هدف: برای طراحی نظامهای بازیابی اطلاعات کاربرپسند، توجه به ویژگیهای کاربران از اهمیت زیادی برخوردار است. ازاینرو، هدف پژوهش حاضر این است تا نقش متغیرهای جمعیتشناختی کاربران هنگام جستوجو در موتورهای کاوش مورد بررسی قرار گیرد.
روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی بود که از روش ارزیابانه استفاده شد. در این پژوهش، ابتدا با توجه به ویژگیهای جمعیتشناختی نظیر جنسیت، مقطع و حوزۀ تحصیلی، گروه سنی و منطقۀ سکونت دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد، تعداد ۱۹۲ نفر به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند و سپس، از آنها درخواست شد تا وظایف کاری تدوین شده بر اساس عناوین انتخاب شده از سرعنوان موضوعی فارسی را مطالعه و در موتورهای کاوش گوگل، پارسیجو، ریسمون و یوز به زبان فارسی جستوجو و سپس نشانیهای اینترنتی مرتبط را در فرم داده شده ثبت کنند. براساس نشانیهای اینترنتی ثبت شده، نمرۀ ربط نتایج بازیابی شدۀ دانشجویان با توجه به شاخص جاکارد محاسبه شد.
یافتهها: یافتههای پژوهش نشان داد که نمرۀ ربط نتایج بازیابی شده توسط دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد با سطح اطمینان ۹۵ درصد در حدود ۳۶/۰ تا ۴۲/۰ قرار داشت؛ همچنین، بین نمرۀ ربط نتایج بازیابی شده توسط دانشجویان برحسب مقطع تحصیلی، گروههای سنی و منطقۀ سکونت آنان تفاوت معناداری وجود داشت؛ در حالی که تفاوت معناداری بین نمرۀ ربط نتایج بازیابیشده توسط دانشجویان برحسب جنسیت و حوزۀ تحصیلی آنان مشاهده نشد.
اصالت/ارزش: این مقاله توجه مدیران اطلاعات و طراحان نظامهای بازیابی اطلاعات را به این موضوع معطوف میکند که در طراحی نظامهای اطلاعاتی توجه به سه متغیر جمعیتشناختی تحصیلات، سن و منطقۀ سکونت نسبت به دو متغیر حوزههای تحصیلی و جنسیت از اهمیت بیشتری برخوردار است.