دوره 19، شماره 1 - ( 3-1392 )
دوره 19 شماره 1 صفحات 51-21 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Abdi L, Sayadkuh A, Taherian A. Proposing an Alternative Framework for Evaluating Annotative Bibliographies
. Research on Information Science and Public Libraries 2013; 19 (1) :21-51
URL: http://publij.ir/article-1-336-fa.html
URL: http://publij.ir/article-1-336-fa.html
عبدی لیلا، صیادکوه اکبر، طاهریان آمنه سادات. پیشنهاد چارچوبی نو برای کتابشناسی توصیفی- تحلیلی با تأکید بر دیدگاه انتقادی. تحقیقات اطلاع‌رسانی و كتابخانه‌های عمومی. 1392; 19 (1) :21-51
دانشگاه شیراز ، leilaabdi27@yahoo.com
چکیده: (8796 مشاهده)
هدف: با توجه به اهمیت کتابشناسی در تهیه منابع کتابخانه، ضروری است که آنها بر مبنای چارچوبی سازمان‌مند تنظیم شوند تا از اِتلاف زمان و هزینه، نارضایتی مخاطبان، یکدست نبودن ساختار و ارزیابی سطحی جلوگیری شود. از آنجایی که بررسی متون حاکی از نبود چنین ابزاری برای تدوین و نقد کتابشناسیها بود، هدف پژوهش حاضر ارائه چارچوبی توصیفی- تحلیلی در این راستا بوده است.
روش: پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌های اَسنادی است. با اتخاذ رویکردی کیفی، سه دسته از متون مرتبط با موضوع و مسئله پژوهش شامل: 1. متون کتابشناسی (400 منبع)؛ 2. چارچوب‌های کتابشناسی در متون انگلیسی (در سطحی محدودتر و در دسترس)؛ 3. متون روش تحقیق و مرجع‌شناسی رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی، بررسی شدند. با توجه به اصل اشباع مقوله‌هاگردآوری داده‌ها تا جایی ادامه یافت که دیگر اطلاعات جدیدی در راستای مسئله تحقیق به دست نیاید. فیش‌‌ها به شیوه تحلیل محتوای کیفی بررسی، دسته‌بندی و تحلیل شدند و مقوله‌های لازم استخراج شدند. تعدیل و اصلاح مقوله‌ها و چارچوب به دست‌آمده تا پایان تحقیق همچنان ادامه داشت ضمن آن‌که با استفاده از نظرات متخصصان مربوط و نیز پیاده‌سازی بر روی 10 کتاب در حوزه اسطوره نیز اعتباریابی گردید.
نتایج: با تحلیل محتوای کیفی، چارچوبی شامل دو قسمت توصیفی و تحلیلی حاصل شد. 3 مقوله فرعی به دست آمده در بخش توصیفی، اطلاعات کتابشناختی، معرفی کوتاه نویسنده، آثار او، اجزای کتاب و رئوس مطالب را دربر می‌گیرد. بخش تحلیلی خود به دو قسمت موضوعی و انتقادی تقسیم شد. مقوله‌های فرعی به دست آمده در قسمت موضوعی شامل 3 مورد هدف نویسنده به لحاظ موضوعی، هدف نویسنده به لحاظ نوع مخاطب و نوع اثر به لحاظ تأثیرگذاری است. در قسمت انتقادی نیز که سهم عمده چارچوب حاصل را به خود اختصاص داد، 20 مقوله فرعی شامل چاپ کتاب، اعتبار ناشر، اعتبار نویسنده، تطابق عنوان کتاب با محتوای آن، فهرست مطالب، ارزشیابی پیشگفتار و مقدمه، سبک و نثر، ویژگی منحصر به فرد کتاب، تحلیل مطالبمیزان دستیابی نویسنده به هدف (به لحاظ موضوعی)، موضوعی)، میزان دستیابی نویسنده به هدف (به لحاظ تطابق با مخاطب)، میزان پوشش مباحث اصلی کتاب، دیدگاه حاکم بر کتاب یا نشانه‌های سوگیری نویسنده، استقلال مطالب کتاب، نتیجه‌گیری، جدول‌ها و نمونه‌ها، پانویس‌ها و پی‌نویس‌ها، منابع، نمایه‌ها و وضعیت ترجمه، به دست آمد.
اصالت/ارزش: چارچوب حتی‌الامکان جامع، مانع و نوین حاصل از پژوهش حاضر می‌تواند در تدوین و ارزیابی کتاب‌ها و کتابشناسیها استفاده شود و راهنمای نویسندگان، محققان، منتقدان و مخاطبان آنها باشد و فعالیت‌های علمی مربوط را هدفمند و یکدست کند.
روش: پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌های اَسنادی است. با اتخاذ رویکردی کیفی، سه دسته از متون مرتبط با موضوع و مسئله پژوهش شامل: 1. متون کتابشناسی (400 منبع)؛ 2. چارچوب‌های کتابشناسی در متون انگلیسی (در سطحی محدودتر و در دسترس)؛ 3. متون روش تحقیق و مرجع‌شناسی رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی، بررسی شدند. با توجه به اصل اشباع مقوله‌هاگردآوری داده‌ها تا جایی ادامه یافت که دیگر اطلاعات جدیدی در راستای مسئله تحقیق به دست نیاید. فیش‌‌ها به شیوه تحلیل محتوای کیفی بررسی، دسته‌بندی و تحلیل شدند و مقوله‌های لازم استخراج شدند. تعدیل و اصلاح مقوله‌ها و چارچوب به دست‌آمده تا پایان تحقیق همچنان ادامه داشت ضمن آن‌که با استفاده از نظرات متخصصان مربوط و نیز پیاده‌سازی بر روی 10 کتاب در حوزه اسطوره نیز اعتباریابی گردید.
نتایج: با تحلیل محتوای کیفی، چارچوبی شامل دو قسمت توصیفی و تحلیلی حاصل شد. 3 مقوله فرعی به دست آمده در بخش توصیفی، اطلاعات کتابشناختی، معرفی کوتاه نویسنده، آثار او، اجزای کتاب و رئوس مطالب را دربر می‌گیرد. بخش تحلیلی خود به دو قسمت موضوعی و انتقادی تقسیم شد. مقوله‌های فرعی به دست آمده در قسمت موضوعی شامل 3 مورد هدف نویسنده به لحاظ موضوعی، هدف نویسنده به لحاظ نوع مخاطب و نوع اثر به لحاظ تأثیرگذاری است. در قسمت انتقادی نیز که سهم عمده چارچوب حاصل را به خود اختصاص داد، 20 مقوله فرعی شامل چاپ کتاب، اعتبار ناشر، اعتبار نویسنده، تطابق عنوان کتاب با محتوای آن، فهرست مطالب، ارزشیابی پیشگفتار و مقدمه، سبک و نثر، ویژگی منحصر به فرد کتاب، تحلیل مطالبمیزان دستیابی نویسنده به هدف (به لحاظ موضوعی)، موضوعی)، میزان دستیابی نویسنده به هدف (به لحاظ تطابق با مخاطب)، میزان پوشش مباحث اصلی کتاب، دیدگاه حاکم بر کتاب یا نشانه‌های سوگیری نویسنده، استقلال مطالب کتاب، نتیجه‌گیری، جدول‌ها و نمونه‌ها، پانویس‌ها و پی‌نویس‌ها، منابع، نمایه‌ها و وضعیت ترجمه، به دست آمد.
اصالت/ارزش: چارچوب حتی‌الامکان جامع، مانع و نوین حاصل از پژوهش حاضر می‌تواند در تدوین و ارزیابی کتاب‌ها و کتابشناسیها استفاده شود و راهنمای نویسندگان، محققان، منتقدان و مخاطبان آنها باشد و فعالیت‌های علمی مربوط را هدفمند و یکدست کند.
نوع مطالعه: كمّي |
موضوع مقاله:
مطالعات کودک و نوجوان
دریافت: 1392/4/5 | پذیرش: 1392/4/27 | انتشار: 1392/4/27
دریافت: 1392/4/5 | پذیرش: 1392/4/27 | انتشار: 1392/4/27
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
