دوره 29، شماره 4 - ( 10-1402 )
دوره 29 شماره 4 صفحات 444-428 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Koohi Rostami M, Safaei D, FarajPahlou A H. Identifying and prioritizing the professional competencies of librarian’s Iranian public libraries. Research on Information Science and Public Libraries 2023; 29 (4) :428-444
URL: http://publij.ir/article-1-2430-fa.html
URL: http://publij.ir/article-1-2430-fa.html
کوهی رستمی منصور، صفائی دنیا، فرج‌پهلو عبدالحسین. شناسایی و اولویت‌بندی صلاحیتهای حرفه‌ای کتابداران کتابخانههای عمومی ایران. تحقیقات اطلاع‌رسانی و كتابخانه‌های عمومی. 1402; 29 (4) :428-444
گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران ، m.rostami@scu.ac.ir
چکیده: (987 مشاهده)
هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی و استخراج صلاحیتهای حرفه‌ای کتابداران کتابخانههای عمومی ایران و تعیین میزان اهمیت هریک از آن‌ها برای اولویت‌بندی و رتبه‌بندی صلاحیت‌ها است.
روش: این پژوهش با رویکرد کاربردی و روش آمیختۀ اکتشافی انجام شده است. در بخش کیفی، با روش فراترکیب، تعداد 61 مقاله از میان متون انگلیسی و فارسی به‌صورت هدفمند انتخاب و بررسی شد. سپس با استفاده از نظرات خبرگان، 104 کد شناسایی شد، و اعتبار این کدها ازطریق روایی محتوایی و پایایی آن‌ها با آزمون کاپای کوهن تأیید شد. در بخش کمّی، هر یک از عوامل ازطریق توزیع پرسش‌نامه در میان 62 نفر از متخصصان و با استفاده از روش آنتروپی شانون رتبه‌بندی شدند.
یافته‌ها: چهار عامل 10 مؤلفۀ اصلی و 72 مؤلفۀ فرعی به‌عنوان صلاحیتهای حرفه‌ای کتابداران کتابخانههای عمومی شناسایی شدند. عامل «توانایی» شامل دو مؤلفۀ اصلی توانایی تخصصی و توانایی فکر است که در ۹ مولفۀ فرعی مفهوم‌پردازی شده است. عامل «ویژگی» شامل دو مؤلفۀ اصلی ویژگی‌های شغلی و رفتاری است که در 19 مؤلفۀ فرعی مفهوم‌پردازی شده است. عامل «مهارت‌ها» شامل چهار مؤلفۀ اصلی مهارت‌های مدیریتی، اجتماعی، شغلی و فناوری است که در 32 مؤلفۀ فرعی مفهوم‌پردازی شده است. در نهایت، عامل «دانش» شامل دو مؤلفۀ دانش مربوط به جامعه و دانش تخصصی است که در 12 مؤلفۀ فرعی مفهوم‌پردازی شده است. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که به ترتیب عومل دانش، مهارت، توانایی و ویژگی مهم‌ترین صلاحیت برای کتابداران کتابخانههای عمومی ایران شناخته می‌شوند.
اصالت/ارزش: این پژوهش با شناسایی نظام‌مند و اولویت‌بندی صلاحیتهای حرفه‌ای کتابداران کتابخانههای عمومی ایران، به سهم خود می‌تواند خلأ این حوزه را پوشش دهد. فرایند اعتبارسنجی جامع، شامل ارزیابی‌های اعتبار محتوا و قابلیت اطمینان، استحکام شایستگی‌های شناسایی‌شده را تضمین می‌کند. تأکید بر توانایی تخصصی، توانایی تفکر، ویژگی‌های شغلی و رفتاری، مهارت‌های مدیریتی، اجتماعی، شغلی و فناوری و همچنین دانش مرتبط با جامعه و دانش تخصصی، درک دقیقی از ماهیت چندوجهی کتابخانههای عمومی را نشان می‌دهد. به‌طور خلاصه، این پژوهش چهارچوبی ارزشمند برای ارتقای صلاحیتهای کتابداران کتابخانههای عمومی ایران ارائه داده و نه‌تنها به درک علمی کتابداری کمک می‌کند، بلکه بینش‌های عملی برای ارتقای مهارت کتابداران کتابخانههای عمومی ایران ارائه می‌دهد. همچنین، طبقه‌بندی و اولویت‌بندی دقیق ارائه‌شده، چهارچوبی ارزشمند برای توسعۀ مداوم صلاحیتهای حرفه‌ای کتابداران کتابخانههای عمومی فراهم می‌کند.
روش: این پژوهش با رویکرد کاربردی و روش آمیختۀ اکتشافی انجام شده است. در بخش کیفی، با روش فراترکیب، تعداد 61 مقاله از میان متون انگلیسی و فارسی به‌صورت هدفمند انتخاب و بررسی شد. سپس با استفاده از نظرات خبرگان، 104 کد شناسایی شد، و اعتبار این کدها ازطریق روایی محتوایی و پایایی آن‌ها با آزمون کاپای کوهن تأیید شد. در بخش کمّی، هر یک از عوامل ازطریق توزیع پرسش‌نامه در میان 62 نفر از متخصصان و با استفاده از روش آنتروپی شانون رتبه‌بندی شدند.
یافته‌ها: چهار عامل 10 مؤلفۀ اصلی و 72 مؤلفۀ فرعی به‌عنوان صلاحیتهای حرفه‌ای کتابداران کتابخانههای عمومی شناسایی شدند. عامل «توانایی» شامل دو مؤلفۀ اصلی توانایی تخصصی و توانایی فکر است که در ۹ مولفۀ فرعی مفهوم‌پردازی شده است. عامل «ویژگی» شامل دو مؤلفۀ اصلی ویژگی‌های شغلی و رفتاری است که در 19 مؤلفۀ فرعی مفهوم‌پردازی شده است. عامل «مهارت‌ها» شامل چهار مؤلفۀ اصلی مهارت‌های مدیریتی، اجتماعی، شغلی و فناوری است که در 32 مؤلفۀ فرعی مفهوم‌پردازی شده است. در نهایت، عامل «دانش» شامل دو مؤلفۀ دانش مربوط به جامعه و دانش تخصصی است که در 12 مؤلفۀ فرعی مفهوم‌پردازی شده است. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که به ترتیب عومل دانش، مهارت، توانایی و ویژگی مهم‌ترین صلاحیت برای کتابداران کتابخانههای عمومی ایران شناخته می‌شوند.
اصالت/ارزش: این پژوهش با شناسایی نظام‌مند و اولویت‌بندی صلاحیتهای حرفه‌ای کتابداران کتابخانههای عمومی ایران، به سهم خود می‌تواند خلأ این حوزه را پوشش دهد. فرایند اعتبارسنجی جامع، شامل ارزیابی‌های اعتبار محتوا و قابلیت اطمینان، استحکام شایستگی‌های شناسایی‌شده را تضمین می‌کند. تأکید بر توانایی تخصصی، توانایی تفکر، ویژگی‌های شغلی و رفتاری، مهارت‌های مدیریتی، اجتماعی، شغلی و فناوری و همچنین دانش مرتبط با جامعه و دانش تخصصی، درک دقیقی از ماهیت چندوجهی کتابخانههای عمومی را نشان می‌دهد. به‌طور خلاصه، این پژوهش چهارچوبی ارزشمند برای ارتقای صلاحیتهای کتابداران کتابخانههای عمومی ایران ارائه داده و نه‌تنها به درک علمی کتابداری کمک می‌کند، بلکه بینش‌های عملی برای ارتقای مهارت کتابداران کتابخانههای عمومی ایران ارائه می‌دهد. همچنین، طبقه‌بندی و اولویت‌بندی دقیق ارائه‌شده، چهارچوبی ارزشمند برای توسعۀ مداوم صلاحیتهای حرفه‌ای کتابداران کتابخانههای عمومی فراهم می‌کند.
نوع مطالعه: كيفي |
موضوع مقاله:
مطالعات مديريتي
دریافت: 1401/10/28 | پذیرش: 1402/2/22 | انتشار: 1402/10/10
دریافت: 1401/10/28 | پذیرش: 1402/2/22 | انتشار: 1402/10/10
فهرست منابع
1. اکبرپور، طاهره (1398). ارزیابی صلاحیتهای حرفه‌ای مورد نیاز کتابداران کتابخانههای دانشگاه‌های دولتی شهر تبریز [پایان‌نامۀ کارشناسی‌‌ارشد]. دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز.
2. اکبری باریس، نادر؛ شقاقی، مهدی؛ و اصنافی، امیررضا (1399). شایستگی‌های منشی و بایستگی‌های کنشی کتابدار کودک در ایران. علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 6(1)، 80-112. [DOI:10.32598/irj.18.1.913.1]
3. پورخلیل، ندا؛ و فلاح، مریم (1386). بررسی صلاحیتهای کتابداران کتابخانههای تخصصی (مطالعۀ موردی کتابخانههای تخصصی شهر اهواز). در (زاهد بیگدلی و منصور کوهی رستمی، ویراستاران)، مجموعه مقالات و سخنرانیهای همایش ملی کتابخانههای تخصصی: مسائل، فرصت‌ها و رویکردها. همدان: سپهر دانش.
4. خادمیزاده، شهناز؛ شکاری، محمدرضا؛ نواح، عبدالرضا؛ هاشمی، اسماعیل؛ و کوهیرستمی، منصور (1400). بازاندیشی در کارکرد کتابخانههای عمومی از منظر حوزۀ عمومی یورگن هابرماس. مطالعات ملی کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات، 32(2)، 3-21.
5. درودی، فریبرز؛ و کلانتری خاندانی، مهدیه (1395). بررسی صلاحیتهای کتابداران دانشگاه علوم پزشکی استان کرمان. مدیریت اطلاعات سلامت، 13(1)، 28-33.
6. شکاری، محمدرضا؛ خادمیزاده، شهناز؛ نواح، عبدالرضا؛ هاشمی، اسماعیل؛ و کوهیرستمی، منصور (1401). طراحی مدل مفهومی کتابخانههای عمومی به‌مثابۀ مراکز اجتماعی براساس نظریۀ حوزۀ عمومی یورگن هابرماس. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانههای عمومی، 28(4)، 420-446.
7. شهبازی، رحیم (1394) تدوین مدل شایستگی آموزش علم اطلاعات و دانش‌شناسی مبتنی‌بر فناوری اطلاعات براساس تحلیل برنامههای درسی موجود و نیازهای بازار کار [رسالۀ دکتری]. دانشگاه تهران.
8. غیوری، زینب (1394). روش‌های جذب مخاطب به کتابخانههای عمومی ایران (براساس تحلیل محتوای پایان‌نامه‌های حمایت‌‌شده در نهاد کتابخانههای عمومی کشور). تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانههای عمومی، ۲۳(۳)، ۳۸۱-۳۹۹.
9. کوهیرستمی، منصور (1399). برجسته کردن نقش کتابخانههای مهم‌ترین هدف همایش کارکردهای اجتماعی کتابخانههای عمومی است. بازیابی در: https://b2n.ir/e71648
10. کوهیرستمی، منصور؛ بازیار، پریا؛ و خادمیزاده، شهناز. (1401). ساخت و اعتباریابی مقیاس شایستگی‌های مَنِشی و بایستگی‌های کنشی کتابداران کودک کتابخانههای عمومی. مطالعات کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات، 33(2)، 3-15.
11. نوشین فرد، فاطمه؛ و محمدامینی، مهدیه (1391). ارزیابی محیطی کتابخانههای عمومی وابسته به نهاد کتابخانههای عمومی کشور از دیدگاه کتابداران براساس معیارهای نظام آراستگی 5S. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانههای عمومی، 18(3)، 375-389.
12. Ahmad Khan, S., & Bhatti, R. (2017). Digital competencies for developing and managing digital libraries: An investigation from university librarians in Pakistan. The Electronic Library, 35(3), 573-597. [DOI:10.1108/EL-06-2016-0133]
13. Awoyemi, R. A. (2019). Core competencies and innovation for library and information science professionals in 21st century digital-based environments. In: J. Keengwe, & R. Byamukama (Eds), Handbook of Research on Promoting Higher-Order Skills and Global Competencies in Life and Work (pp. 264-280). Hershey PA, USA 17033. [DOI:10.4018/978-1-5225-6331-0.ch016]
14. Bassellier, G., Reich, B. H., & Benbasat, I. (2001). Information technology competence of business managers: A definition and research model. Journal of Management Information Systems, 17(4), 159–182. [DOI:10.1080/07421222.2001.11045660]
15. Bird, A., & Osland, J. (2004). Global competencies: An introduction. In H. Lane, M. Maznevksi, M. E. Mendenhall, & J. McNett (Eds.), Handbook for global managers, (pp. 57-80). Malden, MA: Blackwell.
16. Black, A., & Muddiman, D. (1997). Understanding Community Librarianship: The public library in post-modern Britain. Aldershot: Avebury.
17. Chan, D. C. (2006). Core competencies and performance management in Canadian public libraries. Library Management, 27(3), 144–153. [DOI:10.1108/01435120610652897]
18. Chan, D. C. (2013). Core competencies for public libraries in a networked world. In Proceedings of the Annual Conference of CAIS/Actes du congrès annuel de l'ACSI. [DOI:10.29173/cais275]
19. Chaudhry, A. S., & Yeen, L. S. (2001). Identification of competencies for professional staff of public libraries. Public Library Quarterly, 20(1), 17–43. [DOI:10.1300/J118v20n01_04]
20. Cooper, K. C. (2000). Effective competency modeling and reporting. New York: AMACOM.
21. Delica, K. N., & Elbeshausen, H. (2015). The social library in three contexts: Programmes and perspectives. Journal of Librarianship and Information Science, 49(3), 237-245. [DOI:10.1177/0961000615622680]
22. Dinu, S. (2018). Career paths and leadership skills of public library CEOs. MPA Major Research Papers, 179, 1-45.
23. Epstein, R. M., & Hundert, E. M. (2002). Defining and assessing professional competence. Journal of the American Medical Association, 287(2), 226-235. [DOI:10.1001/jama.287.2.226]
24. Gerolimos, M., & Konsta, R. (2008). Librarian’s skills and qualifications in a modern informational environment. Library Management, 29(8/9), 691-699. [DOI:10.1108/01435120810917305]
25. Gerolimos, M., Malliari, A., & Iakovidis, P. (2015). Skills in the market: An analysis of skills and qualifications for American librarians. Library Review, 64(1/2), 21–35. [DOI:10.1108/LR-06-2014-0063]
26. Gosine-Boodoo, M., & McNish, M. (2005). Comparing polarized perspectives:
27. Librarians professional skills and development. New Library World, 106(7-8), 363-377.
28. Hayati, Z. (2012). Competency definition for Iranian library and information professionals in public libraries. International Journal of Information Science and Technology, 6(1), 73-86. [DOI:10.2307/40323868]
29. Jordan, M. W. (2012). Developing leadership competencies in librarians. IFLA Journal, 38(1), 37-46. [DOI:10.1177/0340035211435074.]
30. khademizadeh, S., Shekari, M., Navah, A., Hashemi, E., & Koohi Rostami, M. (2021). Rethinking Functioning of Public Libraries from the Perspective of Jürgen Habermas Public Sphere. Librarianship and Information Organization Studies, 32(2), 3-21. [DOI:10.30484/nastinfo.2021.2812.2028]
31. Khot, N. (2020). Library organization skills and competencies for library professionals in the ICT environment. International Journal of Research in Library Science, 6(1), 174-181. [DOI:10.26761/IJRLS.6.1.2020.1321]
32. Kwasik, H. (2002). Qualifications for a Serials Librarian in an Electronic Environment. Serials Review, 28(1), 33-37. [DOI:10.1080/00987913.2002.10764704]
33. Machala, D. & Horvat. A. (2010). Aleksandra Competency-based lifelong learning of librarians in Croatia: An integrative approach. 2010. In IFLA Satellite Meeting: Cooperation and Collaboration in Teaching and Research: Trends in Library and Information Studies Education Cooperation and Collaboration in Teaching and Research: Trends in Library and Information Studies Education, Borås (Sweden), 8-9 August 2010. (Unpublished)
34. McCabe, R. B (2001). Civic librarianship: Renewing the social missions of the public library. Lanham, MD: Scarecrow Press.
35. Moen, M. H., Mandel, L. H., & Karno, V. (2020). Continuing education for public library staff: Valued competencies and preferred delivery format. Education for Information, 36(2), 177-198. [DOI:10.3233/EFI-190311]
36. Mylapalli, R. (2019). Information and communication technology competencies in library professionals. Adalya Journal, 8(5), 38-41. [DOI:16.10089.AJ.2019.V8I5.285311.6010]
37. Nonthacumjane, P. (2011). Key skills and competencies of a new generation of LIS professionals. IFLA Journal, 37(4), 280–288. [DOI:10.1177/0340035211430475]
38. Norlander, R. J., Barchas-Lichtenstein, J., Fraser, J., Davis Fournier, M., Voiklis, J., & Danter, E. (2020). Getting consensus about competencies: What’s needed for effective library programs. Journal of Education for Library and Information Science, 61(2), 188-211. [DOI:10.3138/jelis.2019-0052]
39. Parry, S. B. (1996). The quest for competencies. Training, 33(7), 48-54.
40. Pateman, J. & Vincent, J. (2010) Public Libraries and Social Justice. Farnham: Ashgate.
41. Peyvand Robati, A., Singh. D. (2013). Competencies required by special librarians: An analysis by educational levels. Journal of Librarianship and Information Science, 45(2), 113-139. [DOI:10.1177/0961000613476728]
42. Roe, R. A. (2002). What makes a competent psychologist?. European psychologist, 7(3), 192-202. http://dx.doi.org/10.1027//1016-9040.7.3.192. [DOI:10.1027//1016-9040.7.3.192]
43. Sandelowski, M. & Barroso, J. (2007) Handbook for Synthesizing Qualitative Research. Springer Publishing Company, New York.
44. Scott, P. (2011). UK Higher education in twenty first century; a changing picture, quality matters series. London, QAA.
45. Shippmann, J. S., Ash, R. A., Batjtsta, M., Carr, L., Eyde, L. D., Hesketh, B., ... & Sanchez, J. I. (2000). The practice of competency modeling. Personnel psychology, 53(3), 703-740. [DOI:10.1111/j.1744-6570.2000.tb00220.x]
46. Skelton, V., & Abell, A. (2001). Developing skills for the information services workforce in the knowledge economy A report on the outcomes of eight scenario planning workshops. Library and Information Commission Research Report.
47. Spencer, L. M., & Spencer, S. M. (1993). Competence at work: Models for superior performance. New York, NY: Wiley.
48. Ullah, M. & Anwar, M. A. (2012). Developing competencies for medical librarians in Pakistan. Health Information & Libraries Journal. 30(1), 59–71. [DOI:10.1111/hir.12008]
49. Weinert, F. E. (2001). Concept of competence: A conceptual clarification. In D. S. Rychen & L. H. Salganik (Eds.), Defining and selecting key competencies (pp. 45–66). Kirkland, WA: Hogrefe & Huber.
50. Williams, R. D., & Saunders, L. (2020). What the field needs: Core knowledge, skills, and abilities for public librarianship. The Library Quarterly, 90(3), 283–297. [DOI:10.1086/708958]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
