۲ نتیجه برای ادبیات داستانی
زکیه عرب شیبانی، مهدی محمدی، سکینه فلسفین، سمانه خویدکی،
دوره ۲۴، شماره ۱ - ( ۳-۱۳۹۷ )
چکیده
هدف: پژوهش حاضر در راستای بررسی شخصیتپردازی و محتوایی رمان‌های پرفروش نوجوانان ایران بین سال‌های ۱۳۸۰- ۱۳۸۹ صورت گرفته است.
روش: این تحقیق، از نوع تحقیق‌های کاربردی است که با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی صورت گرفته است. جامعۀ آماری آن را ۱۴ رمان نوجوان پرفروش دهۀ ۸۰ که بر اساس آمارهای خانۀ کتاب ایران بیش از ده بار تجدید چاپ شده‌اند تشکیل می‌دهند.
یافته‌ها: یافته ها نشان داد که شخصیت‌های اصلی اکثر این رمان‌ها با مسائل و مشکلات مشابهی نظیر فقر، بیماری، خودکشی، مرگ عزیزان و بیماری‌های روحی و.... روبه‌رو بودند و پایان تلخی داشتند؛ فقط زندگی ۴۰ درصد شخصیت‌ها تا آخر ادامه یافت و ۲۲ درصد در طول داستان مجبور به ترک زندگی مشترک خود شدند. ۱۱ درصد از رمان‌ها نیز در خلال داستان به حیات قهرمان خاتمه دادند. قهرمانان ۱۱ درصد از رمان‌ها، در انتهای داستان به جنون و سایر بیماری‌های روانی مبتلا شده‌اند.
تشویق خوانندگان جوان به تحصیل و اتخاذ رویکرد مثبت در مواجه با مشکلات به‌عنوان نکات مثبت و فضای غم‌آلود، سیاه، و متفاوت با واقعیت جامعه از نکات منفی داستان‌ها شناسایی شدند. شخصیت‌های رمان‌ها شخصیت‌هایی بودند که از نظر موقعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی با اکثریت جامعه همخوانی نداشته و به دور از واقعیت جامعۀ امروزی است.
اصالت/ارزش: رمان‌های پرفروش آثاری هستند که با اقبال خوانندگان روبه‌رو می‌شوند و معمولاً تأثیرپذیری بالایی دارند؛ لذا لازم است ارزیابی‌های دقیقی از آنها به‌عمل آید. مقالۀ حاضر با نگاه متفاوت به بررسی رمان‌های پرفروش پرداخته و سعی کرده روشن سازد که شخصیتپردازی به‌گونه‌ای بوده که از نظر موقعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی با اکثریت جامعه همخوانی نداشته و به دور از واقعیت جامعۀ امروزی است.
سکینه قاسم‌پور، زویا آبام، رویا برادر،
دوره ۲۷، شماره ۱ - ( ۳-۱۴۰۰ )
چکیده
هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویت‌بندی عناصر متنی و پیرامتنی مهم در بازیابی داستان از دیدگاه خواننده است تا بر اساس آن مناسب‌ترین نقاط دسترسی برای خواننده فراهم شود و دسترسی به منابع داستانی متناسب با نیاز خواننده بهبود یابد.
روش: پژوهش حاضر به‌لحاظ هدف کاربردی و از نظرِ رویکرد از نوع ترکیبی بوده و با راهبرد متوالی اکتشافی انجام گرفت. مرحلۀ اول از طریق مصاحبۀ نیمه‌ساخت‌یافتۀ فردی با ۱۴ نفر از خوانندگان داستان انجام گرفت و داده‌های گردآوری شده با روش تحلیل مضمون کدگذاری و تحلیل شد. در ادامه، برای رتبه‌بندی عناصر شناسایی‌شده در مرحلۀ اول، پرسش‌نامه مقایسۀ زوجی در اختیار ۱۲ نفر از متخصصان حوزۀ ادبیات داستانی قرار گرفت و پس از گردآوری داده‌ها از روش تحلیل سلسله‌مراتبی برای تحلیل استفاده شد.
یافته‌ها: بر اساس تحلیل مضمون مصاحبه‌های انجام‌گرفته در مرحلۀ اول پژوهش، ۲۴ عنصر متنی و پیرامتنی در قالب ۶ مضمون اصلی استخراج شد. در ادامه، بر اساس نظر خبرگان، ۱۹ عنصر از عناصر استخراج‌شده به‌عنوان عناصر متنی و پیرامتنی مهم در بازیابی داستان شناسایی شدند که می‌توانند در درک، ارزیابی، تصمیم‌گیری و انتخاب داستان تأثیر داشته و به جست‌وجوگران در بازیابی کتاب‌های داستانی مرتبط کمک کنند.
اصالت/ارزش: استفاده از عناصر متنی و پیرامتنی برای غنی‌تر کردن ابرداده‌های فهرست‌های کتابخانه‌ها و نیز به کار بردن آنها به‌عنوان نقاط دسترسی در نظام‌های جست‌وجو و بازیابی اطلاعات موجب توسعه و بهبود این نظام‌ها و افزایش کارایی آنها در بازیابی منابع داستانی متناسب با نیاز خوانندگان می‌شود.
