی، 6(22)، 1-19.
5. توحیدی‌‌نیا، مریم (1399). طراحی مدل درآمدزایی باشگاه‌‌های ورزشی بانوان شهر تهران [پایان‌‌نامۀ کارشناسی‌ارشد]. دانشگاه شهید بهشتی.
6. جعفری، افسانه؛ مرادی، محمود؛ و زارع، امین (1397). مقایسۀ بهکارگیری آمیختۀ بازاریابی مشتری‌‌مداری در کتابخانههای دانشگاهی شهر کرمانشاه: دانشجویان دانشگاه رازی و علوم پزشکی کرمانشاه. تحقیقات کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاهی، 52(3)، 141-166.
7. جلیل‌پور، پیمان؛ و فرج‌پهلو، عبدالحسین (1392). بررسی امکان بهکارگیری مدل بازاریابی 4P درکتابخانه‌های عمومی استان خوزستان براساس نظرات مدیران و کتابداران این کتابخانهها. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 19(4)، 511-525.
8. حاجیزینالعابدینی، محسن؛ رحمانی، مهدی؛ و انصاری، مریم (1397). تحلیل برنامه‌های بازاریابی کتابخانههای دانشگاهی دنیا و ارائۀ الگوی پیشنهادی برنامۀ بازاریابی خدمات کتابخانههای دانشگاهی ایران. کتابداری و اطلاعرسانی، 21(1)، 123-152.
9. سعید، وجیهه؛ و سهیلی، فرامرز (1394). بررسی وضعیت کتابخانۀ پردیس بین‌‌المللی کیش دانشگاه تهران براساس اصول بازاریابی مدل 4 پی از دیدگاه کاربران. پژوهشهای کتابخانههای دیجیتالی و هوشمند، 2(3)، 42-33.
10. سلامی، مریم؛ و خدابخشی، مریم (1396). مطالعۀ وضعیت فرایند بازاریابی در کتابخانههای دانشگاهی شهر بیرجند. مطالعات فرهنگی‌اجتماعی خراسان، 11(3)، 24-45.
11. صلح‌دوست، فاطمه؛ و جعفرزاده کرمانی، زهرا (1395). بررسی رفتار نوآورانۀ کتابداران و عامل‌های مؤثر بر آن در فرایند مجموعه‌سازی (مطالعۀ موردی: کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی). پژوهش‌نامۀ کتابداری و اطلاعرسانی، 6(1)، 243-261.
12. عابدی، الهام؛ فهیمی‌‌فرد، سپیده؛ و صراف‌‌زاده، مریم (1400). شناسایی راهکارهای تأمین مالی در کتابخانههای مرکزی دانشگاه‌‌های دولتی شهر تهران. تحقیقات کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاهی، 55(1)، 96-116.
13. قاضی میرسعید، جواد؛ معتمدی، نادیا؛ و شاهیوند، متین (1397). مقایسۀ بازاریابی در کتابخانههای دانشگاه علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی براساس مدل 7p در سال 1396. پیاورد سلامت، 12(4)، 324-333.
14. قاضی‌زاده، حمید؛ و معرفت، رحمان (1392). توسعۀ خدمات غیررایگان در کتابخانهها. پژوهش‌نامۀ کتابداری و اطلاعرسانی، 3(1)، 101-112.
15. کارکو، هاجر؛ نظری، فریبا؛ و درزیان عزیزی، عبدالهادی (1397). امکان‌سنجی اجرای طرح راهبردی بازاریابی خدمات اطلاعاتی در کتابخانههای مرکزی واحدهای دانشگاهی اهواز با گروه‌‌بندی در عناصر هفت پی و محوریت قوانین رانگاناتان. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات دانشگاه شهید چمران اهواز، 10(24)، 129-150.
16. کرجی، میترا؛ جعفری، مریم؛ و رشیدی‌تبار، شب‌‌بو (1394). بررسی عوامل مؤثر بر جذب کاربران با استفاده از عناصر آمیختۀ بازاریابی مدل 4P در کتابخانههای عمومی شهر سنندج. کتابداری و اطلاعرسانی، 18(1)، 91-114.
17. گوهری، حمیده؛ رحمتی‌‌تاش، مریم؛ و تاجداران، منصور (1388). بررسی میزان استفادۀ کتابخانههای عمومی شهر تهران از اصول بازاریابی. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 15(4)، 125-146.
18. مرادی مال امیری، سهیلا؛ مرادی، محمود؛ و زارع، امین (1400). مقایسۀ بهکارگیری آمیخته بازاریابی مشتری‌‌مداری 4 سی در کتابخانههای عمومی شهر کرمانشاه براساس دیدگاه کاربران. دانششناسی، 14(52)، 52-66.
19. نوشین‌‌فرد، فاطمه؛ و ضیایی، ثریا (1390). آمیختۀ بازاریابی در وبسایت کتابخانههای مرکزی دانشگاه‌‌های ایران. تحقیقات کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاهی، 45(56)، 77-96.
20. Abdelrazig, A. A. M. (2018). Marketing of Library and Information Services in Academic Libraries: A Case Study of University of Gezira Libraries, Sudan (2018) [Doctoral dissertation, University of Gezira].
21. Glynn, L. (2006). A critical appraisal tool for library and information research. Library Hi Tech, 24(3), 387-399. [DOI:10.1108/07378830610692154]
22. Kumara, B., & Naik H., S. (2018). Revenue generation and financial management in public libraries: an analysis. Library science, 6(2), 106-108.
23. Lamba, M. (2019). Marketing of academic health libraries 2.0: A case study. Library Management, 40(3/4), 155-177. [DOI:10.1108/LM-03-2018-0013]
24. Shaifuddin, N., Md Rushdi, S. R., & Abdullah Sani, M. K. J. (2021). Outside revenue generation for academic libraries in emerging markets: a view from Klang valley in Malaysia. Library Management, 42(1/2), 56-69. [DOI:10.1108/LM-04-2020-0059]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
