۳ نتیجه برای نیازسنجی
فاطمه وحدانی، اعظم صنعت جو، معصومه تجعفری،
دوره ۲۲، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۵ )
چکیده
هدف: هدف این پژوهش شناسایی نیازهای اطلاعاتی بازنشستگان ادارۀ آموزش و پرورش شهرستان بجنورد به‌منظور برنامه‌ریزی برای عرضۀ خدمات برونکتابخانهای به آنان است.
روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی انجام شد. جامعۀ آماری آن کلیۀ بازنشستگان ادارۀ آموزش و پرورش شهرستان بجنورد تا سال ۱۳۹۲ بودند. حجم نمونۀ آماری ۱۳۰ نفر برآورد و از روش نمونه‌گیری خوشهای استفاده شد. گردآوری دادهها از طریق پرسشنامۀ محققساخته با ۱۹ گویه برای سنجش چهار دسته نیازهای اطلاعاتی فردی، آموزشی، فرهنگی- اجتماعی و سیاسی، و معنوی- مذهبی صورت‌گرفت. همچنین تجزیه و تحلیل دادهها، با کمک نرم‌افزار اس. پی. اس. اس. در دو سطح توصیفی و استنباطی انجام شد.
یافتهها: در میان چهار دسته نیازهای اطلاعاتی، اولویت نیازهای اطلاعاتی بازنشستگان، به ترتیب نیازهای فردی، فرهنگی- اجتماعی و سیاسی، آموزشی، و معنوی- مذهبی بود. بازنشستگان بیشترین اطلاعات خود را از طریق تلویزیون بهدست میآورند. تعداد کمی از بازنشستگان (۹/۲۶ درصد (۳۵ نفر)) عضو کتابخانۀ عمومی بودند و ۹/۷۶ درصد (۱۰۰ نفر) از آنان از کتابخانههای عمومی استفاده نمی‌کردند. بازنشستگان بهندرت از کتابخانهها استفاده می‌کردند. دور بودن از کتابخانه علت عمدۀ استفادۀ کم یا عدم استفادۀ بازنشستگان از کتابخانۀ عمومی و دلیل اصلی استفاده این تعداد کم بازنشستگان از کتابخانۀ عمومی، امانت گرفتن کتاب بود. میزان آشنایی بازنشستگان با کتابخانههای عمومی و خدمات آنها کمتر از حد متوسط (۶۴/۲) و میزان احساس ضرورت خدماتدهی از سوی کتابخانههای عمومی از نظر بازنشستگان بیشتر از حد متوسط (۲۰/۴) بود.
اصالت/ارزش: یافته های این پژوهش میتواند به مسئولان امور در رفع نیازهای اطلاعاتی گروههای ویژهای از جامعه کمک کند؛ چرا که شناسایی نیازهای اطلاعاتی بازنشستگان باعث میشود کتابخانههای عمومی با آگاهی از این نیازها بتوانند با تصمیمگیریهای درست به رفع کاستیهای احتمالی موجود، تدوین خطمشی مناسب مجموعه‌سازی و خدماتدهی و بهبود کانالهای دستیابی به اطلاعات بپردازند.
کیومرث تقی پور، هاشم عطاپور،
دوره ۲۷، شماره ۳ - ( ۱۰-۱۴۰۰ )
چکیده
هدف: پژوهش حاضر با هدف نیازسنجی آموزشی کاربران کتابخانههای عمومی ایران انجام گرفت.
روش: برای اجرای نیازسنجی آموزشی از الگوی نیازسنجی توافق‌محور و روش پیمایش اینترنتی استفاده شده است و داده‌های لازم از طریق پرسشنامۀ الکترونیکی از کاربران کتابخانههای عمومی در سطح کشور در ارتباط با نیازهای آموزشی آنان جمع‌آوری شد تا عناوین نیازهای آموزشی مهم و با اولویت بالا شناسایی و اولویت‌بندی شود. جامعۀ پژوهش شامل همۀ کاربران کتابخانههای عمومی در سطح کشور بود و تعداد ۷۷۵ نفر نمونه با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبتی انتخاب شدند. از پرسشنامۀ بسته‌پاسخ محققساخته برای گردآوری دادهها استفاده شد. سپس، روایی محتوایی پرسش‌نامه به تأیید ۵ نفر از متخصصان رسید و پایایی ابزار با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که برابر با ۹۲/۰ است.
یافتهها: نتایج پژوهش نشان داد که از میان ۷۵ دورۀ آموزشی، ۳۸ دورۀ آموزشی مورد نیاز کاربران کتابخانه های عمومی ایران هستند و به‌ویژه دوره‌های مهارت‌های زندگی، ارتقای سلامت روان، مهارت‌های یادگیری و مطالعه، مهارت‌های ارتباطی زوجین، سواد رسانه‌ای، ارتقای سلامت جسمانی، مهارت استفاده از اینترنت، سواد اطلاعاتی، عکاسی با دوربین و موبایل، کسب‌وکار اینترنتی، فرزندپروری، تایپ با نرم افزار ورد، مهارت‌های کارآفرینی و کسب‌وکار، ارائه از طریق پاورپوینت، رزومه‌نویسی شغلی، و نصب سیستم عامل ویندوز به‌ترتیب ۱۶ عنوان دورۀ آموزشی اولویت‌دار و مهم‌ترین عناوین دوره‌های آموزشی مورد نیاز برای کاربران کتابخانههای عمومی ایران هستند.
اصالت/ارزش: پژوهش حاضر از این جنبه که نیازهای آموزشی کاربران کتابخانههای عمومی ایران را شناسایی کرده دارای نوآوری است. نتایج حاصل از اجرای این پژوهش به مسئولان آموزش نهاد کتابخانههای عمومی ایران کمک می‌کند تا دوره‌های آموزشی مناسب با نیازهای آموزشی کاربران هدف را طراحی کنند و به‌طور مؤثر در راستای تحقق هدف راهبردی آموزش گام بردارند.
نادیا گونیلو، علی عظیمی، محمد زره‌ساز،
دوره ۲۹، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۴۰۲ )
چکیده
هدف: در عصر ما که اطلاعات شاکلۀ همۀ ابعاد زندگی ما را شکل می‌دهد، مشاوران اطلاعات نقشی حیات خواهند داشت. هدف این پژوهش، نیازسنجی ایجاد حرفه مشاور اطلاعات است. نیازسنجی حرفۀ مشاور اطلاعات، ناظر به بررسی زمینه‌های نیاز، ابعاد نیاز و نیز الزامات کسب این حرفه است. به نظر می‌رسد معرفی ویژگی‌های شاخص حرفۀ مشاور اطلاعات با توجه به گسترش شتابان علوم و نیاز جامعه به راهبری هدفمند افراد برای برخورداری از مزایا و دستاوردهای علمی و اجتماعی، ضروری است. در این پژوهش، ضمن بررسی زمینه‌های حرفۀ مشاور اطلاعات، نیازسنجی ایجاد حرفۀ مشاورۀ اطلاعات انجام شده است.
روش: پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و ازنظر روش گردآوری دادهها، به‌صورت ترکیبی با دو ابزار مطالعۀ کتابخانهای و مصاحبۀ ساختاریافته انجام شده است. در این پژوهش، ابتدا با جستجوی منظم در پایگاه‌‌های هدف ازجمله ساینس‌دایرکت، اسکوپوس، گوگل اسکولار و پایگاه‌‌های داخلی ازجمله ایرانداک، جهاد دانشگاهی و نورمگز، متون مرتبط استخراج شد. پس از بررسی متون برای استخراج متغیرهای نیازهای مربوط به مشاورۀ اطلاعات، ۴۵۸ کد باز به دست آمد، و در مصاحبه‌‌های انجام‌شده با ۱۲ متخصص این حوزه، ۱۲۲ کد شناسایی شد. پس از این مراحل، کدهای استخراج‌شده از مصاحبه‌‌های متخصصان نیز با مفاهیم متون تلفیق شدند (درمجموع، ۵۸۰ کد). در پایان، مقوله‌های اصلی (کدگذاری گزینشی) در چهار دستۀ نیازهای جاری، آستانهای، بی‌پاسخ و آتی قرار گرفتند.
یافتهها: درخصوص نیازهای ایجاد حرفۀ مشاورۀ اطلاعات، ۳۲ مقوله مشتمل بر۵۸۰ مؤلفه استخراج شد. از مهم‌ترین نیازهای جاری، می‌توان سواد اطلاعات سلامت، ورود به فرایندهای صنعتی، تاب‌آوری در مقابل آشوب و شرایط غیرمترقبه و کاریابی و تغییر شغل را ذکر کرد. برای نیازهای آستانهای یا مرزی، می‌توان اقتصاد بازیافتی، یکپارچگی با هوش مصنوعی، هوش مصنوعی زایا، هویت مجازی و شبکه‌های اجتماعی و زمینه‌های صنعتی و تجاری مرتبط با ژنوم انسان را ذکر کرد. نیازهای بی‌پاسخ شامل مضامینِ بین‌المللی‌سازی و سازگاری فرهنگ سازمانی، داده‌های چندوجهی، افزایش عدم قطعیت و نیاز به نوآوری، استفادۀ عمومی از انرژی‌های پاک، تقابل شفافیت و منافع سازمان، و امنیت و محرمانگی در متاورس است. نیازهای آتی نیز مضامین شامل افزایش خطوط قرمز و فرایندهای فزایندۀ اداری، زبان رمزگونۀ علم، زندگی ابری و انسان سایبورگی میشود.
اصالت/ارزش: در این پژوهش، پیچیدگی‌های نیازهای اطلاعاتی و نقش مهم مشاوران اطلاعاتی برای انواع نیازهای ما در جامعه بررسی شد. نیازسنجی انجام‌شده نشان داد که انسان امروزی، نیازهای جاری، آستانهای، بی‌پاسخ، و آتی گسترده‌ای دارد و انتظار می‌رود مشاوران اطلاعات با توجه به پتانسیل‌های مورد انتظار ازجمله نگاه بیرونی و دید فراگیر و تجارب انباشتی مشابه به رفع این نیازها کمک کنند. زمینه و نیازهای شناسایی‌شده در این پژوهش راه را برای مطالعۀ شرایط حضور مشاوران اطلاعات و نحوۀ ارتباط و پاسخ‌گویی این متخصصان هموار کرده است.
