دوره ۲۹، شماره ۳ - ( ویژه‌نامه کووید-۱۹، ۱۴۰۲ )
دوره ۲۹ شماره ۳ صفحات ۳۱۵-۲۹۸ |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
koorgoli A, asadi S, Samadi L. An analysis of the content provided by public libraries on social networks during COVID-19 pandemic. Research on Information Science and Public Libraries 2023; 29 (3) :298-315
URL: http://publij.ir/article-1-2508-fa.html
URL: http://publij.ir/article-1-2508-fa.html
کورگلی افسانه، اسدی سعید، صمدی لاله. تحلیلی بر محتوای ارائه‌شده توسط کتابخانه‌های عمومی در شبکههای اجتماعی در دوران همه‌گیری کووید-۱۹. تحقیقات اطلاعرسانی و كتابخانه‌های عمومی. ۱۴۰۲; ۲۹ (۳) :۲۹۸-۳۱۵
گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه شاهد، تهران. ایران ، s.asadi@shahed.ac.ir
چکیده: (۷۷۷ مشاهده)
هدف: شیوع کرونا و تعطیلی کتابخانه‌های عمومی موجب شد فعالیت‌های کتابخانه‌ها در فضای مجازی ادامه یابد و کتابداران به‌دنبال تولید محتوا برای کتابخانه‌های خود باشند. کتابخانه‌های وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در این مدت در بستر شبکههای مجازی فعالیت داشتند و به‌ویژه تولید محتوا توسط کتابداران مورد حمایت و تشویق قرار گرفت. هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای تولیدشده توسط کتابداران کتابخانه‌های عمومی ایران در شرایط دورکاری ناشی از شیوع کرونا در بستر اینستاگرام است.
روش: پژوهش حاضر توصیفی و کاربردی است و با استفاده از روشِ اسنادی ازطریق مراجعه به محتوای صفحات مجازی کتابداران کتابخانه‌های عمومی در شبکۀ اجتماعی اینستاگرام صورت گرفته است. از میان 2700 کتابخانۀ عمومی وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، نمونه‌ای شامل 336 کتابخانه با استفاده از جدول مورگان به‌صورت طبقه‌بندی‌شده و با رعایت توزیع نمونه در استان‌های مختلف انتخاب شد. اطلاعات مربوط به پست‌ها، دنبالکنندگان و تگ‌های موضوعی استخراج و در نرم‌افزار اکسل وارد شد. برای این منظور، پست‌های موجود با توجه به تاریخ انتشار هر پست (پیش از دوران همه‌گیری کرونا، دوران تعطیلی کتابخانه‌ها در همه‌گیری کرونا و پس‌از آن) تفکیک شدند. در بخش تحلیلی، آزمون‌های هم‌بستگی و رگرسیون برای آزمون فرضیه‌های پژوهش به کار گرفته شد.
یافته‌‌ها: محتوای تولیدشده در چهار گروه اصلی کارگاه‌ها، کلاس‌های آموزشی، برنامه‌های فرهنگی و برنامه‌های مناسبتی دسته‌بندی شد. از نظر محتوای تولیدشده، در بخش کارگاه‌های آموزشی، استان تهران با 804 پست بیشترین و استان قم با 98 پست کمترین تعداد را داراست. در بخش کلاس‌های آموزشی، استان تهران با 75 پست بیشترین و استان چهارمحال و بختیاری با 3 پست کمترین تعداد را به خود اختصاص می‌دهد. در بخش اطلاعرسانی فراخوان‌های فرهنگی-ادبی، استان تهران با 112 پست بیشترین و استان آذربایجان شرقی با کمترین تعداد پست را داراست. در بخش برنامه‌های مناسبتی، استان تهران با 121 پست بیشترین و استان‌های کردستان وکهگیلویه و بویراحمد با 11 پست کمترین تعداد پست را به خود اختصاص دادند. آزمون فرضیه‌های پژوهش نشان داد که بین درجۀ کتابخانه و میزان محتوای تولیدشده، تعداد دنبالکنندگان و میزان تولید محتوا، درجۀ کتابخانه و فاصلۀ بین انتشار پست‌ها و تعداد دنبالکنندگان و فاصلۀ پست‌ها رابطه‌ای معنادار وجود دارد.
اصالت/ارزش: شرایط کرونا و قرنطینه در دورۀ همه‌گیری کرونا باعث شد تا کتابخانه‌های عمومی فعالیت‌های خود را در بستر فضای مجازی ادامه دهند و اطلاعرسانی برنامه‌های آموزشی، فرهنگی و هنری کتابخانه‌ها از این طریق افزایش یابد. در پژوهش حاضر، مشخص شد که کتابخانه‌های کوچک‌تر، مطالب بیشتر و متنوع‌تری در بستر اینستاگرام عرضه کرده‌اند. به نظر می‌رسد که ارتباط نزدیک‌تری بین جوامع محلی و کتابداران کتابخانه‌های کوچک‌تر وجود دارد و مخاطبان این کتابخانه‌ها علاقه‌ای بیشتر به دنبال کردن صفحات کتابخانه‌های خود دارند، و این امر نیز به‌نوبۀ خود می‌تواند زمینه‌ساز تولید بیشتر مطالب و اخبار مرتبط با کتابخانه‌ها شود. تجربۀ حاصل از تولید محتوای آنلاین در شرایط همه‌گیری کرونا می‌تواند در گسترش دامنۀ خدمات غیرحضوری کتابخانه‌ها، مدیریت شرایط بحران و ایجاد انگیزه در کتابداران برای تولید محتوا به کار گرفته شود.
روش: پژوهش حاضر توصیفی و کاربردی است و با استفاده از روشِ اسنادی ازطریق مراجعه به محتوای صفحات مجازی کتابداران کتابخانه‌های عمومی در شبکۀ اجتماعی اینستاگرام صورت گرفته است. از میان 2700 کتابخانۀ عمومی وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، نمونه‌ای شامل 336 کتابخانه با استفاده از جدول مورگان به‌صورت طبقه‌بندی‌شده و با رعایت توزیع نمونه در استان‌های مختلف انتخاب شد. اطلاعات مربوط به پست‌ها، دنبالکنندگان و تگ‌های موضوعی استخراج و در نرم‌افزار اکسل وارد شد. برای این منظور، پست‌های موجود با توجه به تاریخ انتشار هر پست (پیش از دوران همه‌گیری کرونا، دوران تعطیلی کتابخانه‌ها در همه‌گیری کرونا و پس‌از آن) تفکیک شدند. در بخش تحلیلی، آزمون‌های هم‌بستگی و رگرسیون برای آزمون فرضیه‌های پژوهش به کار گرفته شد.
یافته‌‌ها: محتوای تولیدشده در چهار گروه اصلی کارگاه‌ها، کلاس‌های آموزشی، برنامه‌های فرهنگی و برنامه‌های مناسبتی دسته‌بندی شد. از نظر محتوای تولیدشده، در بخش کارگاه‌های آموزشی، استان تهران با 804 پست بیشترین و استان قم با 98 پست کمترین تعداد را داراست. در بخش کلاس‌های آموزشی، استان تهران با 75 پست بیشترین و استان چهارمحال و بختیاری با 3 پست کمترین تعداد را به خود اختصاص می‌دهد. در بخش اطلاعرسانی فراخوان‌های فرهنگی-ادبی، استان تهران با 112 پست بیشترین و استان آذربایجان شرقی با کمترین تعداد پست را داراست. در بخش برنامه‌های مناسبتی، استان تهران با 121 پست بیشترین و استان‌های کردستان وکهگیلویه و بویراحمد با 11 پست کمترین تعداد پست را به خود اختصاص دادند. آزمون فرضیه‌های پژوهش نشان داد که بین درجۀ کتابخانه و میزان محتوای تولیدشده، تعداد دنبالکنندگان و میزان تولید محتوا، درجۀ کتابخانه و فاصلۀ بین انتشار پست‌ها و تعداد دنبالکنندگان و فاصلۀ پست‌ها رابطه‌ای معنادار وجود دارد.
اصالت/ارزش: شرایط کرونا و قرنطینه در دورۀ همه‌گیری کرونا باعث شد تا کتابخانه‌های عمومی فعالیت‌های خود را در بستر فضای مجازی ادامه دهند و اطلاعرسانی برنامه‌های آموزشی، فرهنگی و هنری کتابخانه‌ها از این طریق افزایش یابد. در پژوهش حاضر، مشخص شد که کتابخانه‌های کوچک‌تر، مطالب بیشتر و متنوع‌تری در بستر اینستاگرام عرضه کرده‌اند. به نظر می‌رسد که ارتباط نزدیک‌تری بین جوامع محلی و کتابداران کتابخانه‌های کوچک‌تر وجود دارد و مخاطبان این کتابخانه‌ها علاقه‌ای بیشتر به دنبال کردن صفحات کتابخانه‌های خود دارند، و این امر نیز به‌نوبۀ خود می‌تواند زمینه‌ساز تولید بیشتر مطالب و اخبار مرتبط با کتابخانه‌ها شود. تجربۀ حاصل از تولید محتوای آنلاین در شرایط همه‌گیری کرونا می‌تواند در گسترش دامنۀ خدمات غیرحضوری کتابخانه‌ها، مدیریت شرایط بحران و ایجاد انگیزه در کتابداران برای تولید محتوا به کار گرفته شود.
نوع مطالعه: كيفي |
موضوع مقاله:
خدمات كتابخانه‌ها
دریافت: 1402/2/13 | پذیرش: 1402/6/10 | انتشار: 1402/7/10
دریافت: 1402/2/13 | پذیرش: 1402/6/10 | انتشار: 1402/7/10
فهرست منابع
۱. بیرانوند، علی؛ ساداتی فیروزآبادی، سمیه‌سادات؛ و خودروان، حسن (۱۴۰۱). تأثیر اضطراب ناشی از شیوع ویروس کرونا بر سازگاری شغلی و مدیریت تغییر در کتابخانه‌های عمومی. تحقيقات اطلاع‌رساني و كتابخانه‌هاي عمومي، ۲۸(۱)، ۱۰-۲۹.
۲. پورخلیل، ندا؛ و کشوری، مریم (۱۴۰۱). شناسایی موقعیت راهبردی کتابخانه‌های عمومی کشور در شرایط تعطیلی خدمات حضوری ناشی از شیوع ویروس کووید-۱۹ به روشِ سوات. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، ۱۴(ویژه‌نامۀ بحران کرونا و علم اطلاعات (کووید-۱۹))، ۳۴-۵۳.
۳. خواجه علی جهانتیغی، زهرا؛ و امیدخدا، مریم (۱۴۰۱). شناسایی خدمات مبتنی بر سلامت کتابخانه‌های عمومی ایران در بحران کرونا (دوران کرونا و بعداز آن): نظام اطلاعرسانی سلامت عمومی. ۱۴(ویژه‌نامۀ کووید-۱۹)، ۷۲-۵۴.
۴. خرازی آذر، زهرا؛ دادگران، سیدمحمد؛ و دبلشکی، فرحناز (۱۳۹۶). نقش شبکههای اجتماعی بر ترویج فرهنگ کتابخوانی (مطالعۀ موردی؛ دنبالکنندگان صفحۀ کتابدونی در شبکۀ اجتماعی اینستاگرام). راهبرد اجتماعی فرهنگی، ۶(۲۲)، ۲۰۷-۲۳۴.
۵. دستاران، مراد؛ و میرحسینی، زهره (۱۴۰۰، ۲۲ اردیبهشت). راه‌های مقابله با کووید ۱۹ (ویروس کرونا) در کتابخانه‌ها [ارائۀ مقاله]. اولین کنفرانس بین‌المللی علوم تربیتی، روان‌شناسی و علوم انسانی، بروکسل، بلژیک. سیویلیکا. https://civilica.com/doc/۱۲۱۸۴۲۲
۶. رامین مهر، حمید؛ ادراکی، محبوبه؛ توکلی، سیده سمانه؛ و امجدی کیوی، میترا (۱۳۹۲). ارزیابی راهبردی الگوی دورکاری کارکنان. مطالعات مدیریت راهبردی، ۴(۱۴)، ۵۳-۷۳.
۷. زنگنه، ثریا (۱۴۰۲). کتابخانه‌های عمومی و مدیریت بحران: ارائۀ یک الگو جهت مدیریت بحران کووید ۱۹ (کرونا ویروس). بازیابی دانش و نظام‌های معنایی، ۱۰(۳۶)، ۱۲۱-۱۴۰.
۸. س‍ل‍ی‍م‍ی، زهرا (۱۳۹۶). بررسی تأثیر ب‍ازاری‍اب‍ی مبتنی بر شبکۀ اجتماعی ت‍ل‍گ‍رام بر میزان استفاده از خدمات کتابخانۀ مرکزی دانشگاه خوارزمی [پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد]. دانشگاه خوارزمی.
۹. طاهری، ابوالفضل؛ اشرفی ریزی، حسن؛ سعیدی‌زاده، مرضیه (۱۳۹۹). چالش‌ها و اقدامات کتابخانه‌های عمومی برای بازگشایی و ارائۀ خدمات در زمان بحران کووید ۱۹: تحلیلی بر راهنماها و اقدامات بین‌المللی. فصلنامۀ مدیریت سلامت، ۱۷(۳)، ۱۴۰-۱۴۶.
۱۰. محمداسماعیل، صدیقه؛ و دروگر کلخوران، سولماز (۱۴۰۱). خلق تابآوری پویا در مقابله با بحران کرونا در میان کتابداران نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور. دانش‌شناسی (علوم کتابداری و اطلاعرسانی و فناوری اطلاعات)، ۱۵(۱). ۱۱۱-۹۱.
۱۱. محمدی، مهدی؛ و صفری، فرشته (۱۳۹۹). پژوهش‌های تحلیل محتوا در حوزۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران بین سال‌های ۱۳۶۵-۱۳۹۷. علوم فنون مدیریت اطلاعات، ۶(۱)، ۱۸۰-۲۰۳.
۱۲. میرحسینی، زهره؛ خودکار، حسینعلی؛ و فاتحیزاده، ندا (۱۴۰۰) بررسی وضعیت دورکاری در کتابخانه‌های عمومی در ایام پاندمی کووید- ۱۹. دانش‌شناسی (علوم کتابداری و اطلاعرسانی و فناوری اطلاعات)، ۱۴(۲)، ۱۲۱-۱۳۸.
۱۳. نریمانی، ایمان؛ زره‌ساز، محمد؛ و صراف‌زاده، مریم (۱۴۰۰). تحلیل محتوای صفحات اینستاگرام کتابخانه‌های عمومی ایران و مشارکت کاربران آنها. پژوهش‌نامۀ کتابداری و اطلاعرسانی، ۱۱(۲)، ۳۳۴-۳۵۱.
14. Adetayo, A. J. (2023). Post COVID-19 pandemic and library users' education: Impact on examination and survey. The Journal of Academic Librarianship, 49(3), 102695. [DOI:10.1016/j.acalib.2023.102695]
15. Ashiq, M., Jabeen, F., & Mahmood, K. (2022). Transformation of libraries during COVID-19 pandemic: A systematic review. The journal of academic librarianship, 48(4), 102534. [DOI:10.1016/j.acalib.2022.102534]
16. Biranvand, A., Sadati Firoozabadi, S. S., & Khodrovan, H. (2022). The Effect of Anxiety Due to Coronavirus Outbreak on Job Adjustment and Change Management in Public Libraries. Research on Information Science and Public Libraries, 28(1), 10-29. [in Persian] [DOI:10.52547/publij.28.1.10]
17. Connell, R. S., Wallis, L., & Comeaux, D. (2021). The impact of COVID-19 on the use of academic library resources. Information Technology and Libraries, 40(2). [DOI:10.6017/ital.v40i2.12629]
18. Dadgaran, S. M., Kharrazi Azar, R., & Dablashki, F. (2017). (2017). The role of social networks on the promotion of reading culture (the case study of followers of Ketabdoni page in Instagram social network). Socio-Cultural Strategy, 6(1), 207-234. [in Persian]
19. Dastaran, M., & Mirhosseini, Z. (2021, May 12). Coping strategies against COVID-19 in libraries. [Paper presentation]. The 1st International Conference on Educational Sciences, Psychology, and Humanities, Brussels, Belgium. Civilica. https://civilica.com/doc/1218422 [in Persian]
20. Green, A. (2022). Post COVID-19: Expectations for academic library collections, remote work, and resource description and discovery staffing. The Journal of Academic Librarianship, 48(4), 102564. [DOI:10.1016/j.acalib.2022.102564]
21. Ifijeh, G., & Yusuf, F. (2020). COVID-19 pandemics and the future of Nigeria's university system: The quest for libraries' relevance. The Journal of Academic Librarianship, 46(6), 102226. [DOI:10.1016/j.acalib.2020.102226]
22. Kang, Q., Song, Z., Lu, J., Shi, T., & Yang, J. (2022). COVID-19 impact on the Chinese top academic libraries: Libraries' response to space, collection and services. The Journal of Academic Librarianship, 48(4), 102525. [DOI:10.1016/j.acalib.2022.102525]
23. Khajeali Jahantighi, Z., & Omidkhoda, M. (2022). Identifying health-based services in Iranian public libraries during the corona crisis (corona and Post-corona era): Public Health Information System. Journal of Studies in Library and Information Science, 14(Special Issue: COVID-19), 54-72. [in Persian]
24. Koos, J. A., Scheinfeld, L., & Larson, C. (2021). Pandemic-proofing your library: Disaster response and lessons learned from COVID-19. Medical Reference Services Quarterly, 40(1), 67-78. [DOI:10.1080/02763869.2021.1873624]
25. Ma, L. F. (2020). Academic library services during COVID-19: The experience of CUHK library. International Information & Library Review, 52(4), 321-324. [DOI:10.1080/10572317.2020.1834251]
26. Mirhosseini, Z., Khodkar, H. A., & Fatehi Zadeh, N. (2022). Investigating teleworking in public libraries during the COVID-19 Pandemic. Journal of Knowledge Studies, 14(55), 121-138. [in Persian]
27. Mohamadesmaeil, S., & Derogar Kalkhoran, S. (2022). Creating dynamic resilience in dealing with the Corona crisis among the librarians of foundation of public libraries in Iran. Journal of Knowledge Studies, 15(57), 91-111. [in Persian]
28. Mohammadi, M., & Safari, F. (2020). Content analysis researches in knowledge and information science in Iran between 1980-2018. Sciences and Techniques of Information Management, 6(1), 180-203. [in Persian]
29. Møller-Jensen, L., Jensen-Butler, C., Madsen, B., Millard, J., & Schmidt, L. (2008). A web-based study of the propensity to telework based on socio-economic, work organisation and spatial factors. Road Pricing, the Economy and the Environment, 395-409. [DOI:10.1007/978-3-540-77150-0_20]
30. Morganson, V. J., Major, D. A., Oborn, K. L., Verive, J. M., & Heelan, M. P. (2010). Comparing telework locations and traditional work arrangements: Differences in work‐life balance support, job satisfaction, and inclusion. Journal of Managerial psychology, 25(6), 578-595. [DOI:10.1108/02683941011056941]
31. Narimani, I., Zerehsaz, M., & Sarrafzadeh, M. (2021). The Analysis of the Content Provided on the Instagram Pages of Iran's Public Libraries and Their Users' Engagement. Library and Information Science Research, 11(2), 334-351. [in Persian]
32. Pourkhalil, N., & Keshvari, M. (2022). Identifying the strategic position of Iran's public libraries in the encounter of the closure of face-to-face services due to the outbreak of COVID-19 virus by the SWOT method. Journal of Studies in Library and Information Science, 14(Special Issue: COVID-19), 34-53. [in Persian]
33. Rafiq, M., Batool, S. H., Ali, A. F., & Ullah, M. (2021). University libraries response to COVID-19 pandemic: A developing country perspective. The Journal of Academic Librarianship, 47(1), 102280. [DOI:10.1016/j.acalib.2020.102280]
34. Raminmehr, H., Edraki, M., Tavakoli, S., & Amjadi Kivi, M. (2013). Strategic evaluation of teleworking pattern for teleworkers. Journal of Strategic Management Studies, 4(14), 53-73. [in Persian]
35. Salimi, Z. (2017). The study of the effect of virtual harassment on the Telegram social network on the use of services from the central library of Kharazmi University. [Unpublished masterʼs thesis]. Kharazmi University. [in Persian]
36. Shi, Y., Li, C., & Luo, L. (2021). Impact of the COVID-19 pandemic on Chinese college students' information behavior and library needs: A qualitative study. The Library Quarterly, 91(2), 150-171. [DOI:10.1086/713051]
37. Stein, Z., Curry, S., Zetty, J., Mitchell, M., & Jordan, S. (2020). Library Experiences of Technical Services and Special Collections During the COVID-19 Pandemic at Edith Garland Dupré Library, University of Louisiana at Lafayette. Codex: The Journal of the Louisiana Chapter of the ACRL, 5(4), 114-137.
38. Taheri, A., Ashrafi-Rizi, H., & Saeedizadeh, M. (2020). Challenges and actions of public libraries for reopening and providing services under COVID-19 crisis: An analysis of international guidelines and actions. Health Information Management, 17(3), 140-146. [in Persian]
39. Zangeneh, S. (2023). Public libraries and crisis management: Offer a pattern for managing the COVID-19 crisis (coronavirus). Knowledge Retrieval and Semantic Systems, 10(36), 121-140. [in Persian]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
