دوره 30، شماره 4 - ( 10-1403 )
دوره 30 شماره 4 صفحات 465-450 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Siami Z, Heidari H, Mohammadi M. Green Information Literacy and Public Libraries: Assessing Librarians' Awareness, Attitudes and Practices in Environmental Conservation. Research on Information Science and Public Libraries 2024; 30 (4) :450-465
URL: http://publij.ir/article-1-2442-fa.html
URL: http://publij.ir/article-1-2442-fa.html
صیامی زینب، حیدری حدیثه، محمدی مهدی. سواد اطلاعاتی سبز و کتابخانههای عمومی: بررسی آگاهی، نگرش و رفتار کتابداران در حفاظت از محیط‌زیست. تحقیقات اطلاعرسانی و كتابخانه‌های عمومی. 1403; 30 (4) :450-465
گروه آموزشی علم اطلاعات و دانششناسی، دانشگاه قم، قم، ایران ، mahdi.mohammadi203@gmail.com
چکیده: (1295 مشاهده)
هدف: هدف این پژوهش بررسی میزان آگاهی، نگرش و رفتار کتابداران کتابخانههای عمومی استان قم در رابطه با سواد اطلاعاتی سبز و نقش آن‌ها در حفاظت از محیط‌زیست بود.
روش: این مطالعه از نوع کاربردی بود و با روش پیمایشی-توصیفی انجام شد. جامعۀ آماری پژوهش شامل ۷۵ کتابدار شاغل در ۲۴ کتابخانۀ عمومی استان قم بود که از بین آن‌ها ۴۰ نفر به‌صورت نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب و به پرسشنامه محقق‌ساخته پاسخ دادند. داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS و روش‌های آماری توصیفی و استنباطی تحلیل شد.
یافته‌ها: کتابداران مورد بررسی درک متوسطی از سواد اطلاعاتی سبز داشتند و بیش از نیمی از آن‌ها با این مفهوم آشنایی قبلی نداشتند. با این حال، نگرش آن‌ها نسبت به حفاظت از محیط‌زیست مثبت بود و انگیزۀ بالایی برای مشارکت در فعالیت‌های زیستمحیطی داشتند؛ اما محدودیت‌هایی نظیر کمبود منابع آموزشی و سیاست‌های حمایتی ضعیف مانع از تحقق اقدامات عملی شده است. کتابخانههای عمومی می‌توانند نقش مهمی در افزایش آگاهی زیستمحیطی کاربران داشته باشند و کتابداران می‌توانند با تدارک اطلاعات، آموزش و اجرای برنامه‌های آگاهی‌بخش به توسعۀ سواد اطلاعاتی سبز کمک کنند.
نتیجه‌گیری: این پژوهش بر لزوم گسترش آموزش‌های زیستمحیطی برای کتابداران، تدوین سیاست‌های حمایتی از سوی نهاد کتابخانههای عمومی و افزایش تعامل میان کتابخانه‌ها و سازمان‌های محیط‌زیستی تأکید دارد. پیشنهاد می‌شود که مطالعات بعدی دامنۀ پژوهش را به سایر استان‌ها و روش‌های کیفی گسترش دهند تا دیدگاه عمیق‌تری نسبت به چالش‌ها و فرصت‌های موجود در این حوزه فراهم شود.
روش: این مطالعه از نوع کاربردی بود و با روش پیمایشی-توصیفی انجام شد. جامعۀ آماری پژوهش شامل ۷۵ کتابدار شاغل در ۲۴ کتابخانۀ عمومی استان قم بود که از بین آن‌ها ۴۰ نفر به‌صورت نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب و به پرسشنامه محقق‌ساخته پاسخ دادند. داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS و روش‌های آماری توصیفی و استنباطی تحلیل شد.
یافته‌ها: کتابداران مورد بررسی درک متوسطی از سواد اطلاعاتی سبز داشتند و بیش از نیمی از آن‌ها با این مفهوم آشنایی قبلی نداشتند. با این حال، نگرش آن‌ها نسبت به حفاظت از محیط‌زیست مثبت بود و انگیزۀ بالایی برای مشارکت در فعالیت‌های زیستمحیطی داشتند؛ اما محدودیت‌هایی نظیر کمبود منابع آموزشی و سیاست‌های حمایتی ضعیف مانع از تحقق اقدامات عملی شده است. کتابخانههای عمومی می‌توانند نقش مهمی در افزایش آگاهی زیستمحیطی کاربران داشته باشند و کتابداران می‌توانند با تدارک اطلاعات، آموزش و اجرای برنامه‌های آگاهی‌بخش به توسعۀ سواد اطلاعاتی سبز کمک کنند.
نتیجه‌گیری: این پژوهش بر لزوم گسترش آموزش‌های زیستمحیطی برای کتابداران، تدوین سیاست‌های حمایتی از سوی نهاد کتابخانههای عمومی و افزایش تعامل میان کتابخانه‌ها و سازمان‌های محیط‌زیستی تأکید دارد. پیشنهاد می‌شود که مطالعات بعدی دامنۀ پژوهش را به سایر استان‌ها و روش‌های کیفی گسترش دهند تا دیدگاه عمیق‌تری نسبت به چالش‌ها و فرصت‌های موجود در این حوزه فراهم شود.
واژه‌های کلیدی: سواد اطلاعاتی سبز، کتابخانه عمومی، کتابداران، حفظ محیط‌زیست، آموزش محیط‌زیست، استان قم
نوع مطالعه: كمّي |
موضوع مقاله:
سواد اطلاعاتي سواد رسانه‌اي
دریافت: 1402/7/13 | پذیرش: 1402/12/10 | انتشار: 1403/10/5
دریافت: 1402/7/13 | پذیرش: 1402/12/10 | انتشار: 1403/10/5
فهرست منابع
1. تاج‌آبادی، رضا؛ شعبانی، سمیه؛ و موحدیان، سمیه (1397). جایگاه و تأثیر کتابخانههای عمومی در توسعه مدیریت سبز با تأکید بر ارتقای سواد اطلاعاتی زیستمحیطی مردم. دومین همایش بین‌‌المللی سواد رسانه‌‌ای و اطلاعاتی با موضوع خانواده، تهران. https://civilica.com/doc/865202
2. تاج‌الدینی، اورانوس؛ و نصیري، زهرا (1401). بررسی آمادگی تحقق کتابخانه‌‌هاي سبز در دانشگاه‌‌هاي ایران در راستاي مدیریت پایدار. تحقیقات کتابداري و اطلاعرسانی دانشگاهی، 56 (3)، 45 -62.
3. حاجی‌زین‌العابدینی، محسن (1399). کتابخانه ملی ایران، دوست‌‌دار محیط‌زیست. بازیابی از: http://www.nlai.ir/enterprise-news/-/asset_publisher/5Xxp6q5vfs9r/content/--7479
4. حسینوند ناصری، راضیه؛ پیری‌زاده، نرگس؛ و حسنوند، فاطمه (۱۳۹۷). سواد اطلاعاتی سبز: نقش کتابخانه‌ها و کتابداران در آموزه‌های زیستمحیطی، پنجمین کنگرۀ دانشجویی پژوهش منطقۀ جنوب غرب کشور. 18 بهمن 1400. https://civilica.com/doc/858357
5. رضايي‌منش، فاطمه؛ حاجي‌زين‌العابديني، محسن؛ و اصنافي، اميررضا (1400). ارزيابي كتابخانههاي دانشگاهي براساس مؤلفه‌‌هاي كتابخانه سبز و استاندارد لید، دانششناسي، 14 (54)، 67- 82.
6. شبیری، سید محمد؛ و شمسی، سیده زهرا (۱۳۹۴). تحلیلی بر برنامۀ درسی میان رشته‌ای آموزش محیط‌زیست در آموزش عالی. مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی، ۷ (۳)، ۱۲۷- ۱۴۵. [DOI:10.7508/isih.2015.27.005]
7. صالحی، صادق؛ سلیمانی، کریم؛ پازوکی‌نژاد، زهرا (۱۳۹۴). بررسی نگرش و رفتار مسئولانۀ دانشجویان نسبت به محیط‌زیست (مطالعۀ موردی دانشجویان استان مازندران). پژوهشهای محیط‌زیست، ۶(۱۱)، ۲۶۵-۲۷۶. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.20089597.1394.6.11.24.8
8. صبوری، شهروز (۱۳۹۴). بازاریابی سبز در ایران: پتانسیل‌ها و چالش‌ها. نخستین کنفرانس ملی بازاریابی و برندهای حامی محیط‌زیست، تهران، 19-1. https://civilica.com/doc/106389
9. صمیعی، میترا؛ هوشمند، الهام؛ و نریمانی، ایمان (۱۳۹۷). ترویج فرهنگ حفظ محیط‌زیست با آموزش سواد اطلاعاتی سبز در کتابخانههای دانشگاهی. یازدهمین همایش ملی ادکا- اتحادیۀ انجمن‌های علمی دانشجویی علم اطلاعات و دانششناسی.
10. صیامی، زینب (1402). نقش دانشگاه‌ها و کتابخانههای دانشگاهی در توسعه سواد اطلاعاتی سبز و حفظ محیط‌زیست. پنجمین کنفرانس ملی مهندسی و مدیریت محیط‌زیست، مازندران، https://ceemconf.ir
11. عبداللهی، معصومه؛ و جوکار، عبدالرسول (1393). بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانههای عمومی استان فارس. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 20 (4)، 787-771.
12. علوی، مهتاب (1۳۹۲). اهمیت آموزش حفاظت از محیط‌زیست، اولین همایش سراسری محیط‌زیست، انرژی و پدافند زیستی، تهران، https://civilica.com/doc/264463
13. علوی، مهتاب (1۳۹۲). اهمیت آموزش حفاظت از محیط‌زیست. اولین همایش سراسری محیط‌زیست، انرژی و پدافند زیستی، تهران، 1-17. https://civilica.com/doc/264463
14. عمرانی، ابراهیم (۱۳۹۰). کتابداری سبز و نقش کتابخانههای عمومی: سخنی درباره ارتقای سواد زیستمحیطی. پایگاه تحلیلی خبری لیزنا. سخن هفته، شماره 56.
15. فاطمی، میراحمد؛ صمیعی، میترا؛ و ملکی، رضا (1401). سواد اطلاعاتی سبز و حفظ محیط‌زیست: دیدگاه دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی. مدیریت اطلاعات و دانششناسی، 9 (1)، 71- 78. [DOI:10.30473/mrs.2022.64468.1523]
16. قلندریان، ایمان؛ تقوایی، علی اکبر؛ و کامیار، مریم (۱۳۹۴). مطالعه تطبیقی رابطه انسان و محیط‌زیست در تفکر توسعۀ پایدار و تفکر اسلامی. پژوهش و معماری اسلامی، ۴(۱)، ۶۲- ۷۶.
17. محمدشفیعی، محمدرضا؛ و موحدخواه، پریسا (1398). اثر گیاهان فضای سبز در سلامت محیط‌زیست شهری. مطالعات طراحی شهری و پژوهشهای شهری، 2 (1)، 22-11.
18. منصوری، نبی‌اله (139۰). آلودگی‌های محیط‌زیست هوا، آب، پسماند، صدا. تهران: آراد کتاب.
19. ندافی، کاظم؛ نوری، جعفر؛ نبی‌‌زاده، رامین؛ و شهبد، نازک (1387). نظام مدیریت سبز در کتابخانه ملی ایران. علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، 10(4)، 262-269.
20. ندرلو، سمیه؛ و شمس، علی (۱۳۹۴). بررسی دانش و نگرش محیط‌زیستی دانشجویان دانشگاه زنجان. علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، ۱۹ (۴)، ۵۴۵- ۵۵۷. [DOI:10.22034/jest.2017.10756]
21. Albertyn, K. A. (2020). Public Libraries Going Green: Environmental Sustainability and Green Information Literacy. Department of Library & Information Science, University of the Western Cape, Bellville, South Africa.
22. Antonelli, M. (2008). The Green library movement: An overview of green library literature and actions from 1979 to the future of green libraries. Electronic Green Journal, 1 (27). 1-11. [DOI:10.5070/G312710757]
23. Carvalho Maffia, A.M., Silva, E. & Jacovine. L. A. G. (2011). Environment and environmental awareness: How university students conceive and act. Biological sciences, 33 (2). 209- 214. [DOI:10.4025/actascibiolsci.v33i2.7570]
24. Christinsen, K. (2011). Sustainability in Collection Development: Seeing the Forest and the Trees. Against the Grain, 22 (6), 1-16. [DOI:10.7771/2380-176X.5685]
25. Fedorowicz-Kruszewska, M. (2022). Green library as a subject of research-a quantitative and qualitative perspective. Journal of Documentation, 78 (4), 912-932. [DOI:10.1108/JD-08-2021-0156]
26. Hauke, P. (2015). How to become/How to identify a Green Library? Standards for Certification. Aavailable at: http://library.ifla.org/1237/1/095-hauke-en.pdf
27. Hauke, P. (2018). From Information Literacy to Green Literacy: Training Librarians as Trainers for Sustainability Literacy. Paper presented at: IFLA WLIC 2018 - Kuala Lumpur, Malaysia - Transform Libraries, Transform Societies in Session 116 - Library Theory and Research with Information Literacy. http://library.ifla.org/id/eprint/2147/1/116-hauke-en.pdf
28. Khalid, A. & Batool, S.H. (2020). A qualitative case study of green environment: Practices, attitudes and future strategies of Pakistani university librarians. Electronic Green Journal 1(44).1-21. [DOI:10.5070/G314443701]
29. Kurbanoğlu, S., & Boustany, J. (2014). From green libraries to green information literacy. European Conference on Information Literacy (pp. 47-58). Springer International Publishing. [DOI:10.1007/978-3-319-14136-7_6]
30. Li, S., & Yang, F. (2023). Green Library Research: A Bibliometric Analysis. Public Library Quarterly, 42(4), 424-443. [DOI:10.1080/01616846.2022.2116886]
31. Parmar, D., & Kamdar, N. H. (2021). Green Libraries. Library Philosophy and Practice. https://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/6664/
32. Şeşen, Y. & Kuzucuoglu, A.H. (2020). The importance of green libraries in terms of sustainability. .Journal of Balkan Libraries :union:, 7 (1), 10-16.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
