حسین پاشائی‌زاد، غلامرضا فدائی، عباس حری،
دوره ۱۷، شماره ۱ - ( ویژه‌نامه مدیریت کتابخانه‌ها ۱۳۹۰ )
چکیده
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت نشر مجلات علمی ایران از لحاظ حوزه موضوعی، وابستگی سازمانی، درجه علمی، زبان انتشار و نیز نشر الکترونیکی و نحوه دسترسی به مقالات آن‌ها از لحاظ آزاد و غیرآزاد بودن است.
روش: در این مطالعه از روش پژوهش ارزیابانه استفاده شده است و برای گردآوری داده‌های مربوط به حوزه موضوعی، وابستگی سازمانی و درجه علمی مجلات از ابزار سیاهه وارسی استفاده گردیده است. جامعه مورد پژوهش مجلات دارای درجه علمی-پژوهشی و علمی-ترویجی از کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور (وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری) و نیز کمیسیون نشریات علوم پزشکی کشور (وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) میباشد. در این مطالعه از آمارهای توصیفی و استنباطی نیز برای تحلیل دادهها استفاده شده است.
یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که در ایران بیش از ۵۳۰ مجله علمی منتشر میشود که بیش‌تر آن‌ها به دانشگاهها و موسسات پژوهش دولتی وابسته هستند. از لحاظ وضعیت دسترسی نیز نتایج پژوهش نشان داد که تنها حدود ۴۰ درصد از مجلات امکان دسترسی آزاد به متن کامل مقالاتشان را از طریق وبگاههایشان فراهم میسازند و در این زمینه مجلات حوزه علوم پزشکی نسبت به سایر حوزهها وضعیت نسبتاً بهتری دارند.
اصالت/ارزش: در هر کشور و جامعه‌ای نشر مجلات علمی یکی از مهم‌ترین شاخصهای توسعه علم و دانش شناخته می‌شوند و با عنایت به این موضوع، کیفیت و کمیت مجلات منتشر شده در یک کشور میتواند به‌عنوان شاخصی برای سنجش میزان فعالیتهای علمی در یک کشور یا جامعه‌ای خاص مورد استفاده قرار گیرد. لذا، پژوهش حاضر اولین پژوهشی است که درباره وضعیت نشر مجلات علمی ایران و همچنین وضعیت نشر الکترونیکی و دسترسی آزاد بودن مقالات آن‌ها انجام گرفته است.
