دوره 29، شماره 1 - ( 2-1402 )
دوره 29 شماره 1 صفحات 60-34 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Alinejad Majidi S, Ghobadi M. Rethinking the architecture of public library spaces in order to redefine a new paradigm. Research on Information Science and Public Libraries 2023; 29 (1) :34-60
URL: http://publij.ir/article-1-2400-fa.html
URL: http://publij.ir/article-1-2400-fa.html
علینژاد مجیدی سحر، قبادی مرضیه. بازاندیشی در معماری فضاهای کتابخانه‌های عمومی به‌منظور بازتعریف الگویی تازه. تحقیقات اطلاع‌رسانی و كتابخانه‌های عمومی. 1402; 29 (1) :34-60
گروه معماری، دانشکدۀ فنی مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شاهرود، شاهرود، ایران ، s.alinejad@iau-shahrood.ac.ir
چکیده: (2141 مشاهده)
هدف: این پژوهش با هدف کشف وضعیت کنونی و شناسایی فضاهای الزامی و بازتعریف نیازهای معماری فضاهای کتابخانه‌های عمومی کشور برای رسیدن به الگویی تازه و ردایی متناسب با قامت کتابخانه‌های معاصر صورت گرفته است.
روش: رویکرد پژوهش حاضر کیفی و بر روش نظریۀ داده‌بنیاد (گراندد تئوری) متکی است. داده‌ها به روشِ کتابخانه‌ای و میدانی با بررسی تحلیلی، مصاحبه با کاربران و کتابدارانِ چهار کتابخانۀ منتخب وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، پژوهشگران و متخصصان حوزۀ معماری و کاربران آنها گردآوری شده‌اند.
یافته‌ها: معماران، متخصصان حوزۀ کتابداری، مدیران و سیاست‌گذاران کتابخانه‌های عمومی، تغییراتی سریع ناشی از تحولات فناوری و انقلاب ارتباطات را شاهد بوده‌اند که بر خدمات و مأموریت، برنامه‌ریزی و طراحی عملکردی، کالبدی و حتی جنبه‌های ادراکی و زیباشناختی کتابخانه‌ها سایه افکنده‌اند. دیدگاه‌های متقاعدکننده و متنوعی دربارۀ کتابخانه‌های عمومی و آینده‌شان، اهداف، خدمات و فضای آنها در قرن بیست‌ویکم ارائه شده است: از تردید در حیات کارکردی آنها به‌خاطر ماهیت فناوری‌ها و ارتباطات نوین تا اتفاقاً اهمیت یافتن بیشتر به‌دلیل ماهیت حفظ اسناد تمدن بشری و امکان تعاملی که میان جامعه برقرار می‌کنند (برخلاف فناوری‌های نوین ارتباطات که بر انزوا پای می‌فشارند). تنوع این دیدگاه‌ها مؤکد این مطلب است که ارائۀ شکلی واحد برای طراحی ممکن نیست اما امکان نوعی تعامل طراحانه وجود دارد. بررسی کتابخانه‌های موردتحلیل نشان داد که معماری کتابخانه‌ها، الگوهای عملکردی/رفتاری مشخصی را ممکن می‌کنند؛ یکی الگوی «مجموعه‌محور» است که هدفش تأکید بر نقش سنتی کتابخانه به‌عنوان پایگاهی برای عرضۀ منابع است و دیگری الگویی «تعامل‌محور» است که بر نقش فرهنگی-اجتماعی کتابخانۀ عمومی به‌مثابۀ پایگاهی تعاملی پای می‌فشرد که از یک سو بر حفظ، نشر و توسعۀ دانش و اطلاعات و از سوی دیگر بر پیوند با جامعه و ارتقای سطح تعاملات فرهنگی و اجتماعی تأکید می‌کند.
اصالت/ارزش: یافته‌های این پژوهش در پی بازتعریف نقش کتابخانه‌های عمومی با اتکا به مؤلفه‌‌های مرتبط با معماری کتابخانه در راستای فراهم آوردن بستر مناسب و توسعۀ سرمایۀ اجتماعی از درون آن‌هاست. با تغییر راهبردهای کتابخانه از الگوی مجموعه‌محور به الگوی تعامل‌محور و با بازتعریف مجدد فضاها، کتابخانه‌های معاصر باید در کنار حفظ، نشر و ارائۀ منابع مختلف دانش، حافظ و ناشر خاطرۀ جمعی و شریک روابط مردم و نهادهای مدنی باشند.
روش: رویکرد پژوهش حاضر کیفی و بر روش نظریۀ داده‌بنیاد (گراندد تئوری) متکی است. داده‌ها به روشِ کتابخانه‌ای و میدانی با بررسی تحلیلی، مصاحبه با کاربران و کتابدارانِ چهار کتابخانۀ منتخب وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، پژوهشگران و متخصصان حوزۀ معماری و کاربران آنها گردآوری شده‌اند.
یافته‌ها: معماران، متخصصان حوزۀ کتابداری، مدیران و سیاست‌گذاران کتابخانه‌های عمومی، تغییراتی سریع ناشی از تحولات فناوری و انقلاب ارتباطات را شاهد بوده‌اند که بر خدمات و مأموریت، برنامه‌ریزی و طراحی عملکردی، کالبدی و حتی جنبه‌های ادراکی و زیباشناختی کتابخانه‌ها سایه افکنده‌اند. دیدگاه‌های متقاعدکننده و متنوعی دربارۀ کتابخانه‌های عمومی و آینده‌شان، اهداف، خدمات و فضای آنها در قرن بیست‌ویکم ارائه شده است: از تردید در حیات کارکردی آنها به‌خاطر ماهیت فناوری‌ها و ارتباطات نوین تا اتفاقاً اهمیت یافتن بیشتر به‌دلیل ماهیت حفظ اسناد تمدن بشری و امکان تعاملی که میان جامعه برقرار می‌کنند (برخلاف فناوری‌های نوین ارتباطات که بر انزوا پای می‌فشارند). تنوع این دیدگاه‌ها مؤکد این مطلب است که ارائۀ شکلی واحد برای طراحی ممکن نیست اما امکان نوعی تعامل طراحانه وجود دارد. بررسی کتابخانه‌های موردتحلیل نشان داد که معماری کتابخانه‌ها، الگوهای عملکردی/رفتاری مشخصی را ممکن می‌کنند؛ یکی الگوی «مجموعه‌محور» است که هدفش تأکید بر نقش سنتی کتابخانه به‌عنوان پایگاهی برای عرضۀ منابع است و دیگری الگویی «تعامل‌محور» است که بر نقش فرهنگی-اجتماعی کتابخانۀ عمومی به‌مثابۀ پایگاهی تعاملی پای می‌فشرد که از یک سو بر حفظ، نشر و توسعۀ دانش و اطلاعات و از سوی دیگر بر پیوند با جامعه و ارتقای سطح تعاملات فرهنگی و اجتماعی تأکید می‌کند.
اصالت/ارزش: یافته‌های این پژوهش در پی بازتعریف نقش کتابخانه‌های عمومی با اتکا به مؤلفه‌‌های مرتبط با معماری کتابخانه در راستای فراهم آوردن بستر مناسب و توسعۀ سرمایۀ اجتماعی از درون آن‌هاست. با تغییر راهبردهای کتابخانه از الگوی مجموعه‌محور به الگوی تعامل‌محور و با بازتعریف مجدد فضاها، کتابخانه‌های معاصر باید در کنار حفظ، نشر و ارائۀ منابع مختلف دانش، حافظ و ناشر خاطرۀ جمعی و شریک روابط مردم و نهادهای مدنی باشند.
نوع مطالعه: كيفي |
موضوع مقاله:
استانداردهاي كتابخانه‌اي
دریافت: 1401/5/27 | پذیرش: 1401/8/16 | انتشار: 1402/2/10
دریافت: 1401/5/27 | پذیرش: 1401/8/16 | انتشار: 1402/2/10
فهرست منابع
1. ابن‌الندیم، محمدبن اسحاق (1381). الفهرست (محمدرضا تجدد، ترجمه و تحقیق). تهران: انتشارات اساطیر.
2. حیدری، شاهین (1395). درآمدی بر روش تحقیق در معماری: با نگرشی تحلیلی بر پایان نامه‌نویسی معماری. تهران: نشر فکرنو.
3. دانشور، رضا؛ و دیبا، کامران (1399). باغی میان دو خیابان: چهار هزار و یک روز از زندگی کامران دیبا در گفت‌وگو با رضا دانشور. تهران: نشر بن‌گاه.
4. سلطانی، پرنیان (1398، 23 آبان). ردای جدید برای کتابخانۀ قدیم. روزنامۀ همشهری. https://b2n.ir/w49809
5. نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور (1400). استاندارد تخصیص فضاهای کتابخانه عمومی. تهران: کتاب نشر.
6. http://nppl.ir/wp-content/uploads/16-1400-Space.pdf
7. مختاری معمار، حسین (1373). معماری ساختمان کتابخانه (ترجمه). تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی. ۴(1-2): ۱۰۱-۱۰۴.
8. مردمی، کریم؛ و سلیمان‌پور، احسان (1395). نقد معماری بنای کتابخانۀ مرکزی و مرکز اطلاع‌رسانی شهرداری اصفهان. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، ۲۲(۳)، ۳۵۵-۳۷۷.
Chained Books: Library Security History. https://ricketiki.com/chained-books/
9. Cohen et al. (2014). The library of the future: junction of knowledge, contact and culture. SIOB.
10. Dewe, M. (2006). Planning public library buildings: concepts and issues for the librarian. Ashgate, Hampshire. Ashgate Publishing Limited. https://3lib.net/book/1006222/fdfc1b
11. Frischer, B. (2005). The Ultimate Internet Café: Reflections of a Practicing Digital Humanist about Designing a Future for the Research Library in the Digital Age. IN Geoffrey T. Freeman. (2005). Library as Place: Rethinking Roles, Rethinking Space, Washington, DC, Council on Library and Information Resources. https://www.clir.org/wp-content/uploads/sites/6/pub129.pdf
12. Hofstede, G., Hofstede, G. J., & Minkov, M. (2010). Cultures and organizations: Software of the mind. Intercultural cooperation and its importance for survival (3rd ed). NewYork, NY: McGraw-Hill. http://semnanlibrary.blogfa.com
13. Jochumsen, H., Hvenegaard, R. C.& Hansen, D. S (2012). The four spaces, a new model for the public library. New Library World, 113 (11/12), 586-597. [DOI:10.1108/03074801211282948]
14. Miksa, F. L. (1974). Charles Ammi Cutter: Nineteenth-Century Systematizer of Libraries [Doctoral dissertation, University of Chicago]. https://www.ischool.utexas.edu/~miksa/dissertation.html
15. Niegaard, H. (2008). 2. Reinventing the physical library: Libraries in A new context. In IFLA Library Building Guidelines: Developments & Reflections (pp. 30-46). KG Saur.
16. Skolverket. (2018). Curriculum for the preschool Lpfö 18. Stockholm, Sweden: The Swedish National Agency for Education. http//www.skolverket.se
17. Woodford, S. (2016). Preconception to participation: young people's experience of public library architecture [Doctoral dissertation, Cardiff University]. https://orca.cardiff.ac.uk/90682/
18. Zickuhr, K., Rainie, L.& Purcell, K. (2013). Library Services in the Digital Age. Part 5: The present and future of libraries. http://libraries.pewinternet.org/2013/01/22/part-5-the-present-and-future-of-libraries
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
