دوره 27، شماره 4 - ( 10-1400 )
دوره 27 شماره 4 صفحات 610-581 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Akbari A. A Feasibility Study of Creative Economics in Public Libraries: Using Grounded Theory Method. Research on Information Science and Public Libraries 2021; 27 (4) :581-610
URL: http://publij.ir/article-1-2359-fa.html
URL: http://publij.ir/article-1-2359-fa.html
اکبری عسگر. الگوی امکان‌‌سنجی اقتصاد خلاق در کتابخانههای عمومی با روش نظریه زمینه‌ای. تحقیقات اطلاعرسانی و كتابخانه‌های عمومی. 1400; 27 (4) :581-610
دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک ، akbari1149@gmail.com
چکیده: (1695 مشاهده)
هدف: پژوهش حاضر با هدف ارائۀ الگوی امکان کسب درآمد در کتابخانههای عمومی با رویکرد اقتصاد خلاق انجام شده است.
روش: پژوهش از نظرِ هدف بنیادی و از نظرِ ماهیت کیفی بود که با روش نظریه زمینه‌ای انجام شد. تعداد مشارکت‌کنندگان 19 نفر از خبرگان حوزه‌‌های کتابداری، کارآفرینی و اقتصادی بودند که با روش نمونه‌‌گیری هدفمند انتخاب شدند. جمع‌‌آوری داده‌‌ها با استفاده از مصاحبه‌‌های نیمه‌ساختاریافته و با روش نظام‌‌مند پرسش‌‌های باز انجام شد. برای اعتبارسنجی پژوهش، از روش کشف اطلاعات موازی، ارزیابی شرکت‌‌کنندگان و خودبازبینی پژوهشگر استفاده شد.
یافته‌ها: تجزیه‌وتحلیل داده‌‌ها نشان داد که مبنای نظری الگوی درآمدی در کتابخانهها شش مؤلفۀ اصلی شامل: 1. سازوکارهای مدیریتی با زیرمؤلفه‌‌های نقش حمایتی مدیران ارشد در ایجاد تحول، فراهم‌‌آوری امکانات و تجهیزات، نقش‌‌آفرینی کتابداران و توجه مدیریت به منابع انسانی خلاق؛ 2. سازوکارهای امورمالی و اداری شامل توسعه و پایدارسازی منابع و بهینه‌‌سازی مصارف، مدیریت منابع، حمایت‌‌های اداری از سرمایه‌‌گذاری و افزایش بنیۀ مالی کتابخانهها)؛ 3. سازوکارهای قانونی و حقوقی با زیرمؤلفه‌‌های اصلاح قانون تأسیس ادارۀ کتابخانهها، ایجاد فرایند اخذ قانونی مجوز درآمدزایی، شفاف‌‌سازی قوانین و آیین‌‌نامه‌‌ها؛ 4. سازوکارهای آموزشی شامل آموزش ضمن‌خدمت همگانی، آموزش و آشنایی با روش‌‌های تعاملی، آموزش و آفرینش، تغییر شیوه‌‌های آموزشی، آشنایی با شیوه‌‌های آموزش جدید و تغییر نگرش شیوه‌‌های آموزش مدیران؛ 5. سازوکارهای درآمدزایی با زیرمؤلفه‌‌های ایجاد تعامل منطقی با مشتریان، طراحی رسانش خدمات و برنامه‌‌ها، تنظیم برنامۀ زمان‌‌بندی‌شدۀ استقلال مالی، ایجاد شبکۀ گستردۀ پخش محصولات)؛ 6. سازوکارهای ساختاری شامل حمایت قوی و مستمر از برنامه‌‌های مدیریتی، ارتقای کیفیت خدمات و محصولات فرهنگی، ارتقای پایگاه اجتماعی، ارتقای مدیریت تخصصی، تنظیم سند راهبردی اقتصاد خلاق.
اصالت/ارزش: در حالی که رکود اقتصادی و مشکل کمبود منابع مالی کتابخانهها را وادار به انتخاب راه درآمد اضافی برای بقای خود کرده است، تاکنون پژوهشی دربارۀ این موضوع در ایران انجام نشده است. اقتصاد خلاق و کارآفرینی این فرصت را به کتابخانهها می‌‌دهد تا از طریق هنر، فرهنگ و علم درآمدزایی کنند. کسب درآمد خلاقانه گامی بلند برای استقلال بودجه و کاهش فشار بار مالی در کتابخانهها و در نتیجه کاهش دغدغه‌‌های تأمین نیازهای معیشتی کارکنان، تأمین اعتبار مجموعه‌‌سازی و منابع روزآمد و همچنین نگهداری و تعمیر ساختمان‌‌ها خواهد شد.
روش: پژوهش از نظرِ هدف بنیادی و از نظرِ ماهیت کیفی بود که با روش نظریه زمینه‌ای انجام شد. تعداد مشارکت‌کنندگان 19 نفر از خبرگان حوزه‌‌های کتابداری، کارآفرینی و اقتصادی بودند که با روش نمونه‌‌گیری هدفمند انتخاب شدند. جمع‌‌آوری داده‌‌ها با استفاده از مصاحبه‌‌های نیمه‌ساختاریافته و با روش نظام‌‌مند پرسش‌‌های باز انجام شد. برای اعتبارسنجی پژوهش، از روش کشف اطلاعات موازی، ارزیابی شرکت‌‌کنندگان و خودبازبینی پژوهشگر استفاده شد.
یافته‌ها: تجزیه‌وتحلیل داده‌‌ها نشان داد که مبنای نظری الگوی درآمدی در کتابخانهها شش مؤلفۀ اصلی شامل: 1. سازوکارهای مدیریتی با زیرمؤلفه‌‌های نقش حمایتی مدیران ارشد در ایجاد تحول، فراهم‌‌آوری امکانات و تجهیزات، نقش‌‌آفرینی کتابداران و توجه مدیریت به منابع انسانی خلاق؛ 2. سازوکارهای امورمالی و اداری شامل توسعه و پایدارسازی منابع و بهینه‌‌سازی مصارف، مدیریت منابع، حمایت‌‌های اداری از سرمایه‌‌گذاری و افزایش بنیۀ مالی کتابخانهها)؛ 3. سازوکارهای قانونی و حقوقی با زیرمؤلفه‌‌های اصلاح قانون تأسیس ادارۀ کتابخانهها، ایجاد فرایند اخذ قانونی مجوز درآمدزایی، شفاف‌‌سازی قوانین و آیین‌‌نامه‌‌ها؛ 4. سازوکارهای آموزشی شامل آموزش ضمن‌خدمت همگانی، آموزش و آشنایی با روش‌‌های تعاملی، آموزش و آفرینش، تغییر شیوه‌‌های آموزشی، آشنایی با شیوه‌‌های آموزش جدید و تغییر نگرش شیوه‌‌های آموزش مدیران؛ 5. سازوکارهای درآمدزایی با زیرمؤلفه‌‌های ایجاد تعامل منطقی با مشتریان، طراحی رسانش خدمات و برنامه‌‌ها، تنظیم برنامۀ زمان‌‌بندی‌شدۀ استقلال مالی، ایجاد شبکۀ گستردۀ پخش محصولات)؛ 6. سازوکارهای ساختاری شامل حمایت قوی و مستمر از برنامه‌‌های مدیریتی، ارتقای کیفیت خدمات و محصولات فرهنگی، ارتقای پایگاه اجتماعی، ارتقای مدیریت تخصصی، تنظیم سند راهبردی اقتصاد خلاق.
اصالت/ارزش: در حالی که رکود اقتصادی و مشکل کمبود منابع مالی کتابخانهها را وادار به انتخاب راه درآمد اضافی برای بقای خود کرده است، تاکنون پژوهشی دربارۀ این موضوع در ایران انجام نشده است. اقتصاد خلاق و کارآفرینی این فرصت را به کتابخانهها می‌‌دهد تا از طریق هنر، فرهنگ و علم درآمدزایی کنند. کسب درآمد خلاقانه گامی بلند برای استقلال بودجه و کاهش فشار بار مالی در کتابخانهها و در نتیجه کاهش دغدغه‌‌های تأمین نیازهای معیشتی کارکنان، تأمین اعتبار مجموعه‌‌سازی و منابع روزآمد و همچنین نگهداری و تعمیر ساختمان‌‌ها خواهد شد.
نوع مطالعه: كيفي |
موضوع مقاله:
مطالعات كيفي
دریافت: 1400/7/10 | پذیرش: 1400/11/3 | انتشار: 1400/12/10
دریافت: 1400/7/10 | پذیرش: 1400/11/3 | انتشار: 1400/12/10
فهرست منابع
1. آباد، ضیاءاله (1390). بررسی ابعاد درآمدی کتابخانههای عمومی کشور از دیدگاه مدیران و کتابداران و ارائه چارچوبی برای درآمدزایی آنها. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
2. حق‌‌شناس، معصومه (1384). مفهوم سرمایه اجتماعی و ابعاد آن. حدیث زندگی، 27.
3. خیرین کتابخانه‌‌ساز سفیران گمنام توسعه علمی و فرهنگی جامعه (1396). خبرگزاری جمهوری اسلامی، استان کردستان. دریافت شده در 25/6/1400،https://www.irna.ir/news/82637128.
4. دانایی‌‌فرد، حسن؛ و اسلامی، آذر (1389). کاربرد نظریه‌‌داده‌‌بنیاد در عمل: ساخت نظریه بی‌‌تفاوتی سازمانی. انتشارات دانشگاه امام صادق.
5. روشن‌‌دل اربطانی، طاهر؛ و جنوی، المیرا (1398). بررسی عوامل موثر بر عملکرد مدیران کتابخانههای عمومی سطح شهر تهران. بصیرت (مدیریت)، 17(45)، 101- 117.
6. سامانه یکپارچه مدیریت کتابخانههای عمومی. سامان (1400). دریافت شده در 10/10/1400، http://www.samanpl.ir.
7. طالع‌‌زاری، مریم؛ و سعیدی، پرویز (1398). مروری بر سرمایه اجتماعی. رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، 2(12)، 186- 213.
8. غفاری، سعید؛ و شایانفر، لادن (1400). درآمدزایی برای کتابخانههای استان قم. نهمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، https://civilica.com/doc/1239185.
9. فدایی، غلامرضا؛ فیروزآبادی، سید احمد؛ و رحمان؛ ابراهیم (1391). نقش کتابخانههای عمومی در افزایش سرمایه اجتماعی: مطالعه موردی شهر تهران. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 18(2)، 197- 215.
10. قانون تأسیس و نحوه اداره کتابخانههای کشور (1383). مرکز پژوهش‌‌های مجلس شورای اسلامی ایران. دریافت شده در 7/7/1400، https://rc.majlis.ir/fa/law/show/94038.
11. کاظمی، راضیه؛ و سیفی، لیلی (1398). نقش کتابخانههای عمومی و دانشگاهی در ترویج و اشاعه خدمات کارآفرینی: مرور نظام‌‌مند. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 30(2)، 39- 57.
12. محبوب، سیامک (1398). دست کتابخانهها را در فعالیت اقتصادی باز بگذارید تا کسب درآمد کنند؛ گفت وگو بلند. خبرگزاری کتاب ایران. دریافت شده در 21/06/1400، www.ibna.ir/fa.
13. محمداسماعیل، صدیقه؛ و نوذری، مژگان (1388). طرح پیشنهادی ایجاد شبکه اطلاعرسانی برای کتابخانههای عمومی تحت پوشش سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران. پیام کتابخانه، 15(2)، 143- 167.
14. مختارپور، علیرضا (1398). بودجه، اصلی‌ترین مشکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور. خبرگزاری مهر؛ 12/آذر/1398. دریافت شده در 30/6/1400، www.mehrnews.com/news/4787780.
15. نصیری‌‌قرقانی، بابک؛ و پیرمحمدزاده، امین (1395). عوامل مؤثر برای فعال کردن اقتصاد خلاق. اولین همایش ملی اقتصاد خلاق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، سوم اسفند.
16. نوروزی، یعقوب؛ و درم‌‌نثاری، مهدی (1393). بررسی کیفی خدمات کتابخانههای عمومی از طریق مدل تحلیل شکاف مبتنی بر دیگاه کاربران. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 20(4)، 685- 707.
17. نهاد کتابخانههای عمومی کشور (1400). خبرگزاری مهر. دریافت 27/6/1400، www.mehrnews.com/news/5225670.
18. همایی، مهدی؛ و اشرفی‌‌ریزی، حسین (1392). بررسی راهکارهای ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی. ماهنامه علمی تخصصی صدای جمهوری اسلامی ایران، 11(69)، 42- 54.
19. یک بودجه خوب چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟ (1400). خبر آنلاین. دریافت شده در 20/6/1400، https://www.khabaronline.ir/news.
20. Andrews, C., Wright, S. E., & Raskin, H. (2016). Library learning spaces: investigating libraries and investing in student feedback. Journal of library administration, 56(6), 647- 672.
21. Creswell, J.W., & Poth, C.N. (2014). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches (4th Ed.). Los Angeles: Sage.
22. Delivering local solutions for public library services a guide for councilors. (2016). local government association. www.gov.uk/government/groups libraries-taskforce
23. Digregorio, A. (2020). Academic Library Director’s Experiences and Perspectives in the Changing Library Environment: A Phenomenological Study. The Degree of Doctor, School of Education, Northcentral University.
24. Dobb, L. (1990). Cry Me a River: Searching for Revenue Streams in Academic Libraries. ACRL 09th National Conference, "Racing Toward Tomorrow" Detroit, Michigan, April 8 – 11.
25. Fought, R.L., & Mitsunori, M. (2018). Accepting the challenge: what academic health sciences library directors do to become effective leaders. Journal of the Medical Library Association, 106(2), 219–226.
26. Harland, F., Bruce, C., and Stewart, G. (2017). Ensuring the academic library’s relevance to stakeholders: The role of the library director. Journal of academic librarianship, DOI: 10.1016/j.acalib.2017.06.009
27. Ileperuma, S. (2002). Information gathering behavior of art scholars in Sri Lankan universities: a critical evaluation. Collection building, 21(1), 22-31.
28. Income Generation for Public Libraries a Practical Guide for Library Service Commissioners and Providers in England (2014). Commissioned by Arts Council England. www.locality.org.uk/wp-content/uploads/Income-Generation
29. Kumar, B.B. (2015). Academic library in transition from the library as a place to the library as a learning center: a case study of Indian institutes of management. DESIDOC Journal of library & information technology, 35(3), 169-176.
30. Misunova, E. (2012). Cultural and Creative Industries and Tourism. Theoretical Concepts and Practice, 112-125. Available ftp://193.87.31.84/0166267/rd_12_oc_02.pdf
31. Richards, G. (2014). Creativity and tourism in the city. Current Issues in Tourism, 17(2), 119-144.
32. Rose, F. (2012). The economics, concept, and design of information intermediaries: A theoretic approach. Springer Science & Business Media.
33. Spencer, M.E., and Watstein, S.B. (2016). Library Buildings and Spaces. In Practical strategies for academic library managers. CA: Libraries Unlimited, 77-107.
34. UNESCO and UNDP (2013). Creative Economy Report Special Edition: Widening Local Development Pathways. http://www.unesco.org/ culture.
35. Urbanikova, P., Papcunova, M., & Dvorak, M. (2017). Public libraries as part of the creative economy. Sixth Central European Conference in Regional Science– CERS, 465- 475.
36. Vicary, S., Young, A., & Hicks, S. (2017). A reflective journal as learning process and contribution to quality and validity in interpretative phenomenological analysis. Qualitative social work, 16(4), 550.
37. Wake, M. (2018). Re-imaging libraries: partnerships with businesses large and small. Journal of EAHIL, 14(2), 17(4).
38. Zhou, Y., & Ma, X. (2019, February). Monetization Solutions for Today’s Libraries: Singapore Management University (SMU) Library as an Example. In 2018 International Symposium on Social Science and Management Innovation (SSMI 2018) (pp. 773-780). Atlantis Press.
39. Zupan, V. (2005). Libraries as a Precondition for the Creative Economy, 41st ISoCaRP Congress.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
