دوره 28، شماره 4 - ( 10-1401 )
دوره 28 شماره 4 صفحات 0-0 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Samaei S M, Rasuli B. Syntactic Properties of Language of Scientific Communication in Persian Scientific Works. RISPL 2022; 28 (4)
URL: http://publij.ir/article-1-2419-fa.html
URL: http://publij.ir/article-1-2419-fa.html
سمائی سید مهدی، رسولی بهروز. شناسایی ویژگی‌های نحوی زبان ارتباط علمی در آثار علمی فارسی. تحقيقات اطلاع‌رساني و كتابخانه‌هاي عمومي 1401; 28 (4)
1- samai@irandoc.ac.ir
پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، rasuli9@gmail.com ، rasuli9@gmail.com
پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، rasuli9@gmail.com ، rasuli9@gmail.com
چکیده: (414 مشاهده)
هدف: زبان علم یکی از گونه‌های اجتماعی زبان فارسی است که طبقات تحصیل‌کرده در مجامع و بافت‌های علمی آن را به کار می‌بندند. هدف از انجام این پژوهش عرضه تصویری کلی از ویژگی‌های نحوی زبان علم فارسی است. بدین معنی که انواع جملات، انواع وجه، زمان‌های افعال، و ساخت‌های نحوی از متون مورد بررسی استخراج و آمار آنها عرضه و محتوای آنها تحلیل شده است.
روش‌شناسی: برای پاسخ به پرسش‌های پژوهش از روش اسنادی بهره‌برداری شده است که زیرمجموعۀ رویکرد کیفی است. برای شناسایی ویژگی‌های نحوی زبان علم، 90 مقاله در نشریه‌های علمی ـ پژوهشی در دو حوزه علمی (علوم انسانی و علوم پایه) و سه رشته دانشگاهی (زبان‌شناسی، زمین‌شناسی، و شیمی) به شکل هدف‌مند نمونه‌گیری شدند. این مقاله‌ها به شکل متن وارد نرم‌افزار «کیو.دی.ای. ماینر لایت»، مطالعه، و کدگذاری شدند.
یافته‌ها: روی هم، 1390 کد از آثار گزینش‌شده استخراج و تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش نشان دادند که از ویژگی‌های نحوی غالب مشترک زبان علم فارسی استفاده از وجه اخباری و زمان حال ساده است. افزون بر این، پدیدآوران فارسی‌زبان بیشتر ترجیح می‌دهند که در آثارشان از جملات ساده بهره‌برداری و جمله‌هایشان را در وجه مجهول بیان کنند. وجه اخباری با 377 کد و زمان حال ساده با 325 کد بیشترین فراوانی را در فرایند کدگذاری به خود اختصاص دادند.
نتیجه‌گیری: گمان می‌رود که پدیدآوران فارسی‌زبان آثار علمی کوشیده‌اند تا در آثار خود از زبانی بهره برند که محترمانه‌تر به نظر می‌آید. برای نمونه، آنان ترجیح می‌دهند که از وجه مجهول بیشتر بهره‌برداری کنند تا دیدگاه خود را با احترام بیان کنند. افزون بر این، به نظر می‌رسد سایۀ سنت‌های نوشتاری سده‌های گذشته هنوز هم بر سر فرهنگ نوشتاری پژوهشگران سنگینی می‌کند و آنان به سبک و سیاق نوشتارهای علمی گذشته می‌نگارند؛ سبکی که (با توجه به تأکیدهای امروزی بر ترویج علم) شاید چندان کارآمد نباشد.
اصالت/ ارزش: این مطالعه نخستین کوشش برای شناسایی ویژگی‌های زبان علم در زبان فارسی به شکل تجربی و با کمک داده‌های میدانی است. یافته‌های این پژوهش می‌تواند در آموزش زبان علم به کار مدرسان و مؤسسه‌های آموزشی آید. افزون بر این، نهادهایی همانند فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سیاست‌گذاری‌هایشان می‌توانند از این یافته‌ها بهره برند. یافته‌های این پژوهش در زبان‌شناسی رایانشی نیز کاربرد دارد.
روش‌شناسی: برای پاسخ به پرسش‌های پژوهش از روش اسنادی بهره‌برداری شده است که زیرمجموعۀ رویکرد کیفی است. برای شناسایی ویژگی‌های نحوی زبان علم، 90 مقاله در نشریه‌های علمی ـ پژوهشی در دو حوزه علمی (علوم انسانی و علوم پایه) و سه رشته دانشگاهی (زبان‌شناسی، زمین‌شناسی، و شیمی) به شکل هدف‌مند نمونه‌گیری شدند. این مقاله‌ها به شکل متن وارد نرم‌افزار «کیو.دی.ای. ماینر لایت»، مطالعه، و کدگذاری شدند.
یافته‌ها: روی هم، 1390 کد از آثار گزینش‌شده استخراج و تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش نشان دادند که از ویژگی‌های نحوی غالب مشترک زبان علم فارسی استفاده از وجه اخباری و زمان حال ساده است. افزون بر این، پدیدآوران فارسی‌زبان بیشتر ترجیح می‌دهند که در آثارشان از جملات ساده بهره‌برداری و جمله‌هایشان را در وجه مجهول بیان کنند. وجه اخباری با 377 کد و زمان حال ساده با 325 کد بیشترین فراوانی را در فرایند کدگذاری به خود اختصاص دادند.
نتیجه‌گیری: گمان می‌رود که پدیدآوران فارسی‌زبان آثار علمی کوشیده‌اند تا در آثار خود از زبانی بهره برند که محترمانه‌تر به نظر می‌آید. برای نمونه، آنان ترجیح می‌دهند که از وجه مجهول بیشتر بهره‌برداری کنند تا دیدگاه خود را با احترام بیان کنند. افزون بر این، به نظر می‌رسد سایۀ سنت‌های نوشتاری سده‌های گذشته هنوز هم بر سر فرهنگ نوشتاری پژوهشگران سنگینی می‌کند و آنان به سبک و سیاق نوشتارهای علمی گذشته می‌نگارند؛ سبکی که (با توجه به تأکیدهای امروزی بر ترویج علم) شاید چندان کارآمد نباشد.
اصالت/ ارزش: این مطالعه نخستین کوشش برای شناسایی ویژگی‌های زبان علم در زبان فارسی به شکل تجربی و با کمک داده‌های میدانی است. یافته‌های این پژوهش می‌تواند در آموزش زبان علم به کار مدرسان و مؤسسه‌های آموزشی آید. افزون بر این، نهادهایی همانند فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سیاست‌گذاری‌هایشان می‌توانند از این یافته‌ها بهره برند. یافته‌های این پژوهش در زبان‌شناسی رایانشی نیز کاربرد دارد.
نوع مطالعه: كيفي |
موضوع مقاله:
پژوهش‌هاي نظری در كتابداري و اطلاع‌رساني
دریافت: 1401/4/14 | پذیرش: 1401/7/11 | انتشار: 1401/10/10
دریافت: 1401/4/14 | پذیرش: 1401/7/11 | انتشار: 1401/10/10
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
