مینا اخباری آزاد، زهرا اباذری،
دوره ۱۶، شماره ۴ - ( ۱۱-۱۳۸۹ )
چکیده
هدف: پژوهش حاضر به بررسی رابطه معنایی بین سال انتشار و قالب‌های ادبی در کتاب‌های اروپایی کودک و نوجوان ترجمه شده به فارسی در دهه اول قرن بیستویکم پرداخته و قالب‌های ادبی را در کتاب‌های مورد نظر که در طول نُه سال (از ابتدای سال ۲۰۰۰ میلادی برابر با ۱۱دی ماه ۱۳۷۸ شمسی تا انتهای سال ۲۰۰۸ میلادی یعنی ۱۱ الی دی ماه ۱۳۸۶) از نویسندگان اروپایی به زبان فارسی در ایران چاپ شده‌اند، شناسایی نموده است.
روش: روش به‌کار رفته در این پژوهش تحلیل محتوا است که در آن تلاش شده است با تحلیل نظام‌مند قالب‌های ادبی کتاب‌هایی که در دایره این پژوهش می‌گنجند هر یک از داستان‌ها را به روشی دقیق بررسی، و قالب ادبی آن مشخص گردد. جامعه آماری این پژوهش با بهره‌گیری از نمونه‌گیری منظم انتخاب شده است. اطلاعات مورد نیاز از هر کتاب در یک سیاهه بررسی ثبت شده و با بهره‌گیری از آزمون خی‌دو، فرضیه پژوهش مورد آزمون قرار گرفته است.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که از مجموع ۳۱۸ عنوان اثر داستانی ترجمه‌ای منتشر شده، ۵۹ اثر
(۲۸ درصد) توسط زنان و ۱۷۰ اثر (۵/۵۳ درصد) توسط مردان تألیف شده است. از سوی دیگر ۸۹ عنوان کتاب ترجمه شده (۱۸ درصد) نویسنده مشخص نداشتند. بررسی ۴ قالب ادبی استاندارد در نظرگرفته شده حاکی از آن است که ۸۹ کتاب در قالب ادبی داستان واقعی (۲۸ درصد)، ۸۱ عنوان کتاب در قالب کتاب غیر داستانی (۴/۲۵ درصد)، ۱۰۶ کتاب در قالب ادبی داستان فانتزی (۴/۳۳ درصد) و ۴۲ عنوان کتاب در قالب ادبی داستان عامیانه (۲/۱۳درصد) توسط پدیدآورندگان اروپایی تألیف شده و به زبان فارسی ترجمه شده‌اند. همچنین نویسندگان انگلیسی با ۱۰۵ کتاب (۹/۳۱ درصد) بیشترین فراوانی نگارش را به خود اختصاص داده‌اند. از سوی دیگر نتایج پژوهش نشان داد که فرضیه مورد نظر در ارتباط با «وجود رابطه معنادار بین فراوانی قالب ادبی و تاریخ نشر» تأیید نشد؛ چرا که بر اساس آزمون خی‌دو ۱۳۵/۲۳ p= محاسبه شد و چنین نتیجه گرفته شد که بین قالب‌های ادبی و تاریخ نشر در کتاب‌های ترجمه شده رابطه معناداری وجود ندارد (۰۵/۰> p).
اصالت/ارزش: مقاله حاضر به شناسایی گستره قالب‌های ادبی کتاب‌های اروپایی کودک نوجوان، ترجمه شده به زبان فارسی پرداخته و از رویکردهای جدیدی است که به بررسی وضعیت کتاب‌های این حوزه از منظر گونه‌شناسی قالب‌های ادبی و نیز بررسی رابطه معنایی بین قالب‌های ادبی و سال نشر این کتاب‌ها می‌پردازد.
