دوره 26، شماره 2 - ( 6-1399 )
دوره 26 شماره 2 صفحات 339-307 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Hassanzadeh M, Mahmoodi H, ghorbani E, moghadami M, zarei E, helaliyan F, et al . An Analysis of People's Mental Image of Iran's Public Library (Based on the Grounded Theory). Research on Information Science and Public Libraries 2020; 26 (2) :307-339
URL: http://publij.ir/article-1-2108-fa.html
URL: http://publij.ir/article-1-2108-fa.html
حسن‌زاده محمد، محمودی حمیدرضا، قربانی عمران، مقدمی وایقان مریم، زارعی ابراهیم، هلالیان فاطمه، و همکاران.. واکاوی تصویر ذهنی مردم از کتابخانه عمومی ایران (با اتکاء بر نظریه زمینه‌ای). تحقیقات اطلاعرسانی و كتابخانه‌های عمومی. 1399; 26 (2) :307-339
محمد حسن‌زاده* 
، حمیدرضا محمودی ، عمران قربانی ، مریم مقدمی وایقان ، ابراهیم زارعی ، فاطمه هلالیان ، نوراله عباداللهی ، ژیلا ریاحی
، حمیدرضا محمودی ، عمران قربانی ، مریم مقدمی وایقان ، ابراهیم زارعی ، فاطمه هلالیان ، نوراله عباداللهی ، ژیلا ریاحی
دانشگاه تربیت مدرس ، hasanzadeh@modares.ac.ir
چکیده: (3524 مشاهده)
هدف: تطابق بین پیش‌فرض‌های موجود هنگام سیاست‌گذاری‌ها و برداشت‌های مخاطبان نهادهای ارائه‌دهندۀ خدمت می‌تواند اثربخشی سیاست‌ها و اقدامات را ارتقا بخشد. هدف از انجام این پژوهش، واکاوی تصویر کتابخانههای عمومی است.
روش: تحقیق حاضر تحقیقی کیفی است. برای گردآوری داده‌ها از روش مصاحبۀ ساختاریافته استفاده شد. در مجموع، با 72 نفر مصاحبه صورت گرفت. نظریۀ زمینه‌ای اشتراوس و کوربین اساس کار این پژوهش بود و داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها طی 3 مرحله کدگذاری شد. برای کدگذاری داده‌ها، نرم‌افزار مکس کیودا به کار گرفته شد. انتخاب مصاحبه‌شونده‌ها به‌گونه‌ای انجام شد که توازن جنسیتی، سنی و تحصیلی تا حد امکان رعایت شود. نمونه‌گیری تا زمان اشباع مفاهیم ادامه یافت. چهار معیار اعتبار یا مقبولیت، اطمینان-ثبات، قابلیت تأیید، و قابلیت انتقال یا تناسب برای ارزیابی روایی و دقت و استحکام داده‌ها مورد توجه قرار گرفت.
یافته‌ها: حاصل کنکاش در مصاحبه‌ها، 163کد باز، 56 زیرطبقه، 23 طبقه و 9 طبقۀ محوری بود. از میان طبقات محوری، طبقات منبع نامتوازن دانش، محیط دل‌چسب، و مکان غیرقابل‌تحمل به‌عنوان طبقات مرکزی انتخاب شدند. بنا به توصیۀ گلیزر، از دو طبقۀ محیط دل‌چسب و مکان غیرقابل‌تحمل به طبقۀ مرکزی منبع نامتوازن دانش ارجاع داده شد و این طبقه به‌عنوان طبقۀ مرکزی اصلی معرفی شد. شواهد این پژوهش نشان داد که نگاه مردم نسبت به کتابخانههای گذشته منفی بوده است و بسیاری از مردم با توجه به همین نگاهی که نسبت به کتابخانه‌ها دارند، از مراجعه به کتابخانههای امروزی خودداری می‌کنند. از طرفی دیگر، افراد مصاحبه‌شونده برای مراجعه به کتابخانه‌ها شرط‌ها و پیشنهادهایی ارائه دادند که اگر به آن‌ها توجه شود، قطعاً میزان مراجعۀ آن‌ها به کتابخانه افزایش خواهد یافت.
اصالت/ارزش: موضوع مورد مطالعه و اتخاد رویکرد کیفی برای تحقیق حاضر نشان‌دهندۀ ارزش و اصالت آن هست. تلاش برای فهم تفاوت بین نگاه‌ها در گذشته و حال و تمرکز بر واکاوی تصویر ذهنی افراد، این پژوهش را از سایر پژوهش‌ها متمایز کرده است.
کلیدواژه‌ها: مطالعۀ کاربران، کتابخانه های عمومی، تصویر ذهنی، ایران
روش: تحقیق حاضر تحقیقی کیفی است. برای گردآوری داده‌ها از روش مصاحبۀ ساختاریافته استفاده شد. در مجموع، با 72 نفر مصاحبه صورت گرفت. نظریۀ زمینه‌ای اشتراوس و کوربین اساس کار این پژوهش بود و داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها طی 3 مرحله کدگذاری شد. برای کدگذاری داده‌ها، نرم‌افزار مکس کیودا به کار گرفته شد. انتخاب مصاحبه‌شونده‌ها به‌گونه‌ای انجام شد که توازن جنسیتی، سنی و تحصیلی تا حد امکان رعایت شود. نمونه‌گیری تا زمان اشباع مفاهیم ادامه یافت. چهار معیار اعتبار یا مقبولیت، اطمینان-ثبات، قابلیت تأیید، و قابلیت انتقال یا تناسب برای ارزیابی روایی و دقت و استحکام داده‌ها مورد توجه قرار گرفت.
یافته‌ها: حاصل کنکاش در مصاحبه‌ها، 163کد باز، 56 زیرطبقه، 23 طبقه و 9 طبقۀ محوری بود. از میان طبقات محوری، طبقات منبع نامتوازن دانش، محیط دل‌چسب، و مکان غیرقابل‌تحمل به‌عنوان طبقات مرکزی انتخاب شدند. بنا به توصیۀ گلیزر، از دو طبقۀ محیط دل‌چسب و مکان غیرقابل‌تحمل به طبقۀ مرکزی منبع نامتوازن دانش ارجاع داده شد و این طبقه به‌عنوان طبقۀ مرکزی اصلی معرفی شد. شواهد این پژوهش نشان داد که نگاه مردم نسبت به کتابخانههای گذشته منفی بوده است و بسیاری از مردم با توجه به همین نگاهی که نسبت به کتابخانه‌ها دارند، از مراجعه به کتابخانههای امروزی خودداری می‌کنند. از طرفی دیگر، افراد مصاحبه‌شونده برای مراجعه به کتابخانه‌ها شرط‌ها و پیشنهادهایی ارائه دادند که اگر به آن‌ها توجه شود، قطعاً میزان مراجعۀ آن‌ها به کتابخانه افزایش خواهد یافت.
اصالت/ارزش: موضوع مورد مطالعه و اتخاد رویکرد کیفی برای تحقیق حاضر نشان‌دهندۀ ارزش و اصالت آن هست. تلاش برای فهم تفاوت بین نگاه‌ها در گذشته و حال و تمرکز بر واکاوی تصویر ذهنی افراد، این پژوهش را از سایر پژوهش‌ها متمایز کرده است.
کلیدواژه‌ها: مطالعۀ کاربران، کتابخانه های عمومی، تصویر ذهنی، ایران
نوع مطالعه: كيفي |
دریافت: 1398/2/7 | پذیرش: 1398/9/10 | انتشار: 1398/9/24
دریافت: 1398/2/7 | پذیرش: 1398/9/10 | انتشار: 1398/9/24
فهرست منابع
1. ابراهیمی، رحمان؛ و علی‌پور نجمی، سکینه (1392). بررسی نقش کتابخانههای عمومی در ایجاد و ارتقای اعتماد اجتماعی. پژوهش‌نامۀ کتابداری و اطلاعرسانی، 3(2)، 72-51.
2. امیدخدا، مریم؛ و سپهر، فرشته (1388). بررسی موضوعات موردعلاقۀ اعضای جوان کتابخانههای عمومی شهر تهران جهت مطالعه در اوقات فراغت. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 15(3)، 86-61.
3. باقری، مرضیه؛ زمانی، بی بی عشرت؛ و عبدالهی، سیدمجید (1391). تأثیر مشاورۀ اطلاعاتی بر بهبود رفتار اطلاع‌یابی مراجعان به کتابخانههای عمومی کشور: مطالعۀ موردی کتابخانۀ عمومی شهید توکلی فولادشهر. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 18(4)، 385-400.
4. بیگدلی، زاهد؛ شاهینی، شبنم؛ میرزایی، سمیه؛ و مؤمنی، افتخار (1396). نگرش مردم اهواز نسبت به کتابخانههای عمومی و منزلت کتابداران کتابخانههای عمومی، تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 23(3)، 401-415.
5. جلالی، رستم (1391). نمونه‌گیری در پژوهش‌های کیفی. مجلۀ تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 1(4)، 320-310.
6. زارع، امین؛ گودینی، یاسر؛ و ریاحی، عارف (1394). مطالعۀ عوامل مؤثر بر استفاده از کتابخانههای عمومی: مطالعۀ موردی کتابخانههای عمومی شهر کرمانشاه. فصلنامۀ نظام‌ها و خدمات اطلاعاتی، 4(4)، 62-51.
7. زندیان، فاطمه؛ قربانی، عمران؛ و حسن‌زاده، محمد (1395). عوامل پیش‌برنده و بازدارنده در استفاده از کتابخانههای عمومی (مورد مطالعه: کتابخانههای عمومی شهر همدان). تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 22(3)، 451-465.
8. فخارطبسی، ملیحه (1396). عوامل مؤثر بر میزان اشتیاق به بازگشت کودکان و نوجوانان به کتابخانه از دید مراجعان کودک و نوجوان کتابخانههای عمومی شهر مشهد. پژوهش‌نامه کتابداری و اطلاعرسانی، 7(2)، 76-61.
9. فهیمی‌فر، سپیده؛ و فرزین یزدی، محبوبه (1393). ارزیابی رضایت کاربران از مجموعه، ساختمان، تجهیزات، کتابداران و کتابخانۀ عمومی یزد. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 20(1)، 113-126.
10. گرایی، احسان؛ و سیامکی، صبا (1395). تحلیل رفتارهای اعتراض‌آمیز مشتریان کتابخانههای عمومی استان لرستان: عوامل اثرگذار و زمینه‌ها. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 22(4)، 653-677.
11. مرادپور، رضا؛ و مهوش، محمد (1390). میزان رضایت‌مندی استفاده‌کنندگان کتابخانههای عمومی استان خراسان شمالی از فضا و معماری کتابخانه‌ها. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 17(3)، 401-381.
12. مرادی، خدیجه؛ و صفوی، زینب (1391). بررسی نقش و جایگاه کتابخانههای عمومی کشورهای در حال توسعه در اقتصاد دانش‌محور. نشریۀ الکترونیکی سازمان کتابخانه‌ها و موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، 4(15-14)، 11-1.
13. معرفزاده، عبدالحمید؛ و ایرجی، شهرزاد (1389). بررسی عوامل ترغیب‌کننده و بازدارندۀ مطالعه در میان مراجعان کتابخانههای عمومی شهرستان ماهشهر. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 16(1)، 143-170.
14. مکتبی‌فرد، لیلا (1385). نقش کتابخانههای عمومی در تحقق اهداف فرهنگی برنامه‌های توسعه‌ای ایران 1368-1383. فصلنامۀ مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 17(2)، 290-269.
15. مؤتمنی، علیرضا؛ همتی، امین؛ و مرادی، هادی (1391). شناسایی و اولویت‌بندی موانع جوانان در استفاده از خدمات کتابخانههای عمومی: مطالعۀ موردی شهرستان سمنان. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 18(4)، 363-383.
16. میرحسینی، زهره؛ و باب‌الحوائجی، فهیمه (1375). تصویری اجمالی از کتابخانههای عمومی در ایران. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 6(1)، 46-34.
17. هاشم‌زاده، محمدجواد؛ و فرامرزی، معصومه (1395).کاربران کتابخانههای عمومی استان خراسان جنوبی: تبیین نیاهای اطلاعاتی با تکیه بر الگوی هیل. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 22(3)، 425-449.
18. Chiovitti, R. F., & Piran, N. (2003). Rigour and grounded theory research. Journal of advanced nursing, 44(4), 427-435.
19. Corbin, J., & Strauss, A. (2014). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Sage publications.
20. Cullen, R. (2001). Perspectives on user satisfaction survey. Library Trend, 49(4), 662-686.
21. Durrance, J. C., Souden, M., Walker, D., & Fisher, K. E. (2006). Community problem solving framed as a distributed information use environment: Bridging research and practice. Information Research, 11(4), 3. Retrieved April. 06, 2019 from http://www.informationr. net/ir/114/paper262. Html.
22. Edwards, J. B., Rauseo, M. S., & Unger, K. R. (2011). Community centered: 23 reasons why your library is the most important place in town. Public Libraries, 50(5), 42-47.
23. Glaser, B. G., & Strauss A. L. (2017). Discovery of grounded theory: Strategies for qualitative research. Routledge.
24. Hsieh, H. F., & Shannon, S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative health research, 15(9), 1277-1288.
25. Ikenwe, I. J., & Adegbilero-Iwari, I. (2014). Utilization and User Satisfaction of Public Library Services in South-West, Nigeria in the 21st Century: A Survey. International Journal of Library Science, 3(1), 1-6.
26. Mayan, M. J. (2001). An Introduction to Qualitative Methods; A training module for students and professionals. Alberta: International Institute for Qualitative Methods.
27. Nasserabadi, H. D., Shahabi, H., Keihanfard, S., Mashahi, D. R., & Khodakarami, M. (2013). Application of fuzzy set theory and SPOT satellite images in site selection of public libraries (case study: Saqqez City, Iran). Research Journal of Applied Sciences, Engineering and Technology, 6(6), 1122-1128.
28. Polit, D. F., & Beck C. T. (2013). Essentials of nursing research. Lippincott Williams & Wilkins.
29. Polit, D. F., & Beck, C. T. (2004). Nursing research: Principles and methods. Lippincott Williams & Wilkins.
30. Polit, D. F., & Beck, C. T. (2010). Generalization in quantitative and qualitative research: Myths and strategies. International Journal of Nursing Studies, 47(11), 1451-1458.
31. Sridhar, M. S. (1994). Non-users and non-use of libraries. Library Science with a slant to Documentation and Information Studies, 31(3), 115-128.
32. Hannabuss, S. (1987). The importance of user studies. Library Review, 36(2), 122-127.
33. IFLA/UNESCO. (1994). IFLA/UNESCO Public Library Manifesto. Retrieved November 28, 2018 from https://www.ifla.org/publications/iflaunesco-public-library-manifesto-1994.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
