دوره ۲۹، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۴۰۲ )                   دوره ۲۹ شماره ۴ صفحات ۵۳۱-۵۱۸ | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Farhoodi F. Religion and relevance judgment: The effect of users’ religiosity scales on their relevance judgment. Research on Information Science and Public Libraries 2023; 29 (4) :518-531
URL: http://publij.ir/article-1-2493-fa.html
فرهودی فائزه. دین و قضاوت ربط: بررسی تأثیر شاخص‌های دینداری کاربران بر قضاوت ربط. تحقیقات اطلاع‌رسانی و كتابخانه‌های عمومی. ۱۴۰۲; ۲۹ (۴) :۵۱۸-۵۳۱

URL: http://publij.ir/article-۱-۲۴۹۳-fa.html


دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه؛ دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران ، faezehfarhoodi2000@yahoo.com
چکیده:   (۱۴۰۲ مشاهده)
هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، کشف تأثیر شاخص‌های دین‌داری شامل چهار بُعد اعتقادی، عاطفی، پیامدی و مناسکی بر قضاوت ربط کاربران است.
روش: این پژوهش از حیث هدف، کاربردی است و برای انجام آن از روش پیمایشی توصیفی استفاده شد. جامعۀ آماری پژوهش، طلّاب سطح چهار و دکتری جامعه‌الزهراء (س) هستند. 69 نفر از طلبه‌های دکتری به روشِ کل‌شماری انتخاب شدند. به‌منظور گردآوری اطلاعات دربارۀ میزان پایبندی کاربران به شاخص‌های دین‌داری، از پرسش‌نامۀ دین‌داری گلاک و استارک (1965) استفاده شد. برای مشخص شدن میزان قضاوت ربط برای کاربران وظیفۀ کاری شبیهسازی‌شده (و به‌ازای آن سناریو و تقاضا) تعریف شد و مهم‌ترین معیارهای قضاوت ربط (رفتار تعاملی جستجوی اطلاعات و عملکرد تعاملی) در حین اجرای وظایف کاری مورد ارزیابی قرار گرفت. کاربران ابتدا جستجوهایی را در موضوع وظیفۀ کاری خود در پایگاه‌های اطلاعاتی فارسی شامل بانک‌ اطلاعات نشریات کشور، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و پورتال جامع علوم انسانی انجام دادند و مقالۀ مرتبط با سناریو را بر مبنای سؤالات پرسش‌نامۀ قضاوت ربط ارزیابی کردند. داده‌های پژوهش با استفاده از نرم‌افزار اس‌پی‌اس‌اس و آزمون رگرسیون چندگانه تحلیل شدند.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد مؤلفۀ رفتار تعاملی جستجوی اطلاعات، کاربران، میانگین بالاتری نسبت به مؤلفۀ عملکرد تعاملی دارد. رتبۀ شاخص‌های دین‌داری برحسب میانگین، به‌ترتیب به ابعاد مناسکی، اعتقادی، عاطفی و پیامدی تعلق دارد. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد بُعد مناسکی و رفتاری کاربران (همچون عبادت، نماز، شرکت در آیین‌های دینی خاص، روزه گرفتن و...) و بُعد اعتقادی و باورهای دینی بر افزایش قضاوت ربط تأثیرگذار هستند، اما دو بُعد پیامدی و عاطفی تأثیری بر قضاوت ربط کاربران ندارند. به عبارت دقیق‌تر، یافته‌ها نشان می‌دهد با وجود تغییر در بُعد عاطفی کاربران، یعنی تغییر در میزان عواطف، تصورات و احساسات مربوط به داشتن رابطه با جوهری ربوبی همچون خدا یا واقعیتی غایی یا اقتداری متعالی، میزان قضاوت ربط آنان تغییری نخواهد داشت. همچنین با وجود ایجاد تغییر در بُعد پیامدی دین، یعنی تغییر در تأثیرات باورها، اعمال، تجارب و دانش دینی بر زندگی روزمرۀ کاربران، میزان قضاوت ربط آنان تغییری نشان نمی‌دهد.
اصالت/ارزش: پژوهش حاضر برای نخستین بار به کشف تأثیر شاخص‌های دین‌داری کاربران بر قضاوت ربط پرداخته است. با توجه به یافته‌های پژوهش حاضر، پیشنهاد می‌شود طراحان سیستم‌ها و متخصصان، علاوه بر در نظر گرفتن مسائل فنی و تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، تعاملات کاربران با سیستم را نیز مدیریت کنند و شرایط و موقعیت‌های مختلف کاربران را مد نظر داشته باشند. کتابداران نیز ضمن شناخت جامعه‌ای که کاربران در آن قرار دارند و در نظر گرفتن بافت دینی و مذهبی جامعه و نیز شناخت رویکردهای دینی کاربران، می‌توانند هنگام بازیابی اطلاعات به کاربران در مواقع ضروری، راهنمایی‌های لازم را ارائه دهند.
متن کامل [PDF 707 kb]   (۸۷۴ دریافت)    
نوع مطالعه: كمّي | موضوع مقاله: ذخيره و بازيابي اطلاعات
دریافت: 1402/1/17 | پذیرش: 1402/6/26 | انتشار: 1402/10/1

فهرست منابع
۱. اسدنیا، ابوالفضل؛ چشمه‌سهرابی، مهرداد؛ شعبانی، احمد؛ عاصمی، عاصفه؛ و طاهری دمنه، محسن (۱۴۰۰). شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر آیندۀ بازیابی اطلاعات متنی به روشِ تحلیل تأثیر متقابل روندها. پژوهش‌نامۀ پردازش و مدیریت اطلاعات، ۳۶(۳)، ۸۶۱-۸۹۲. [DOI:۱۰,۵۲۵۴۷/jipm.۳۶.۳.۸۶۱]
۲. بابایی، محبوبه؛ و حسینی، مهدی (۱۳۹۴). رابطۀ بین میزان پایبندی به ارزش‌های دینی و میزان احساس امنیت اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه پیام نور شهر دیواندره. مطالعات علوم اجتماعی ایران، ۱۲(۲)، ۱-۲۲.
۳. بحرینی، نعیمه؛ میرزابیگی، مهدیه؛ و ستوده، هاجر (۱۳۹۷). تفاوت عملکرد جستجوی مروری کاربران با سبک‌های شناختی و تجربیات متفاوت: نمونه‌پژوهی وبسایت‌های فروش‌کالا. مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات، ۲۹(۱)، ۶۸-۸۴.
۴. بهمنی، رضا (۱۳۹۹). بررسی رابطۀ بین دین‌داری، تعهد حرفهای و رضایت شغلی با کیفیت حسابرسی با توجه به نقش ناکارآمد حسابرس [پایان‌نامۀ کارشناسیارشد]. دانشگاه شیراز.
۵. پیرملکی، پویا (۱۳۹۷). دین و مدیریت: مطالعۀ سیستماتیک و ارائۀ مدل مفهومی [رسالۀ دکتری]. دانشگاه خوارزمی.
۶. تاجیک اسماعیلی، سمیه (۱۳۹۹). پیش‌بینی میزان دینداری دانش‌آموزان براساس وابستگی به اینترنت و باور به دنیای عادلانه. دین و ارتباطات، ۲۷(۲)، ۲۹-۷۹.
۷. خدادادی سنگده، جواد (۱۳۹۶). مطالعۀ کیفی عوامل مذهبی مؤثر در شکل‌گیری خانوادۀ سالم براساس بافت فرهنگی-اجتماعی. روان‌شناسی فرهنگی، ۱(۱)، ۸۵-۹۸.
۸. شکیب، زهره؛ و جمالی، سمانه (۱۳۹۸). کاربرد آموزه‌های دینی در پیشگیری از رفتارهای پرخطر و برخورداری از سبک زندگی سالم در نوجوانان. دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی، ۲(۱۸)، ۲۷-۳۶.
۹. شهیدی، عباسعلی (۱۳۹۷). بررسی رابطۀ عمل به باورهای دینی با احساس امنیت اجتماعی دانشجویان دانشگاه‌های اراک در سال تحصیلی ۱۳۹۴-۱۳۹۵. پژوهش‌های اعتقادی-کلامی، ۸(۳۱)، ۱۰۳-۱۱۸.
۱۰. ظریف قاسمیان، نعیمه؛ فتاحی، رحمت‌الله؛ و نوکاریزی، محسن (۱۳۹۹). بررسی معیارهای قضاوت ربط تصاویر بازیابی‌شده در موتور کاوش گوگل از دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکدۀ مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد. کتابداری و اطلاع‌رسانی، ۲۳(۱)، ۱۲۰-۱۰۴.
۱۱. عبدی، مجتبی؛ و رضایی، احمد (۱۳۹۳). سنجش میزان دین‌داری در میان دانشجویان جوان. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، ۱۳(۲۴)، ۱۱۲-۹۵.
۱۲. فرهودی، فائزه (۱۳۸۸). بررسی تأثیر حالات روانی‌کاربران بر میزان تشخیص ربط مدارک بازیابی‌شده هنگام جستجو. پژوهش‌نامۀ پردازش و مدیریت اطلاعات، ۲۴(۴)، ۵۳-۶۷.
۱۳. فرهودی، فائزه (۱۳۹۸). تأثیر نگرش‌های فرهنگی دانشجویان کارشناسی‌‌ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی بر قضاوت ربط: براساس شاخص‌های نگرش فرهنگی هافستد. پژوهش‌نامۀ پردازش و مدیریت اطلاعات، ۳۴(۳)، ۱۳۹۹-۱۴۲۲.
۱۴. فرهودی، فائزه؛ و حریری، نجلا (۱۳۹۲). تأثیر ویژگی‌های شخصیتی کاربران بر قضاوت ربط. پژوهش‌نامۀ پردازش و مدیریت اطلاعات، ۲۹(۲)، ۳۳۱-۳۱۷.
۱۵. قنواتی، علیرضا (۱۴۰۱). تأثیر دین‌داری، ریسک درکشده بر قصد تمکین با مالیات با توجه به نقش میانجی نگرش مالیات‌دهندگان [پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد]. مؤسسۀ آموزش عالی زند، شیراز.
۱۶. کیانی، محمدرضا (۱۳۹۱). رویکردهای ارزیابی نظام‌های بازیابی اطلاعات: پس‌زمینه و چشم‌انداز پیشِ رو. کتابداری و اطلاع‌رسانی، ۱۵(۲)، ۲۵۸-۲۴۳.
۱۷. مکّی‌زاده، فاطمه؛ و بیگدلی، زاهد (۱۳۹۳). نظریۀ شناخت اجتماعی: رویکردی مؤثر در رفتارهای اطلاعاتی. پژوهش‌نامۀ کتابداری و اطلاع‌رسانی، ۴(۲)، ۱۳۱-۱۴۷.
۱۸. منصوری، علی (۱۳۸۹). نظریۀ معناشناختی اطلاعات. کتابداری و اطلاع‌رسانی، ۱۳(۳)، ۱۰۱-۱۲۹.
۱۹. میرزابیگی، مهدیه؛ صنعت‌جو، اعظم؛ و دیانی، محمدحسین (۱۳۹۱). بررسی فرایند قضاوت ربط در گزینش و ارزیابی منابع اطلاعاتی از رویکرد نظریۀ سبک شناختی کل‌گرا-تحلیلی رایدینگ. کتابداری و اطلاع‌رسانی، ۱۵(۴)، ۹۳-۱۱۷.
۲۰. نباتی، علی؛ و خدیوی، غلامرضا (۱۳۹۷). بررسی ارتباط میزان استفاده از رسانه‌های جدید ارتباطی و میزان دین‌داری جوانان ۱۸-۲۹ سال شهر مشهد. زندگی ناب، ۵(۱۶)، ۱۶۵-۱۹۳.
۲۱. نعمتی، سمیه؛ علیپور حافظی، مهدی؛ بابالحوائجی، فهیمه؛ حریری، نجلا؛ و فهیم‌نیا، فاطمه (۱۴۰۰). ارائۀ چارچوبی برای بازیابی تعاملی اطلاعات در کتابخانه‌های دیجیتال مبتنی‌بر نظریۀ شناختی-اجتماعی. پژوهش‌نامۀ پردازش و مدیریت اطلاعات، ۳۷(۱)، ۱۳۵-۱۷۰. [DOI:۱۰,۵۲۵۴۷/jipm.۳۷.۱.۱۳۵]
۲۲. یاری، شیوا؛ و نوروزی، علیرضا (۱۳۹۹). هیجان‌ها و نظریه‌های هیجان در بازیابی اطلاعات: شناخت نقشها و کاربردها. پژوهش‌نامۀ کتابداری و اطلاع‌رسانی، ۱۰(۲)، ۲۹۷-۳۲۰.
23. Borlund, P. (2000). Experimental components for the evaluation of interactive information retrieval systems. Journal of documentation, 56(1), 71-90. [DOI:10.1108/EUM0000000007110]
24. Glock, C. Y., & Stark, R. (1965). Religion and Society in Tension. Chicago: Rand McNally.
25. Hjørland, B., & Albrechtsen, H. (1995). Toward a new horizon in information science: Domain‐analysis. Journal of the American Society for Information Science, 46(6), 400-425. https://doi.org/10.1002/(SICI)1097-4571(199507)46:6<400::AID-ASI2>3.0.CO;2-Y [DOI:10.1002/(SICI)1097-4571(199507)46:63.0.CO;2-Y]
26. Hukkinen, J. P. (2011). Less is more–The paradox of choice in search-engine use [Unpublished master’s thesis]. The University of Helsinki, Finland.
27. Kelly, D. (2009). Methods for evaluating interactive information retrieval systems with users. Foundations and Trends in Information Retrieval, 3(1-2), 1-224. [DOI:10.1561/1500000012]
28. Kinley, K., Tjondronegoro, D., Partridge, H., & Edwards, S. (2012, November). Human-computer interaction: the impact of users’ cognitive styles on query reformulation behaviour during web searching. In Proceedings of the 24th Australian Computer-Human Interaction Conference (pp. 299-307). [DOI:10.1145/2414536.2414586]
29. Li, Y., & Belkin, N. J. (2010). An exploration of the relationships between work task and interactive information search behavior. Journal of the American Society for information Science and Technology, 61(9), 1771-1789. [DOI:10.1002/asi.21359]
30. Peng, S. (2013, June). Maximizing and satisficing in decision-making dyads. Wharton Research Scholars. http://repository.upenn.edu/wharton_research_scholars/98
31. Tian, X., Du, X., Hu, H., & Li, H. (2009). Modeling individual cognitive structure in contextual information retrieval. Computers & Mathematics with Applications, 57(6), 1048-1056. [DOI:10.1016/j.camwa.2008.10.059]
32. Zhuang, M., Toms, E. G., & Demartini, G. (2016). The relationship between user perception and user behaviour in interactive information retrieval evaluation. In Advances in Information Retrieval: 38th European Conference on IR Research, ECIR 2016, Padua, Italy, March 20–23, 2016. Proceedings 38 (pp. 293-305). Springer International Publishing. [DOI:10.1007/978-3-319-30671-1_22]

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Research on Information Science and Public Libraries

Designed & Developed by : Yektaweb