دوره 25، شماره 2 - ( 6-1398 )
دوره 25 شماره 2 صفحات 231-191 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Shaghaghi M. Philosophical Approach to Autonomy and a scale for Measuring Ethical Autonomy of
Public Librarians. Research on Information Science and Public Libraries 2019; 25 (2) :191-231
URL: http://publij.ir/article-1-2133-fa.html
URL: http://publij.ir/article-1-2133-fa.html
شقاقی مهدی. خودآیینی از منظر فیلسوفان بزرگ اخلاق و ساخت مقیاس سنجش اخلاق خودآیین برای کتابداران کتابخانه‌های عمومی ایران. تحقیقات اطلاع‌رسانی و كتابخانه‌های عمومی. 1398; 25 (2) :191-231
دانشگاه شهید بهشتی ، m_shaghaghi@sub.ac.ir
چکیده: (5194 مشاهده)
هدف: در پژوهش حاضر تلاش میشود تا آراء فلاسفۀ بزرگ اخلاق در باب خودآیینی بازخوانی و تفسیر شود و از آن در راستای ساخت مقیاسی برای سنجش اخلاق خودآیین و دگرآیین برای کتابداران کتابخانه‌های عمومی استفاده شود.
روش: پژوهش حاضر دارای دو مرحله و لذا دو روش است. مرحلۀ اول که مرحلۀ مطالعاتی است، به‌روش سندی و با رویکرد تحلیل مفهومی انجام شده و طی آن، پس از جستجوی منظم در آراء متفکران اخلاق، فلاسفهای که نظر منسجم و مبسوطی در باب خودآیینی داشتند انتخاب و به شرح و تفسیر اندیشۀ آنها پرداخته شد. ایمانوئل کانت، جان رالز، مایکل سندل، السدیر مکاینتایر و چارلز تیلور اندیشمندانی بودند که اندیشههای آنها بررسی شد. مرحلۀ دوم که مرحلۀ اعتبارسنجی است به‌روش پیمایشی انجام شد. 406 نفر از جامعۀ 704 نفری کتابدارانی که در آزمون ورودی مدرسۀ تابستانی خواندن در سال 1395 پذیرفته شده بودند به‌روش تصادفی طبقهای انتخاب شدند و پرسش‌نامۀ تنگناهای اخلاقی که بر پایۀ پرسش‌نامۀ نیکول (2008) و توسعۀ آن با افزودن اندیشههای فلسفی و تغییر تنگناها به موقعیتها و مسائل کتابخانه‌های عمومی ساخته شده بود، بهصورت آنلاین برای آنان ارسال شد. برای سنجش پایایی از روش دونیمکردن، برای بررسی روایی محتوایی از روش سیویآی، و برای بررسی روایی سازه از روایی هم‌گرا و واگرا (تشخیصی) سود برده شد.
یافتهها: خودآیینی مفهومی است که از کانت (پشت پا زدن به کشش غرایز یا طبیعت) ریشه گرفته، در رالز (فاصلۀ بعید از غایات و زندگی در حال، در چارچوب قواعد جامعۀ روالمند و منظم) ادامه یافته، توسط سندل (ساخت متأملانۀ خود با دیگران در سایۀ آرمان مشترک) و مکاینتایر (ایفای نقش به بهترین وجه و تعالیبخشی به آن) نقد شده و در کار تیلور (بهترین بازیگری نقش با توجه به چهار شهود اخلاقی یعنی فهم احترام به شایستگیها، فهم تعهد در قبال دیگران، فهم اینکه زندگی خوب به چه معنی است و فهم ارزش و شأن خود بدون اینکه فرد آنها را زیر پا بگذارد، خود را محدود کند، مفهوم شهودهای اخلاقی بنیادی را تغییر دهد یا نقش دیگریها را دچار اشکال یا اختلال کند) جهت دیگری یافته است. فرد شکل خاص خودآیینی را در تنگناها نشان میدهد و لذا میتوان با گزارههایی آن را بهطور تقریبی سنجید. لذا پرسشنامهای کیفی با 22 تنگنا، 11 بُعد و هشت گزینه بر اساس آرای اندیشمندان طراحی و اعتبار آن بررسی شد. فقط روایی پرسش 18 مربوط به بُعد هرزهنگاری تأیید نشد و میبایست برای گردآوری داده برای این بُعد فقط به پرسش 20 اکتفا شده یا تغییراتی در پرسش 18 داده شود و مجدداً تحلیل شود.
اصالت/ارزش: ارزش این مقاله استفاده از اندیشههای فلاسفه برای سنجش اخلاق خودآیین و دگرآیین در کتابداران است و میتواند بهعنوان ابزاری برای بررسی گرایش اخلاقی و خودآیینی و دگرآیینی افراد جهت انتخاب در مسئولیتهای مهم استفاده شود.
روش: پژوهش حاضر دارای دو مرحله و لذا دو روش است. مرحلۀ اول که مرحلۀ مطالعاتی است، به‌روش سندی و با رویکرد تحلیل مفهومی انجام شده و طی آن، پس از جستجوی منظم در آراء متفکران اخلاق، فلاسفهای که نظر منسجم و مبسوطی در باب خودآیینی داشتند انتخاب و به شرح و تفسیر اندیشۀ آنها پرداخته شد. ایمانوئل کانت، جان رالز، مایکل سندل، السدیر مکاینتایر و چارلز تیلور اندیشمندانی بودند که اندیشههای آنها بررسی شد. مرحلۀ دوم که مرحلۀ اعتبارسنجی است به‌روش پیمایشی انجام شد. 406 نفر از جامعۀ 704 نفری کتابدارانی که در آزمون ورودی مدرسۀ تابستانی خواندن در سال 1395 پذیرفته شده بودند به‌روش تصادفی طبقهای انتخاب شدند و پرسش‌نامۀ تنگناهای اخلاقی که بر پایۀ پرسش‌نامۀ نیکول (2008) و توسعۀ آن با افزودن اندیشههای فلسفی و تغییر تنگناها به موقعیتها و مسائل کتابخانه‌های عمومی ساخته شده بود، بهصورت آنلاین برای آنان ارسال شد. برای سنجش پایایی از روش دونیمکردن، برای بررسی روایی محتوایی از روش سیویآی، و برای بررسی روایی سازه از روایی هم‌گرا و واگرا (تشخیصی) سود برده شد.
یافتهها: خودآیینی مفهومی است که از کانت (پشت پا زدن به کشش غرایز یا طبیعت) ریشه گرفته، در رالز (فاصلۀ بعید از غایات و زندگی در حال، در چارچوب قواعد جامعۀ روالمند و منظم) ادامه یافته، توسط سندل (ساخت متأملانۀ خود با دیگران در سایۀ آرمان مشترک) و مکاینتایر (ایفای نقش به بهترین وجه و تعالیبخشی به آن) نقد شده و در کار تیلور (بهترین بازیگری نقش با توجه به چهار شهود اخلاقی یعنی فهم احترام به شایستگیها، فهم تعهد در قبال دیگران، فهم اینکه زندگی خوب به چه معنی است و فهم ارزش و شأن خود بدون اینکه فرد آنها را زیر پا بگذارد، خود را محدود کند، مفهوم شهودهای اخلاقی بنیادی را تغییر دهد یا نقش دیگریها را دچار اشکال یا اختلال کند) جهت دیگری یافته است. فرد شکل خاص خودآیینی را در تنگناها نشان میدهد و لذا میتوان با گزارههایی آن را بهطور تقریبی سنجید. لذا پرسشنامهای کیفی با 22 تنگنا، 11 بُعد و هشت گزینه بر اساس آرای اندیشمندان طراحی و اعتبار آن بررسی شد. فقط روایی پرسش 18 مربوط به بُعد هرزهنگاری تأیید نشد و میبایست برای گردآوری داده برای این بُعد فقط به پرسش 20 اکتفا شده یا تغییراتی در پرسش 18 داده شود و مجدداً تحلیل شود.
اصالت/ارزش: ارزش این مقاله استفاده از اندیشههای فلاسفه برای سنجش اخلاق خودآیین و دگرآیین در کتابداران است و میتواند بهعنوان ابزاری برای بررسی گرایش اخلاقی و خودآیینی و دگرآیینی افراد جهت انتخاب در مسئولیتهای مهم استفاده شود.
نوع مطالعه: كيفي |
موضوع مقاله:
اخلاق حرفه ای، اخلاق اطلاعات
دریافت: 1398/4/14 | پذیرش: 1398/7/24 | انتشار: 1398/7/24
دریافت: 1398/4/14 | پذیرش: 1398/7/24 | انتشار: 1398/7/24
فهرست منابع
1. براندن، ناتانیل (1388). چگونه خود را باور کنیم. ترجمۀ مریم فتاحزاده. چاپ اول، تهران: نسل نواندیش.
2. تیلور، کاترین اس. (1397). روایی و سنجش روایی. ترجمۀ مختار جعفری. چاپ اول، تهران: لوگوس.
3. حاجیزاده، ابراهیم و اصغری، محمد (1390). روشها و تحلیلهای آماری با نگاه به روش تحقیق در علوم زیستی و بهداشتی. چاپ اول. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
4. زگزبسکی، لیندا (1396). فضائل ذهن؛ تحقیقی در ماهیت فضیلت و مبانی اخلاق معرفت. ترجمۀ امیرحسین خداپرست. چاپ دوم. تهران: کرگدن.
5. رالز، جان (1388). نظریۀ عدالت. ترجمۀ سیدکمال سروریان و مرتضی بحرانی، چاپ دوم. تهران: پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
6. رند، آرین (1397). فضیلت خودخواهی؛ برداشتی تازه از مفهوم خودخواهی. چاپ اول. ترجمۀ پارسا بامشادی. تهران: تمدن علمی.
7. سندل، مایکل (1394). عدالت؛ کار درست برای انجام دادن چیست؟ ویراست دوم، تهران: آشیان.
8. سندل، مایکل (1397). لیبرالیسم و محدودیتهای عدالت. ترجمۀ حسن افشار. چاپ دوم. تهران: نشر مرکز.
9. سهروردی، عمر بن محمد و جنید شیرازی، صدرالدین (1393). عوارفالمعارف. ترجمۀ ابومنصور اصفهانی. تصحیح قاسم انصاری. تهران: سفیر اردهال.
10. کانت، اِمانوئل (1385). نقد عقل عملی. ترجمۀ انشاءالله رحمتی. قم: نورالثقلین.
11. کریمی والا، محمدرضا (1394). بازشناسی و تحلیل اصل ارادۀ خودآیین و تبلور آن در دموکراسی غربی با محک اندیشۀ سیاسی اسلام. فصلنامۀ پژوهشهای سیاست اسلامی، 3(8)، 57-80.
12. مکاینتایر، السدیر (1390). در پی فضیلت؛ تحقیقی در نظریۀ اخلاقی. ترجمۀ حمید شهریاری و محمدعلی شمالی. تهران: سمت.
13. مؤمنی، منصور و فعالقیومی، علی (1394). تحلیلهای آماری با استفاده از SPSS . چاپ هشتم. تهران: ناشر- مؤلف، چاپخانۀ گنج شایان.
14. هگل، گئورگ (1352). خدایگان و بنده. با تفسیر الکساندر کوژو. چاپ سوم. ترجمۀ حمید عنایت. تهران: خوارزمی.
15. هومن، حیدر علی (1391). مدلیابی معادلات ساختاری با کاربرد نرمافزار لیزرل (با اصلاحات). تهران: سمت.
Beauchamp, T.L., & Childress, J.F. (2001). Principles of biomedical ethics (fifth edition). New York: Oxford University Press.
16. Benson, J. (1983). Who is the Autonomous man? Philosophy, 58, 5-17. [DOI:10.1017/S0031819100056217]
17. Benton, R. (1982). Political Expediency and Lying: Kant vs. Benjamin Constant. Journal of the History of Ideas, 43(1), 135-144. [DOI:10.2307/2709165]
18. Dijkstra, T. K. & Henseler, J. (2015). Consistent Partial Least Squares Path Modeling. MIS Quarterly, 39(2), 297-316. [DOI:10.25300/MISQ/2015/39.2.02]
19. Foucault, M. (1988). Technologies of the Self. Edited by Luther H. Martin, Huck Gutman & Patrick H. Hutton. Massachusetts: University of Massachusetts, Amherst.
20. Hausman, D. M. (2018). Philosophy of Economics. The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2018 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL =
21. Kant, I. (1956). Critique of Practical Reason. Translated by Lewis White Beck. New York: Liberal Art Press.
22. Laceulle, H. (2018). Aging and Self-Realization; Cultural Narratives about Later Life. Bielefeld, Germany: Transcript Verlag. [DOI:10.1515/9783839444221]
23. Mills, N. G. (2017). Realizing the Good: Hegel's Critique of Kantian Morality. European Journal of Philosophy, 26(1), 195- 212. [DOI:10.1111/ejop.12214]
24. Nicole, M. V. (2008). A Web Based Questionnaire of Ethical Skills. Technical Report, Institute of Information Technology, Uppsala University, Sweden.
25. Rawls, J. (1980). Kantian Constructivism of Moral Theory. The Journal of Philosophy, 77(9), 515-572. [DOI:10.2307/2025790]
26. Taylor, C. (1989). Sources of the Self: The Making of the Modern Identity. New York: Harvard University Press.
27. Tauber, A. (2003). Sick autonomy. Perspectives in Biology and Medicine, 46(4), 484-495. [DOI:10.1353/pbm.2003.0093]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
