TY - JOUR T1 - Ranking the Public Library Facilities and Services by Using Spatial Analysis and Analytic Hierarchy Process (AHP): Case Study of Fars Province TT - سطح‌بندی امکانات و خدمات کتابخانه‌های عمومی استان فارس با استفاده از توابع تحلیل فضایی و تحلیل سلسله مراتبی JF - publij.ir JO - publij.ir VL - 26 IS - 1 UR - http://publij.ir/article-1-2088-fa.html Y1 - 2020 SP - 77 EP - 110 KW - Public libraries KW - Analytic Hierarchical Processes (AHP) KW - Spatial analysis KW - Spatial Auto Regressive (SAR) KW - Fars Province N2 - هدف: این پژوهش با هدف سطح‌بندی کتابخانه‌های عمومی استان فارس و تعیین الگوی پراکندگی آن‌ها بر مبنای توزیع امکانات و خدمات انجام شده است. روش: این پژوهش از نظر هدف در دستۀ تحقیقات کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش تحقیق از دستۀ تحقیقات توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعۀ آماری پژوهش همۀ 163 کتابخانۀ نهادی استان فارس بوده است که همۀ آن­ها به روش سرشماری مورد بررسی قرار گرفته­‌اند. ابزار گردآوری داده­‌های تحقیق پرسش­نامه بوده که در سه مرحله اجرا شده است. به ­منظور سطح‌بندی شهرستان‌های استان فارس در زمینۀ برخورداری از امکانات و خدمات کتابخانه‌های عمومی، پس از شناسایی عوامل مؤثر بر سطح‌­بندی کتابخانه‌ها و به دست آوردن امتیاز عوامل با استفاده از نظر نخبگان و مدیران کتابخانه‌های عمومی و روش تحلیل سلسله ­مراتبی (AHP)، به سطح‌­بندی کتابخانه‌های استان در مقیاس شهرستانی با استفاده از روش فواصل وزن‌دار معکوس (IDW) پرداخته شد. برای تعیین نحوۀ پراکندگی کتابخانه­‌ها و امکانات نیز از تکنیک­‌های نزدیک­ترین همسایگی و شاخص موران و توابع تحلیل فضایی استفاده شده است. یافته‌ها: یافته­ها نشان داد که توزیع منابع و خدمات در کتابخانه‌های عمومی استان فارس، به­‌صورت نامتوازن انجام شده است. طبق نقشه‌های نهایی بخش عمده­ای از استان از نظر تمامی شاخص‌های امکانات و خدمات در وضعیت متوسط قرار گرفته است. برخوردارترین مناطق از نظر امکانات و خدمات، پیرامون مناطق شمالی ازجمله شهرستان‌های کازرون، سروستان و آباده است، در حالی که کم‌برخوردارترین مناطق در بخش‌­های جنوبی و مرکزی استان متراکم شده‌­اند. همچنین، توزیع امکانات و خدمات، در سطح کتابخانه‌های استان به­‌صورت خوشه‌­ای (همگنی پدیده‌­های موردبررسی) و در مقیاس شهرستانی الگوی توزیع به­‌صورت اتفاقی (تصادفی بودن پدیده‌­های مورد بررسی) است. اصالت/ارزش: اصالت این پژوهش ناظر بر رویکرد به‌کاررفته درخصوص کتابخانه­‌های استان فارس بوده است. این پژوهش با رویکرد توجه به شاخص‌های مکانی و عملکردی کتابخانه‌ها انجام شده است که منتهی به سطح‌بندی شهرستان‌­های استان و همچنین، ارائۀ الگوی توزیع امکانات و خدمات در سطح استان و شهرستان‌ها شده است. تحقیقات پیشین انجام ­شده در کشور و استان فارس غالباً با رویکرد مکان­‌یابی کتابخانه­‌ها بوده است. M3 ER -