دانشگاه خوارزمی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی ، ahangar@ut.ac.ir
چکیده: (382 مشاهده)
هدف: هدف از این پژوهش بررسی میزان انطباق مؤلفه‌های سیبرنتیک با نظام جامع آماری نهاد کتابخانه‌های عمومی است. این نهاد به‌عنوان سازمان متولی اداره کتابخانه‌های عمومی ایران، دارای یک شبکه بزرگ، متنوع و گسترده از کتابخانه‌های عمومی در سطح کشور است و از منظر نظریه سیستم‌ها، از مصادیق یک سیستم پیچیده انطباقی به شمار می‌آید. این سازمان برای برنامه‌ریزی و اداره بهتر جریان آمار و اطلاعات در سطوح مختلف این شبکه، از یک نظام جامع آماری بهره می‌گیرد که مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و شیوه‌نامه‌های اجرایی است. سیبرنتیک نیز به‌عنوان یک علم بین‌رشته‌ای، مطالعه ساختار سیستم‌های پیچیده و منظم را در دستور کار دارد. این علم مدعی است که با استفاده از نگاه مخصوص خود، پدیده‌های پیچیده جهان را تحت مطالعه قرار داده و سپس با تحلیل روابط بین یک پدیده با سایر پدیده‌های محیط اطراف، روش‌ها و نحوه کنترل آن را بررسی می‌نماید و در مجموع شیوه بهتر اداره کردن یک سیستم را ارائه می‌کند و جریان آمار و اطلاعات در سطوح مختلف سازمان را برنامه‌ریزی و مدیریت می‌کند.
روش: پژوهش کنونی، پژوهشی کاربردی است. همچنین شیوه گردآوری داده‌های پژوهش، کتابخانه‌ای و اسنادی است و بررسی موردی بر نظام جامع آماری نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور انجام گرفته است. در این راستا به منظور تحقق اهداف پژوهش، از راهبرد تحلیل محتوا استفاده شده و شیوه میزان‌یاب برای بررسی انطباق مؤلفه‌های سیبرنتیک در نظام جامع آماری به‌کار گرفته شده است.
یافته‌ها: مهم‌ترین مؤلفه‌های لازم برای به وجود آمدن سیستم‌های سیبرنتیکی شامل هدف، درون‌داد، برون‌داد، پردازش، ارتباطات، کنترل و بازخورد در سند نظام جامع آماری مورد بررسی قرار گرفتند و اگرچه عنوانهایی که در سند برای این مفاهیم ذکر شده بودند کمابیش متفاوت بودند ولی فرآیندهای پیش‌بینی‌شده در سند از نظر عملکرد دارای چنین کاربردی بودند. قوی‌ترین مولفه سیبرنتیک در نظام جامع آماری مربوط به «درون‌داد، پردازش و تبدیل، برون‌داد»، «کنترل» و «بازخورد» است و «هدف» و «ارتباط» نیز در این بررسی رتبه متوسط را به دست آوردند.
اصالت/ ارزش: مطابقت حداکثری این مؤلفه‌ها با موارد پیش‌بینی‌شده در نظام جامع آماری نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور که توسط پژوهشکده آمار ایران تدوین شده است، نشانگر این موضوع است که این نظام جامع با حفظ نگاه سیستمی در فرآیندهای ایجاد، تجمیع، تحلیل و استفاده از آمار بدون اینکه نامی از علم سیبرنتیک در سند آورده باشد، مؤلفه‌های سیبرنتیکی را رعایت کرده است و مفهوم سیبرنتیک در تنظیم سند نهادینه شده است.
روش: پژوهش کنونی، پژوهشی کاربردی است. همچنین شیوه گردآوری داده‌های پژوهش، کتابخانه‌ای و اسنادی است و بررسی موردی بر نظام جامع آماری نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور انجام گرفته است. در این راستا به منظور تحقق اهداف پژوهش، از راهبرد تحلیل محتوا استفاده شده و شیوه میزان‌یاب برای بررسی انطباق مؤلفه‌های سیبرنتیک در نظام جامع آماری به‌کار گرفته شده است.
یافته‌ها: مهم‌ترین مؤلفه‌های لازم برای به وجود آمدن سیستم‌های سیبرنتیکی شامل هدف، درون‌داد، برون‌داد، پردازش، ارتباطات، کنترل و بازخورد در سند نظام جامع آماری مورد بررسی قرار گرفتند و اگرچه عنوانهایی که در سند برای این مفاهیم ذکر شده بودند کمابیش متفاوت بودند ولی فرآیندهای پیش‌بینی‌شده در سند از نظر عملکرد دارای چنین کاربردی بودند. قوی‌ترین مولفه سیبرنتیک در نظام جامع آماری مربوط به «درون‌داد، پردازش و تبدیل، برون‌داد»، «کنترل» و «بازخورد» است و «هدف» و «ارتباط» نیز در این بررسی رتبه متوسط را به دست آوردند.
اصالت/ ارزش: مطابقت حداکثری این مؤلفه‌ها با موارد پیش‌بینی‌شده در نظام جامع آماری نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور که توسط پژوهشکده آمار ایران تدوین شده است، نشانگر این موضوع است که این نظام جامع با حفظ نگاه سیستمی در فرآیندهای ایجاد، تجمیع، تحلیل و استفاده از آمار بدون اینکه نامی از علم سیبرنتیک در سند آورده باشد، مؤلفه‌های سیبرنتیکی را رعایت کرده است و مفهوم سیبرنتیک در تنظیم سند نهادینه شده است.
واژه‌های کلیدی: نظام جامع آماری، سیبرنتیک، سیستم‌های پیچیده، مؤلفه‌های سیبرنتیکی، نهاد کتابخانه‌ای عمومی کشور
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
