دانشگاه شهید چمران اهواز ، esmaeily1samira@gmail.com
چکیده: (1456 مشاهده)
هدف: کتابخانهها به عنوان یکی از مهمترین مراکز علمی، آموزشی، پژوهشی، اجتماعی و فرهنگی نقش مؤثری را در توسعه اطلاعات، آگاهی و دانش بشری دارند که تحقق اهداف آنها، نیازمند مدیران متخصص و باتجربه برای افزایش اثربخشی و کارایی کتابخانهها است. اما تحقق اهداف کتابخانهها بدون انتصاب مدیران توانمند برای مدیریت کارآمد آنها ممکن نخواهد بود. بنابراین هدف این پژوهش، شناسایی و معرفی مولفههای موثر بر انتصاب مدیران کتابخانهها بر اساس تحقیقات پیشین در این زمینه است.
روش/ رویکرد: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش توصیفی و رویکرد اسنادی و تحلیل محتوا انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل مطالعه و تحلیل محتوای 62 عنوان مقاله، 7 عنوان کتاب و 1 عنوان پایاننامه منتشر شده در حوزه مدیریت کتابخانهها است. ابزار گردآوری دادهها در این پژوهش یادداشتبرداری از منابع منتشر شده در زمینه مدیریت کتابخانهها و ابزار تجزیه و تحلیل دادهها نرمافزار اکسل است.
یافتهها: یافتههای پژوهش نشان داد که مؤلفههای اثرگذار جهت انتصاب مدیران کتابخانهها شامل مؤلفههای شغلی/فردی مانند دانش و معلومات حرفهای (سابقه کاری، سنوات خدمت، دورههای آموزشی گذرانده، مدرک تحصیلی مرتبط، قابلیت ارتقاء علمی و اداری و تخصص)، مهارتهای مدیریتی (مهارتهای ارتباطی، توانایی تصمیمگیری و پاسخگویی، مدیریت بحران، انجام کار گروهی، مدیریت تعارض، تفویض اختیار ، مدیریت زمان، مدیریت منابع و سرمایه، خلاقیت و نوآوری، شناسایی و تحلیل مسائل، درک تفاوتهای فردی، روحیۀ تشویق پرسنل، آیندهنگری، تعهدمداری و عدالت و انصاف) ویژگیهای شخصیتی (مسئولیتپذیری، اعتماد به نفس، تحمل و سعه صدر، صداقت و درستی، روحیه مشارکتجویی، ظاهر آراسته و منظم، سن، انعطافپذیری و شجاعت فردی)، نگرش و بینش (نگرش مذهبی، محترمشمردن زیردستان و تقدم ضابطه بر رابطه)، اعتبار عمومی و حرفهای (ارتباطات غیررسمی، حسن شهرت حرفهای، جلب اعتماد کارکنان، جلب اعتماد مافوق و جلب اعتماد اربابرجوع)؛ عوامل سازمانی / داخلی (بُعد ساختاری (پیچیدگی سازمان، رسمیت سازمان، سطح تمرکز سازمان و سیستم بودجه) و بُعد محتوایی (اندازه سازمانی، فرهنگ سازمانی، درک اهداف و استراتژی سازمانی، فناوری سازمانی و سبک رهبری مدیران عالی سازمانی) و عوامل محیطی/ خارجی (محیط عمومی (عوامل اجتماعی/ فرهنگی، جغرافیایی، اقتصادی، تکنولوژیکی، سیاسی/حقوقی) و محیط تخصصی (رقبای سازمانی، ارباب رجوع و عوامل قانونی) است.
اصالت/ ارزش: انتصاب مدیران کتابخانهها نقش بسیار مهمی در رشد و شکوفایی آنها دارد. این مقاله یکی از اولین مطالعات توصیفی و تحلیلی در زمینه مدیریت کتابخانهها است که بر شناسایی و دستهبندی مؤلفههای موثر در انتصاب مدیران کتابخانهها تمرکز دارد و میتواند به شناسایی و به کارگیری مدیران مستعد و توانمند در کتابخانهها منجر شود و سبب افزایش کارآمدی و اثربخشی کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی شود. همچنین این مؤلفهها میتوانند ابزاری برای سیاستگذاری درست در دست مدیران ارشد جهت انتصاب مدیران کتابخانهها باشند و از سوی دیگر میتوانند زمینهای برای تحقیقات بعدی و مفصلتر در زمینه ابعاد مدیریتی، شخصیتی، فنی و اجتماعی مدیران کتابخانهها و خدمات اطلاعاتی باشند.
نوع مطالعه:
كيفي |
موضوع مقاله:
مديريت و ارزيابي كتابخانهها دریافت: 1400/10/18 | پذیرش: 1400/12/6 | انتشار: 1401/3/10