دوره 26، شماره 3 - ( 10-1399 )
دوره 26 شماره 3 صفحات 438-415 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mirzaei E, Hariri N, Matlabi D. A Meta-analysis of the factors affecting information seeking behavior in Iran and the world. Research on Information Science and Public Libraries 2020; 26 (3) :415-438
URL: http://publij.ir/article-1-2183-fa.html
URL: http://publij.ir/article-1-2183-fa.html
میرزایی الهام، حریری نجلا، مطلبی داریوش. فراتحلیل عوامل مؤثر بر رفتار اطلاع‌یابی در ایران و جهان. تحقیقات اطلاعرسانی و كتابخانه‌های عمومی. 1399; 26 (3) :415-438
گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران ، nadjlahariri@gmail.com
چکیده: (2645 مشاهده)
هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه‌های مؤثر بر رفتار اطلاع‌یابی و سنجش اندازه اثر آن‌ها از مقالات داخلی و خارجی این حوزه است. علاوه بر این، متغیرهای تعدیلگر مؤثر بر رفتار اطلاع‌یابی شناسایی و اندازه اثر آن‌ها نیز محاسبه شده‌اند.
روش: روش پژوهش حاضر فراتحلیل است. جامعۀ پژوهش کلیۀ پژوهشهای انجام‌شده در پایگاه داخلی استنادی علوم جهان اسلام (ISC) و برای پژوهشهای بین‌‌المللی پایگاه پروکوئست (ProQuest) بود. با توجه به معیارهای ورود به پژوهش تعداد 89 پژوهش انتخاب شدند که از میان آن‌ها برای محاسبه اندازه اثر، 19 پژوهش دارای متغیر وابستۀ رفتار اطلاع‌یابی و متغیرهای مستقل مؤثر بر رفتار اطلاع‌یابی بودند که وارد فراتحلیل شدند. پژوهش‌ها به‌روش پیمایشی و با به‌کارگیری ابزار پرسش‌نامه در جوامع متفاوت و برحسب سنجه‌های پایا به انجام رسیده‌اند. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار جامع فراتحلیل نسخۀ 2 (CMA2) مورد تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: تعداد 16 متغیر و عامل مؤثر بر رفتار اطلاع‌یابی در چهار زیرگروه اصلی دانشجویان، اعضای هیئت‌علمی، کادر درمان و شهروندان در پژوهشهای این حوزه شناسایی شدند. نتایج کلی فراتحلیل نشان داد که اندازه اثر یا ضریب تأثیر مؤلفه‌ها و عوامل موثر بر رفتار اطلاع‌یابی 589/0 است که برحسب نظام تفسیری کوهن، در حد زیاد ارزیابی می‌شود. همچنین، میزان اندازه اثر متغیرها و عوامل مؤثر بر رفتار اطلاع‌یابی بر اساس دو متغیر گروه نمونه (دانشجویان، اعضای هیئت‌علمی، کادر درمان و شهروندان) و میدان مطالعه (پژوهشهای داخلی و خارجی) متفاوت است و این دو متغیر، متغیرهای تعدیلگر عوامل مؤثر بر رفتار اطلاع‌یابی هستند.
اصالت/ارزش: با توجه به اینکه مطالعات زیادی در خصوص عوامل مؤثر بر رفتار اطلاع‌یابی انجام شده است، جای پژوهشی که به‌صورت فراتحلیل به نتایج آن‌ها بپردازد خالی بود. در پژوهش حاضر تلاش شده است این خلأ پر شود. یافته‌های این پژوهش در کل نشان داد مؤلفه‌هایی وجود دارند که رفتار اطلاع‌یابی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند و اثرات این مؤلفه‌ها با توجه به گروه‌های مختلف جامعه و بافت محلی متفاوت است.
روش: روش پژوهش حاضر فراتحلیل است. جامعۀ پژوهش کلیۀ پژوهشهای انجام‌شده در پایگاه داخلی استنادی علوم جهان اسلام (ISC) و برای پژوهشهای بین‌‌المللی پایگاه پروکوئست (ProQuest) بود. با توجه به معیارهای ورود به پژوهش تعداد 89 پژوهش انتخاب شدند که از میان آن‌ها برای محاسبه اندازه اثر، 19 پژوهش دارای متغیر وابستۀ رفتار اطلاع‌یابی و متغیرهای مستقل مؤثر بر رفتار اطلاع‌یابی بودند که وارد فراتحلیل شدند. پژوهش‌ها به‌روش پیمایشی و با به‌کارگیری ابزار پرسش‌نامه در جوامع متفاوت و برحسب سنجه‌های پایا به انجام رسیده‌اند. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار جامع فراتحلیل نسخۀ 2 (CMA2) مورد تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: تعداد 16 متغیر و عامل مؤثر بر رفتار اطلاع‌یابی در چهار زیرگروه اصلی دانشجویان، اعضای هیئت‌علمی، کادر درمان و شهروندان در پژوهشهای این حوزه شناسایی شدند. نتایج کلی فراتحلیل نشان داد که اندازه اثر یا ضریب تأثیر مؤلفه‌ها و عوامل موثر بر رفتار اطلاع‌یابی 589/0 است که برحسب نظام تفسیری کوهن، در حد زیاد ارزیابی می‌شود. همچنین، میزان اندازه اثر متغیرها و عوامل مؤثر بر رفتار اطلاع‌یابی بر اساس دو متغیر گروه نمونه (دانشجویان، اعضای هیئت‌علمی، کادر درمان و شهروندان) و میدان مطالعه (پژوهشهای داخلی و خارجی) متفاوت است و این دو متغیر، متغیرهای تعدیلگر عوامل مؤثر بر رفتار اطلاع‌یابی هستند.
اصالت/ارزش: با توجه به اینکه مطالعات زیادی در خصوص عوامل مؤثر بر رفتار اطلاع‌یابی انجام شده است، جای پژوهشی که به‌صورت فراتحلیل به نتایج آن‌ها بپردازد خالی بود. در پژوهش حاضر تلاش شده است این خلأ پر شود. یافته‌های این پژوهش در کل نشان داد مؤلفه‌هایی وجود دارند که رفتار اطلاع‌یابی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند و اثرات این مؤلفه‌ها با توجه به گروه‌های مختلف جامعه و بافت محلی متفاوت است.
نوع مطالعه: كمّي |
موضوع مقاله:
سواد اطلاعاتي سواد رسانه‌اي
دریافت: 1398/10/2 | پذیرش: 1398/10/11 | انتشار: 1398/9/24
دریافت: 1398/10/2 | پذیرش: 1398/10/11 | انتشار: 1398/9/24
فهرست منابع
1. اعظمی، محمد؛ و داورپناه، محمدرضا (1392). نیاز اطلاعاتی و رفتار اطلاع‌یابی در ایران: بررسی متون و مطالعات انجام‌شده. مجلۀ دانشکدۀ مدیریت و اطلاعرسانی پزشکی، 1(1)، 79-65.
2. جعفرزاده، رشید؛ و فدائی، غلامرضا (1396). ریشه‌یابی مطالعات رفتار اطلاع‌یابی با استفاده از رویکرد کتاب‌سنجی. فصلنامۀ مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 28(1)، 124-113.
3. داورپناه، محمدرضا؛ و اعظمی، محمد (1390). نیاز اطلاعاتی و رفتار اطلاع‌یابی پرستاران: مروری بر مطالعات انجام‌شده در جهان. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 17(3)، 453-427.
4. رعایی، فرزانه؛ دلاور، علی؛ و فرخی، نورعلی (1389). فراتحلیل تحقیقات انجام‌شده در حوزۀ اضطراب و افسردگی. فصلنامۀ اندازه‌گیری تربیتی، 1(4)، 25-1.
5. زاهدی، شمس‌السادات؛ و محمدی، ابوالفضل (1384). فراتحلیل راهی به‌سوی شناسایی، ارزشیابی، ترکیب و تلخیص پژوهشهای گذشته. مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 12(47)، 79-51.
6. عابدی، احمد؛ عریضی، حمیدرضا؛ و محمدزاده، فاطمه (1385). درآمدی بر روش پژوهش فراتحلیل در تحقیقات آموزشی. نشریۀ حوزه و دانشگاه روش‌شناسی علوم انسانی، 12(49)، 140-122.
7. کربلا‌‌آقایی‌‌کامران، معصومه؛ و رضایی شریف‌آبادی، سعید (1388). بررسی پژوهشهای رفتار اطلاع‌یابی در ایران: مطالعۀ کتاب‌سنجی. تحقیقات کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاهی، 43(2)، 69-45.
8. یاری، شیوا؛ و احمدی، حمید (1393). مروری بر متون رفتار اطلاع‌یابی در ایران. پژوهش‌نامۀ پردازش و مدیریت اطلاعات، 30(1)، 173-197.
9. یمین‌‌فیروز، موسی؛ و داورپناه، محمدرضا (1384). نیاز اطلاعاتی، رفتار و الگوی اطلاع‌یابی. فصلنامۀ مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 16(3)، 132-123.
11. Ankem, K. (2006). Factors influencing information needs among cancer patients: A meta-analysis. Library & information science research, 28(1), 7-23.
12. Bowler, L., Nesset, V., Large, A., & Beheshti, J. (2004). Using the web for canadian history projects: What will children find?. Canadian journal of information and library science, 28(3), 3-24.
13. Bruce, C. (2000). Information literacy research: dimensions of the emerging collective consciousness. Australian Academic & Research Libraries, 31(2), 91-109.
14. Catalano, A. (2013). Patterns of graduate students' information seeking behavior: A meta-synthesis of the literature. Journal of Documentation, 69(2), 243-274.
15. Cohen, J. (2013). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Routledge.
16. Cooper, L. Z. (2002). A case study of information‐seeking behavior in 7‐year‐old children in a semistructured situation. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 53(11), 904-922.
17. Dawes, M., & Sampson, U. (2003). Knowledge management in clinical practice: a systematic review of information seeking behavior in physicians. International journal of medical informatics, 71(1), 9-15.
18. Dutta, R. (2009). Information needs and information-seeking behavior in developing countries: A review of the research. The International Information & Library Review, 41(1), 44-51.
19. Ganaie, S. A., & Khazer, M. (2014). Changing trends in information-seeking behavior: A review. Journal of Knowledge & Communication Management, 4(1), 13-26.
20. Hallyburton, A., & Evarts, L. A. (2014). Gender and online health information seeking: A five survey meta-analysis. Journal of Consumer Health on the Internet, 18(2), 128-142.
21. Haug, J. D. (1997). Physicians' preferences for information sources: a meta-analytic study. Bulletin of the Medical Library Association, 85(3), 223.
22. Kim, S. U., & Syn, S. Y. (2014). Research trends in teens’ health information behaviour: a review of the literature. Health Information & Libraries Journal, 31(1), 4-19.
23. Kloda, L. A., & Bartlett, J. C. (2009). Clinical information behavior of rehabilitation therapists: a review of the research on occupational therapists, physical therapists, and speech-language pathologists. Journal of the Medical Library Association: JMLA, 97(3), 194.
24. Kuhlthau, C. C. (1988). Meeting the information needs of children and young adults: Basing library media programs on developmental states. Journal of Youth Services in Libraries, 2(1), 51-57.
25. Large, A., & Beheshti, J. (2000). The Web as a classroom resource: Reactions from the users. Journal of the American Society for Information Science, 51(12), 1069-1080.
26. Laverty, C. (2002). The challenge of information seeking: How children engage in library work. Feliciter, 48(5), 226-228.
27. Lawless, K. A., Mills, R., & Brown, S. W. (2002). Children’s hypertext navigation strategies. Journal of Research on Technology in Education, 34(3), 274-284.
28. Marchionini, G. (1997). Information seeking in electronic environments (No. 9). Cambridge University Press.
29. Marton, C., & Choo, C. W. (2012). A review of theoretical models of health information seeking on the web. Journal of Documentation, 68(3), 330-352.
30. McCrory Wallace, R., Kupperman, J., Krajcik, J., & Soloway, E. (2000). Science on the Web: Students online in a sixth-grade classroom. The journal of the learning sciences, 9(1), 75-104.
31. Meredith, C., Van den Noortgate, W., Struyve, C., Gielen, S., & Kyndt, E. (2017). Information seeking in secondary schools: A multilevel network approach. Social Networks, 50, 35-45.
32. Moore, P. (2000). Primary school children's interaction with library media. Teacher Librarian, 27(3), 7.
33. Shenton, A. K., & Dixon, P. (2003). Sequential or selective access? Young people's strategies for finding information in non-fiction books. New Review of Children's Literature and Librarianship, 9(1), 57-69.
34. Slone, D. J. (2003). Internet search approaches: The influence of age, search goals, and experience. Library & Information Science Research, 25(4), 403-418.
35. Urquhart, C. (2011). Meta-synthesis of research on information seeking behaviour. Information Research: An International Electronic Journal, 16(1), n1.
36. Vakkari, P. (2008). Trends and approaches in information behaviour research. Information Research, 13(4), 13-14.
37. Wolinsky, A. (2001). Mandating the wrong filters. Teacher Librarian, 29(1), 26.
38. Yang, Z. J., Aloe, A. M., & Feeley, T. H. (2014). Risk information seeking and processing model: A meta-analysis. Journal of Communication, 64(1), 20-41.
39. Younger, P. (2010). Internet‐based information‐seeking behaviour amongst doctors and nurses: a short review of the literature. Health Information & Libraries Journal, 27(1), 2-10.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
