دوره 28، شماره 3 - ( 8-1401 )
دوره 28 شماره 3 صفحات 387-372 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Fathian Dastgerdi A. Design and Implementation of a Comprehensive Database of the Written Heritage of Science and Technology. Research on Information Science and Public Libraries 2022; 28 (3) :372-387
URL: http://publij.ir/article-1-2386-fa.html
URL: http://publij.ir/article-1-2386-fa.html
فتحیان دستگردی اکرم. طراحی و پیاده‌سازی پایگاه جامع میراث مکتوب علوم و فنون. تحقیقات اطلاع‌رسانی و كتابخانه‌های عمومی. 1401; 28 (3) :372-387
مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری (رایسست) ، fathian@ricest.ac.ir
چکیده: (1711 مشاهده)
هدف: هدف پژوهش حاضر، طراحی و پیاده‌سازی پایگاه جامع میراث مکتوب علوم و فنون در مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری (رایسست)، و تعیین عناصر فراداده‌ای موردنیاز برای توصیف مجموعه نسخ خطی موجود در این مرکز است.
روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوا برای شناسایی ویژگی‌ها و عناصر فراداده‌ای موردنیاز برای توصیف مجموعه نسخ خطی استفاده شد. جامعه پژوهش متشکل از مجموعه میکروفیش‌های مربوط به نسخ خطی عربی موجود در مرکز منطقه‌ای در حوزه‌های علوم و فنون شامل 1203 عنوان نسخه خطی است. جامعه پژوهش شامل کلیه عناوین نسخ خطی در حوزه‌های علوم و فنون است روش گردآوری داده‌ها در پژوهش حاضر «مشاهده ساختارمند» (به‌صورت غیرمشارکتی) و ابزار گردآوری داده‌ها سیاهه وارسی است.
یافته‌ها: در این پژوهش، ابتدا عناصر فراداده‌ای طی فرایندی شامل مطالعه پژوهش‌های انجام‌شده در این حوزه، تحلیل پایگاه‌های نسخ خطی موجود در داخل و خارج از کشور و بررسی نیازها، چشم‌انداز و سیاست‌های خاص مرکز منطقه‌ای شناسایی شد و پس از آن طراحی پایگاه در هفت مرحله انجام شد. این مراحل عبارت‌اند از: شناسایی و سازمان‌دهی میکروفیش‌های نسخ خطی، شناسایی عناصر فراداده‌ای برای توصیف نسخ خطی، شناسایی نرم‌افزار مناسب و طراحی فرم ورود اطلاعات نسخ خطی در پایگاه رایسست، دیجیتال‌سازی مجموعه میکروفیش‌ها، مستندسازی و فهرست‌نویسی نسخ خطی، ورود اطلاعات نسخ خطی در پایگاه و بارگذاری فایل‌ها، و ارزیابی و ویرایش اطلاعات واردشده در پایگاه.
اصالت/ارزش: یکی از ویژگی‌های پژوهش حاضر انتخاب عناصر فراداده‌ای موردنیاز مطابق با ویژگی‌های بافت ایرانی-اسلامی و با تکیه بر پژوهش‌های انجام‌شده در این حوزه است تا بتواند نقاط دسترسی مناسبی را برای بازیابی مؤثر متون نسخ خطی در اختیار کاربران قرار دهد. پوشش محتوایی پایگاه و تنوع عناصر فراداده‌ای آن به نحوی است که گروه‌های مختلف مخاطبان بسته به نوع نیاز از خدمات آن بهره‌مند شوند.
روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوا برای شناسایی ویژگی‌ها و عناصر فراداده‌ای موردنیاز برای توصیف مجموعه نسخ خطی استفاده شد. جامعه پژوهش متشکل از مجموعه میکروفیش‌های مربوط به نسخ خطی عربی موجود در مرکز منطقه‌ای در حوزه‌های علوم و فنون شامل 1203 عنوان نسخه خطی است. جامعه پژوهش شامل کلیه عناوین نسخ خطی در حوزه‌های علوم و فنون است روش گردآوری داده‌ها در پژوهش حاضر «مشاهده ساختارمند» (به‌صورت غیرمشارکتی) و ابزار گردآوری داده‌ها سیاهه وارسی است.
یافته‌ها: در این پژوهش، ابتدا عناصر فراداده‌ای طی فرایندی شامل مطالعه پژوهش‌های انجام‌شده در این حوزه، تحلیل پایگاه‌های نسخ خطی موجود در داخل و خارج از کشور و بررسی نیازها، چشم‌انداز و سیاست‌های خاص مرکز منطقه‌ای شناسایی شد و پس از آن طراحی پایگاه در هفت مرحله انجام شد. این مراحل عبارت‌اند از: شناسایی و سازمان‌دهی میکروفیش‌های نسخ خطی، شناسایی عناصر فراداده‌ای برای توصیف نسخ خطی، شناسایی نرم‌افزار مناسب و طراحی فرم ورود اطلاعات نسخ خطی در پایگاه رایسست، دیجیتال‌سازی مجموعه میکروفیش‌ها، مستندسازی و فهرست‌نویسی نسخ خطی، ورود اطلاعات نسخ خطی در پایگاه و بارگذاری فایل‌ها، و ارزیابی و ویرایش اطلاعات واردشده در پایگاه.
اصالت/ارزش: یکی از ویژگی‌های پژوهش حاضر انتخاب عناصر فراداده‌ای موردنیاز مطابق با ویژگی‌های بافت ایرانی-اسلامی و با تکیه بر پژوهش‌های انجام‌شده در این حوزه است تا بتواند نقاط دسترسی مناسبی را برای بازیابی مؤثر متون نسخ خطی در اختیار کاربران قرار دهد. پوشش محتوایی پایگاه و تنوع عناصر فراداده‌ای آن به نحوی است که گروه‌های مختلف مخاطبان بسته به نوع نیاز از خدمات آن بهره‌مند شوند.
واژه‌های کلیدی: میراث مکتوب، نسخه خطی، فهرست‌نویسی، دیجیتال‌سازی، پایگاه جامع میراث مکتوب علوم و فنون، مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری (رایسست)
نوع مطالعه: كيفي |
موضوع مقاله:
مديريت اسناد و سندپردازي (آرشيو)
دریافت: 1400/11/13 | پذیرش: 1401/5/29 | انتشار: 1401/8/9
دریافت: 1400/11/13 | پذیرش: 1401/5/29 | انتشار: 1401/8/9
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
