۴ نتیجه برای کتابداران کتابخانه‌های عمومی
آذین رضوان، مرتضی کوکبی، زاهد بیگدلی،
دوره ۱۵، شماره ۳ - ( ۸-۱۳۸۸ )
چکیده
این پژوهش به بررسی میزان سواد اطّلاعاتی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف احتمالی آنان می‌پردازد. جامعه‌ی آماری این پژوهش تمامی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان مـی‌باشند. برای گردآوری اطّلاعات از پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته، مشتمل بر ۴۴ سؤال استفاده شده است. روش پژوهش پیمایشی و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار SPSS و آمار توصیفی استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که اکثریت افراد جامعه‌ی آماری را زنان، در گروه سنی زیر ۳۵ سال و با مدرک تحصیلی کاردانی تشکیل می‌دهند. بررسی کلی یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مهارت کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان در درک صحیح نیاز اطّلاعاتی‌شان در سطحی مطلوب، راهبردهای جستجوی اطلاعات به صورت چاپی در سطحی متوسط، راهبردهای جستجوی اطلاعات به صورت الکترونیکی در سطحی نامطلوب، استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی پیوسته و ناپیوسته در سطحی نامطلوب، استفاده از امکانات و ویژگی‌های موتورهای کاوش، گروه‌های بحث و خبری در اینترنت در سطحی نامطلوب، استناددهی به منابع اطلاعاتی چاپی و الکترونیکی در سطحی نامطلوب، طراحی و انتخاب مناسب‌ترین و مؤثّرین روش دستیابی به اطّلاعات در سطحی نامطلوب، توانایی ترکیب اطلاعات جدید با دانسته‌های قبلی و تولید دانش جدید در سطحی مطلوب، ارزیابی نتیجه‌ی فرایند جستجو در رابطه با رفع نیاز اطلاعاتی‌شان در سطحی مطلوب، استفاده‌ی خلاق و مناسب از فناوری در جهت تولید محصولات و عمل‌کردهای نوین در سطحی متوسط، میزان پایبندی به مسئله‌ی حقّ مؤلف ومحدودیت‌های قانونی واجتماعی استفاده از اطلاعات در سطحی مطلوب، سازماندهی، خلاصه‌برداری و چکیده‌نویسی از منابع و مدارک اطّلاعاتی در سطحی متوسط، تعیین و تشخیص نکات اصلی موجود در اطّلاعات در سطحی متوسط و تعیین میزان مشورت با دیگر کتابداران و متخصصان موضوعی در بازیابی اطّلاعات در سطحی نامطلوب قرار دارد. همچنین یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که سواد اطّلاعاتی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان در وضعیت مناسب و مطلوبی نمی‌باشد. در پایان به منظور بهبود وضعیت موجود پیش‌نهاد‌‌هایی ارائه شده است.
فریده عصاره، زاهد بیگدلی، ذکراله مروتی، مریم حسینی،
دوره ۲۲، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۵ )
چکیده
هدف: پژوهش حاضر در نظر دارد تا به بررسی رابطۀ بین اَبعاد مختلف هوش فرهنگی با عملکرد شغلی کتابداران شاغل در کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان بپردازد.
روش: پژوهش حاضر با روش پیمایشی انجام شده است و از روش همبستگی آماری برای تحلیل نتایج استفاده گردیده است. جامعۀ آماری شامل کلیۀ کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان (جمعاً ۲۳۰ نفر) بود که از این تعداد، بر اساس جدول کرجسی- مورگان یک نمونۀ ۱۴۵ نفری به روش نمونهگیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شد. برای سنجش هوش فرهنگی و عملکرد شغلی به ترتیب پرسشنامههای ون‌داین و اَنگ (۲۰۰۴) و فرج‌پهلو و همکاران (۱۳۹۱) مورد استفاده قرار گرفت. به منظور آزمون فرضیه‌های پژوهش از روش رگرسیون چندگانه و همچنین ضرایب همبستگی پیرسون استفاده شد.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که بین هوش فرهنگی و عملکرد شغلی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان رابطهای مثبت و معنیدار برقرار است. همچنین از بین اَبعاد هوش فرهنگی (شناختی، فراشناختی، انگیزشی و رفتاری)، اَبعاد شناختی، فراشناختی و انگیزشی آن با عملکرد شغلی کتابداران رابطۀ مثبت و معنی‌داری داشت.
اصالت/ارزش: نتایج پژوهش حاضر بر اهمیت توجه بیشتر به هوش فرهنگی و بهبود آن در کتابداران تأکید می‌نماید. هوش فرهنگی تأثیر مستقیمی بر کیفیت عملکرد کتابداران دارد و عملکرد ارتباطی، جمعی، و برون‌سازمانی آنان را برای جذب بیشتر مخاطبان به کتابخانه و خدماتدهی بهتر تقویت میکند.
پریناز صداقت اصل، فائقه محمدی، سولماز زرداری،
دوره ۳۰، شماره ۰ - ( ۱۲-۱۴۰۲ )
چکیده
هدف: هدف از پژوهش حاضر کشف تأثیر عدالت سازمانی بر تسهیم دانش در جامعه کتابداران و کارکنان نهاد کتابخانه‌های عمومی آذربایجان شرقی است.
روششناسی: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی با جامعه آماری کلیه کارکنان کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان شرقی است که تعداد ۲۰۱ نفر از آنها به روش نمونهگیری تصادفی نسبی انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامههای استاندارد تسهیم دانش دیکسون و عدالت سازمانی استفاده شده است. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با آمار توصیفی شامل شاخص‌های پراکندگی و مرکزی مثل میانگین، انحراف معیار، چولگی و غیره در کنار آزمون‌های آمار تحلیلی از قبیل آزمون کلموگروف – اسمیرنوف و مدل‌یابی معادلات ساختاری استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که میانگین عدالت سازمانی برابر با ۷۶/۲، عدالت توزیعی برابر با ۷۹/۲، عدالت رویهای برابر با ۷۰/۲ و عدالت تعاملی برابر با ۷۹/۲ است. شاخص‌های چولگی و کشیدگی کمتر از ۱ هستند که نشان می‌دهد توزیع متغیر با توزیع دادههای به شکل طبیعی اختلاف زیادی ندارد. از طرفی دیگر، میانگین تسهیم دانش برابر با ۸۲/۲، کمترین مقدار برابر ۰/۱ و بیشترین مقدار برابر ۰/۴ است. همچنین میانگین دانش ترتیبی برابر با ۸۵/۲، دانش آشکار برابر با ۸۱/۲، دانش پنهان برابر با ۷۰/۲، دانش راهبردی برابر با ۸۷/۲ و دانش کارشناسی برابر با ۹۱/۲ است. در نهایت یافته‌های مربوط به مدل علی- ساختاری نشان داد که مدل نظری با مدل اندازه‌گیری شده برازش مطلوب دارد؛ چرا که شاخص‌های برازش مدل، جملگی در وضعیت مطلوب قرار دارند. در این راستا، یافته‌های پژوهش نشان داد که اثر عدالت سازمانی بر تسهیم دانش ترتیبی، دانش آشکار، دانش پنهان، دانش راهبُردی و دانش کارشناسی معنادار است. از طرفی دیگر اثر عدالت توزیعی بر تسهیم دانش ترتیبی معنیدار نیست. اثر عدالت توزیعی بر دانش آشکار، دانش پنهان دانش راهبُردی و دانش کارشناسی معنیادار است. همچنین اثر عدالت رویهای بر تسهیم دانش ترتیبی معنادار نشد در حالی که بر دانش آشکار، دانش پنهان، دانش راهبُردی و دانش کارشناسی معنیادار است. در نهایت اثر عدالت تعاملی بر تسهیم دانش ترتیبی، دانش آشکار، دانش پنهان، دانش راهبُردی و دانش کارشناسی معنیدار است.
اصالت/ارزش: در پژوهش حاضر میانگین رعایت ابعاد مختلف عدالت سازمانی و همچنین تسهیم دانش از رویکردهای مختلف محاسبه شد. همچنین بررسی نشان داد که بین عدالت سازمانی، عدالت توزیعی، عدالت رویهای و تعاملی و تسهیم دانش و مؤلفه‌های دانش ترتیبی، دانش آشکار، دانش پنهان، دانش راهبردی و دانش کارشناسی کتابداران کتابخانه‌های عمومی آذربایجان شرقی رابطه مثبت معنی‌داری وجود دارد؛ بنابراین رفتار عادلانه و اخلاقی مسئولان ارشد کتابخانه‌های عمومی با کتابداران که احساس عدالت سازمانی را در آنها افزایش داده و منجر به تسهیم دانش می‌گردد. کارکنان با درک رفتار منصفانه و روش‌های تصمیم‌گیری رسمی تمایل به تسهیم دانش بیشتری در کتابخانه‌های عمومی خواهند داشت. به طور کلی بررسی نشان داد که عدالت تعاملی بر تسهیم دانش کتابداران کتابخانه‌های عمومی آذربایجان شرقی تأثیر مثبت معنیاداری دارد؛ ولی عدالت توزیعی و عدالت رویهای تأثیر معنی‌داری بر تسهیم دانش کتابداران کتابخانه‌های عمومی آذربایجان شرقی ندارند. از این رو برای افزایش عدالت سازمانی و تسهیم دانش بایستی برنامه‌ریزی همه‌جانبه صورت پذیرد. چرا که عدالت سازمانی و تسهیم دانش به‌عنوان یک ضرورت مهم، در اولویت فعالیت‌های مدیران سازمان‌ها از جمله کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی قرار دارد.
ساهره ساکی، محمد زره‌ساز، داود حاصلی،
دوره ۳۰، شماره ۳ - ( ۷-۱۴۰۳ )
چکیده
هدف: هدف از این پژوهش، شناسایی و تعیین عناوین شغلی و شایستگی‌های حرفه‌ای کتابداران کتابخانه‌های عمومی است.
روش: این پژوهش با رویکردی توصیفی و با استفاده از روش‌های تحلیل محتوا و تحلیل خبرگان (دلفی) انجام شده است. جامعه پژوهش شامل آگهی‌های استخدامی کتابخانه‌های عمومی در وبگاه‌های مطرح کاریابی جهان و نیز متخصصان حوزه کتابخانه‌های عمومی در ایران است. در این پژوهش از سیاهه وارسی و کدگذاری در نرم‌افرار مکس‌کیودآ و پرسشنامه برای پنل‌های دلفی به عنوان ابزارهای گردآوری داده استفاده شده است.
یافته‌ها: بر اساس تحلیل محتوای آگهی‌های شغلی، عناوین شغلی کتابخانه‌های عمومی دنیا در چهار گروه شامل مدیریت و امور اداری، خدمات عمومی، خدمات فنی، و فناوری و ۵۴ فقره دسته‌بندی شدند. سپس عناوین شغلی جدید و مهم برای بافت ایران بر اساس نظرات متخصصان در چهار گروه بالا و ۳۵ فقره مشخص شدند. در نهایت ۸۱ شایستگی شغلی برای کتابداران کتابخانه‌های عمومی ایران در شش دسته خدمات مشتری و اجتماعی، تبلیغات و بازاریابی، آموزش و ترویج خواندن، تخصصی کتابداری، مدیریتی و برنامه‌ریزی، و فنی و فناوری استخراج شد.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد که تنوع و جذابیت فعالیت‌های کتابخانه عمومی در دنیا بسیار است و کتابخانه‌های عمومی در ایران نیز قابلیت افزایش عناوین و شایستگی‌های شغلی را دارند. این یافته‌ها قابلیت استفاده برای سیاستگذاران و مدیران کتابخانه‌های عمومی برای تعریف مشاغل و شایستگی جدید را دارد و همچنین آموزشگران گروه‌های علم اطلاعات و دانش‌شناسی می‌توانند از این پژوهش برای بازنگری دروس رشته استفاده کنند.
