دوره 25، شماره 2 - ( 6-1398 )
دوره 25 شماره 2 صفحات 231-191 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Shaghaghi M. Philosophical Approach to Autonomy and a scale for Measuring Ethical Autonomy of
Public Librarians
. Research on Information Science & Public Libraries. 2019; 25 (2) :191-231
URL: http://publij.ir/article-1-2133-fa.html
URL: http://publij.ir/article-1-2133-fa.html
شقاقی مهدی. خودآیینی از منظر فیلسوفان بزرگ اخلاق و ساخت مقیاس سنجش اخلاق خودآیین برای کتابداران کتابخانه‌های عمومی ایران. تحقيقات اطلاع‌رساني و كتابخانه‌هاي عمومي. 1398; 25 (2) :231-191
دانشگاه شهید بهشتی ، m_shaghaghi@sub.ac.ir
چکیده: (3424 مشاهده)
هدف: در پژوهش حاضر تلاش میشود تا آراء فلاسفۀ بزرگ اخلاق در باب خودآیینی بازخوانی و تفسیر شود و از آن در راستای ساخت مقیاسی برای سنجش اخلاق خودآیین و دگرآیین برای کتابداران کتابخانه‌های عمومی استفاده شود.
روش: پژوهش حاضر دارای دو مرحله و لذا دو روش است. مرحلۀ اول که مرحلۀ مطالعاتی است، به‌روش سندی و با رویکرد تحلیل مفهومی انجام شده و طی آن، پس از جستجوی منظم در آراء متفکران اخلاق، فلاسفهای که نظر منسجم و مبسوطی در باب خودآیینی داشتند انتخاب و به شرح و تفسیر اندیشۀ آنها پرداخته شد. ایمانوئل کانت، جان رالز، مایکل سندل، السدیر مکاینتایر و چارلز تیلور اندیشمندانی بودند که اندیشههای آنها بررسی شد. مرحلۀ دوم که مرحلۀ اعتبارسنجی است به‌روش پیمایشی انجام شد. 406 نفر از جامعۀ 704 نفری کتابدارانی که در آزمون ورودی مدرسۀ تابستانی خواندن در سال 1395 پذیرفته شده بودند به‌روش تصادفی طبقهای انتخاب شدند و پرسش‌نامۀ تنگناهای اخلاقی که بر پایۀ پرسش‌نامۀ نیکول (2008) و توسعۀ آن با افزودن اندیشههای فلسفی و تغییر تنگناها به موقعیتها و مسائل کتابخانه‌های عمومی ساخته شده بود، بهصورت آنلاین برای آنان ارسال شد. برای سنجش پایایی از روش دونیمکردن، برای بررسی روایی محتوایی از روش سیویآی، و برای بررسی روایی سازه از روایی هم‌گرا و واگرا (تشخیصی) سود برده شد.
یافتهها: خودآیینی مفهومی است که از کانت (پشت پا زدن به کشش غرایز یا طبیعت) ریشه گرفته، در رالز (فاصلۀ بعید از غایات و زندگی در حال، در چارچوب قواعد جامعۀ روالمند و منظم) ادامه یافته، توسط سندل (ساخت متأملانۀ خود با دیگران در سایۀ آرمان مشترک) و مکاینتایر (ایفای نقش به بهترین وجه و تعالیبخشی به آن) نقد شده و در کار تیلور (بهترین بازیگری نقش با توجه به چهار شهود اخلاقی یعنی فهم احترام به شایستگیها، فهم تعهد در قبال دیگران، فهم اینکه زندگی خوب به چه معنی است و فهم ارزش و شأن خود بدون اینکه فرد آنها را زیر پا بگذارد، خود را محدود کند، مفهوم شهودهای اخلاقی بنیادی را تغییر دهد یا نقش دیگریها را دچار اشکال یا اختلال کند) جهت دیگری یافته است. فرد شکل خاص خودآیینی را در تنگناها نشان میدهد و لذا میتوان با گزارههایی آن را بهطور تقریبی سنجید. لذا پرسشنامهای کیفی با 22 تنگنا، 11 بُعد و هشت گزینه بر اساس آرای اندیشمندان طراحی و اعتبار آن بررسی شد. فقط روایی پرسش 18 مربوط به بُعد هرزهنگاری تأیید نشد و میبایست برای گردآوری داده برای این بُعد فقط به پرسش 20 اکتفا شده یا تغییراتی در پرسش 18 داده شود و مجدداً تحلیل شود.
اصالت/ارزش: ارزش این مقاله استفاده از اندیشههای فلاسفه برای سنجش اخلاق خودآیین و دگرآیین در کتابداران است و میتواند بهعنوان ابزاری برای بررسی گرایش اخلاقی و خودآیینی و دگرآیینی افراد جهت انتخاب در مسئولیتهای مهم استفاده شود.
روش: پژوهش حاضر دارای دو مرحله و لذا دو روش است. مرحلۀ اول که مرحلۀ مطالعاتی است، به‌روش سندی و با رویکرد تحلیل مفهومی انجام شده و طی آن، پس از جستجوی منظم در آراء متفکران اخلاق، فلاسفهای که نظر منسجم و مبسوطی در باب خودآیینی داشتند انتخاب و به شرح و تفسیر اندیشۀ آنها پرداخته شد. ایمانوئل کانت، جان رالز، مایکل سندل، السدیر مکاینتایر و چارلز تیلور اندیشمندانی بودند که اندیشههای آنها بررسی شد. مرحلۀ دوم که مرحلۀ اعتبارسنجی است به‌روش پیمایشی انجام شد. 406 نفر از جامعۀ 704 نفری کتابدارانی که در آزمون ورودی مدرسۀ تابستانی خواندن در سال 1395 پذیرفته شده بودند به‌روش تصادفی طبقهای انتخاب شدند و پرسش‌نامۀ تنگناهای اخلاقی که بر پایۀ پرسش‌نامۀ نیکول (2008) و توسعۀ آن با افزودن اندیشههای فلسفی و تغییر تنگناها به موقعیتها و مسائل کتابخانه‌های عمومی ساخته شده بود، بهصورت آنلاین برای آنان ارسال شد. برای سنجش پایایی از روش دونیمکردن، برای بررسی روایی محتوایی از روش سیویآی، و برای بررسی روایی سازه از روایی هم‌گرا و واگرا (تشخیصی) سود برده شد.
یافتهها: خودآیینی مفهومی است که از کانت (پشت پا زدن به کشش غرایز یا طبیعت) ریشه گرفته، در رالز (فاصلۀ بعید از غایات و زندگی در حال، در چارچوب قواعد جامعۀ روالمند و منظم) ادامه یافته، توسط سندل (ساخت متأملانۀ خود با دیگران در سایۀ آرمان مشترک) و مکاینتایر (ایفای نقش به بهترین وجه و تعالیبخشی به آن) نقد شده و در کار تیلور (بهترین بازیگری نقش با توجه به چهار شهود اخلاقی یعنی فهم احترام به شایستگیها، فهم تعهد در قبال دیگران، فهم اینکه زندگی خوب به چه معنی است و فهم ارزش و شأن خود بدون اینکه فرد آنها را زیر پا بگذارد، خود را محدود کند، مفهوم شهودهای اخلاقی بنیادی را تغییر دهد یا نقش دیگریها را دچار اشکال یا اختلال کند) جهت دیگری یافته است. فرد شکل خاص خودآیینی را در تنگناها نشان میدهد و لذا میتوان با گزارههایی آن را بهطور تقریبی سنجید. لذا پرسشنامهای کیفی با 22 تنگنا، 11 بُعد و هشت گزینه بر اساس آرای اندیشمندان طراحی و اعتبار آن بررسی شد. فقط روایی پرسش 18 مربوط به بُعد هرزهنگاری تأیید نشد و میبایست برای گردآوری داده برای این بُعد فقط به پرسش 20 اکتفا شده یا تغییراتی در پرسش 18 داده شود و مجدداً تحلیل شود.
اصالت/ارزش: ارزش این مقاله استفاده از اندیشههای فلاسفه برای سنجش اخلاق خودآیین و دگرآیین در کتابداران است و میتواند بهعنوان ابزاری برای بررسی گرایش اخلاقی و خودآیینی و دگرآیینی افراد جهت انتخاب در مسئولیتهای مهم استفاده شود.
نوع مطالعه: كيفي |
موضوع مقاله:
اخلاق حرفه ای، اخلاق اطلاعات
دریافت: 1398/4/14 | پذیرش: 1398/7/24 | انتشار: 1398/7/24 | انتشار الکترونیک: 1398/7/24
دریافت: 1398/4/14 | پذیرش: 1398/7/24 | انتشار: 1398/7/24 | انتشار الکترونیک: 1398/7/24
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
