سکینه فلسفین، یعقوب نوروزی، مهدی محمدی،
دوره ۲۲، شماره ۲ - ( ۷-۱۳۹۵ )
چکیده
هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی دایرهالمعارفهای فارسی کودکان و نوجوانان، منتشرشده بین سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ صورت گرفته است تا میزان مطابقت آنها با معیارهای ارزیابی کتابهای مرجع را معین کند.
روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که با روش ارزیابانه انجام شده است. جامعۀآماری پژوهش را ۱۵۰ دایرهالمعارف تشکیل دادند که از پایگاه خانۀ کتاب ایران انتخاب شدند و با استفاده از سیاههوارسی محققساخته مورد ارزیابی قرار گرفتند.
یافتهها: یافته ها نشان داد که از ۱۵۰ دایرهالمعارف بررسیشده، ۴۵ اثر (۳۰ درصد) عمومی و ۱۰۵ اثر (۷۰ درصد) تخصصی بودند. بیشترین آثار (۳۴ عنوان) در سال ۱۳۸۸ منتشر شده بود. بررسی دایرۀ شمول آثار نیز نشان داد که ۵/۷۱ درصد آنها تخصصی و ۵/۲۸ درصد عمومی بودند. با بررسی ۱۲ مؤلفه طرح شده در دامنه و محدوده مشخص شد که بیش از نیمی از آثار ترجمهای، هدف از تدوین و انتشار را ذکر نکردهاند و بیش از ۶۰ درصد آثار منتشره فاقد نمایه بودند. نداشتن راهنمای استفاده از اثر نیز در ۶/۶۳ درصد آثار تألیفی-ترجمهای و ۹۷ درصد آثار ترجمهای کاملاً مشهود بود. مقایسۀ کیفیت آثار نشان داد که دایرهالمعارفهای تألیفی در مقایسه با ترجمهای و تألیفی-ترجمهای از کیفیت بهتری برخوردار بودند.
اصالت/ارزش: چارچوب حاصل از پژوهش حاضر میتواند در تدوین و ارزیابی دایرهالمعارفها که جزو کتابهای مرجع شناخته میشوند به کتابداران مرجع کمک کند و راهنمای نویسندگان، محققان، منتقدان و مخاطبان آنها باشد و فعالیتهای علمی مربوط را هدفمند و یکدست نماید.