دوره 28، شماره 4 - ( 10-1401 )
دوره 28 شماره 4 صفحات 501-482 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rafiee M M, Mohammadi M, Zarei E. Interaction of blind and partially sighted users with public libraries in Iran: Goals, motives, and satisfaction. Research on Information Science and Public Libraries 2022; 28 (4) :482-501
URL: http://publij.ir/article-1-2398-fa.html
URL: http://publij.ir/article-1-2398-fa.html
رفیعی محمدمحسن، محمدی مهدی، زارعی عیسی. تعامل کاربران نابینا و کمبینا با کتابخانههای عمومی کشور ایران (اهداف، انگیزه‌ها و میزان رضایتمندی). تحقیقات اطلاع‌رسانی و كتابخانه‌های عمومی. 1401; 28 (4) :482-501
تعامل کاربران نابینا و کمبینا با کتابخانههای عمومی کشور ایران (اهداف، انگیزه‌ها و میزان رضایتمندی)
، mahdi.mohammadi203@gmail.com
چکیده: (2287 مشاهده)
هدف: هدف این پژوهش کشف تعامل کاربران نابینا و کمبینا با کتابخانههای عمومی کشور و مطالعۀ اهداف و انگیزه‌های آنان از مراجعه به کتابخانۀ عمومی و تعیین میزان رضایتمندی آنان از خدمات دریافتی است.
روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی و با رویکرد توصیفی انجام شده است. جامعۀ آماری پژوهش شامل 365 نفر از اعضای فعال کتابخانههای عمومی است که از این میان، 233 نفر به شیوۀ نمونه‌گیری تصادفی به‌عنوان جامعۀ نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داد‌ها پرسش‌نامه‌ای بود که با پیگیری‌های تلفنی و حضوری در میان اعضای جامعۀ نمونه توزیع و توسط آنان تکمیل شد.یافتهها: یافتهها نشان داد که اغلب بخشهای مخصوص نابینایان (29 بخش) در کتابخانۀ مرکزی و یا کتابخانههای شهری مرکز استان واقع شده است و بقیۀ شهرستان‌‌ها فاقد این بخش هستند. از لحاظِ جنسیت، 1/54 درصد از کاربران بخش نابینایان زن هستند و از لحاظِ مدارک تحصیلی اکثر کاربران (6/44 درصد) مدرک کارشناسی دارند. 5/51 درصد از کاربران نابینای مطلق و 5/48 درصد کمبینا هستند. در مجموع، میزان رضایت کاربران از وضعیت فعلی بالاتر از حد متوسط (95/3 از 5 در مقیاس لیکرت) بوده، و بیشترین میزان رضایت از برخورد، راهنمایی، دانش و تخصص کتابداران کتابخانه بوده است و میزان رضایت از کیفیت، کمیت و روزآمد بودن منابع کتابخانه در سطح متوسطی قرار داشت. کمترین میزان رضایت کاربران از علامت‌‌ها و نشانه‌‌های راهنمایی برای هدایت آنها و طراحی و معماری بخش نابینایان بوده است. با توجه به نقایص و کاستی‌های موردمطالعه، ضروری است کتابخانههای عمومی کشور به‌منظور بهبود خدمات‌دهی در سطوح مختلف اقدام کنند تا کاربران کمبینا و نابینا با سهولت و رضایت بیشتری از امکانات و منابع کتابخانه‌ها بهره‌مند شوند.
اصالت/ارزش: در زمینۀ بخش نابینایان کتابخانههای عمومی، پژوهش‌های متعددی صورت گرفته است که هریک بخش نابینایان کتابخانۀ خاصی را بررسی کرده‌اند، اما این پژوهش کل بخشهای نابینایان کتابخانههای عمومی کشور را به‌صورت یکپارچه مورد مطالعه قرار داده است.
نوع مطالعه: كمّي |
موضوع مقاله:
خدمات كتابخانه‌ها
دریافت: 1401/1/8 | پذیرش: 1401/6/14 | انتشار: 1401/10/10
دریافت: 1401/1/8 | پذیرش: 1401/6/14 | انتشار: 1401/10/10
فهرست منابع
1. منابع
2. ارجمند، تاج‌الملوک و افسانه تیموری‌خانی (1385). کتابخانههای نابینایان. دایره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی قابل دستیابی در: http://portal.nlai.ir/daka/Wiki%20P
3. امید، معصومه؛ طاهری، سید مهدی؛ صراف‌زاده، مریم (1400). بررسی خدمات کتابخانه‌ای برای نابینایان و کم‌بینایان در کتابخانههای عمومی ایران و ارائه راهکارهای پیشنهادی به آنها، پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، ۱۱ (۱)، ۸۴- ۱۰۸
4. بشارتی، مینا (1378). بررسی وضعیت کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع رسانی نابینایان و نیمه بینایان مستقر در شهر تهران. مطالعات ملی کتابداری وسازماندهی اطلاعات، 40، 49-55.
5. پوراحمد، علی و رشیدپور، رضا (1390). بررسی وضعیت کتابخانههای نابینایان و نیمه بینایان مستقر در استان خراسان رضوی و بررسی میزان رضایتمندی کاربران از خدمات آنها. کتابداری و اطلاع رسانی، 14(4)، 267-294
6. خسروی، سمیرا، خسروی، فریبرز (1388). بررسی وضعیت کتابخانه‌ی تخصصی نابینایان و کم بینایان کتابخانه‌ی ملی ایران و ارائه‌ی راهکارهایی برای بهبود وضعیت آن. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 21(1)، 62-77.
7. دبیری، عذرا و زندی پور، طیبه (1385). آموزش و پرورش کودکان استثنایی. تهران: آیینه.
8. زرمهر، فاطمه؛ عاصمی، عاطفه؛ و پشتونی زاده، میترا(1393). بررسی نظر نابینایان و کم بینایان در رابطه با استفاده از گجت‌ها در ارائه منابع و خدمات اطلاعاتی به آنها. تعامل انسان و اطلاعات، 1(1)، 77-89.
9. شعبانی، احمد؛ لاری، عاطفه (1387). «بررسی میزان رضایت دانش‌آموزان مقطع متوسطه ناشنوا از خدمات کتابخانههای عمومی شهر اصفهان». پیام کتابخانه.14 (4): 41-54.
10. صدیقی، زینب و زارعی، عیسی (1396). بررسی وضعیت خدمات کتابخانههای دیجیتال نابینایان و کم بینایان. پژوهش‌های نظری و کاربردی در علم اطلاعات و دانش شناسی، 7 (1)، 218-238.
11. صیامیان، حسن؛ حسن زاده، محمد؛ نوشین فرد، فاطمه و حریری، نجلا (1393). بررسی میزان استفاده نابینایان ایران از فن آوری اطلاعات و ارتباطات جهت تامین نیازهای اطلاعاتی. فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 4(4)، 5-21.
12. غفاری، سعید و خرامین، فریده (1390). بررسی وضعیت ارائه خدمات کتابخانههای عمومی به نابینایان و کم بینایان در استان مازندران. ماهنامه ارتباط علمی، 16(1).
13. فرقانی، پریناز؛ کیانی، حسن، تاجداران، منصور (1390). سنجش رضایت نابینایان از خدمات کتابخانههای نابینایان در آذربایجان شرقی. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 22(1)، 100-108.
14. کوکبی، مرتضی و احسانی، صبا (1393). بررسی وضعیت کتابخانههای عمومی استان خوزستان در مقایسه با استانداردهای منابع، تجهیزات و وضعیت نیروی انسانی متخصص برای خدمات کتابخانه ای به نابینایان. تحقیقات و اطلاع‌رسانی و کتابخانه های عمومی، 20(4)، 661-684.
15. مجموعه دستورالعمل‌های اداره‌ی کتابخانههای عمومی (1391). ویراست دوم. تهران: موسسه انتشارات کتاب نشر.
16. نوشین فرد، فاطمه و رضوی، سیده یلدا (1389). مطالعه نیازهای اطلاعاتی کاربران نابینا و کم‌بینای شهر کرمان و میزان بهره‌گیری آنها از خدمات کتابخانه‌ای. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانههای عمومی، 16 (4)، 129-149.
Alia Al-Harrasi, Ahmed Taha, (2019) "Networked library access and services delivery for the blind and visually impaired university students: evidence from the UAE", Information Discovery and Delivery, [DOI:10.1108/IDD-07-2017-0058]
17. Ajobiewe, T. (2006). Developing library information policy for persons with visual impairment in developing countries. Available at: http://icevi.org/wp-content/uploads/2017/12/Developing-Library-Information-Policy-for-PVI......-by-Theo-Ajobiewe-ICEVI-World-Conference-12-July-2006.doc
18. Babalola, Y. T., & Yacob, H. (2011). Library and information services to the visually impaired-the role of academic libraries. Canadian social science, 7 (1), 140-147.
19. Babu, R., & Xie, I. (2017). Haze in the digital library: design issues hampering accessibility for blind users. The Electronic Library, 35 (5), 1052-1065. [DOI:10.1108/EL-10-2016-0209]
20. Bodaghi, N. B., & Zainab, A. N. (2013). Accessibility and facilities for the disabled in public and university library buildings in Iran. Information development, 29 (3), 241-250. [DOI:10.1177/0266666912461265]
21. Kaeding, J., Velasquez, D. L., & Price, D. (2017). Public libraries and access for children with disabilities and their families: a proposed inclusive library model. Journal of the Australian Library and Information Association, 66 (2), 96-115. [DOI:10.1080/24750158.2017.1298399]
22. Stilwell, C., & Majinge, R. M. (2013). Library services provision for people with visual impairments and in wheelchairs in academic libraries in Tanzania. South African Journal of Libraries and Information Science, 79 (2), 38-5 [DOI:10.7553/79-2-147]
23. Sriwong, j. Rawan; Harnchanchai, Atichchart; Asvapoositkul, Pranee (2022). Investigation of carrent situation and problems of libraries and information service institution for visually impaired person in Thailand, TLA Bulletin, 66 (1), 70-86.
24. Williamson, K., Schauder, D., & Bow, A. (2000). Information seeking by blind and sight impaired citizens: an ecological study. Information research, 5 (4), 5-4.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
