دوره 26، شماره 4 - ( 10-1399 )
دوره 26 شماره 4 صفحات 785-751 |
برگشت به فهرست نسخه ها
محمدمهدی ذوالفقارزاده* 
، علی ذاکری ، فاطمه‌زهرا گیلانی‌نژاد ، سینا صداقت باغبانی ، حامد نصرالهی ، سینا میاری
، علی ذاکری ، فاطمه‌زهرا گیلانی‌نژاد ، سینا صداقت باغبانی ، حامد نصرالهی ، سینا میاری
دانشکده مدیریت دانشگاه تهران ، Zolfaghar@ut.ac.ir
چکیده: (2544 مشاهده)
هدف: هدف از این پژوهش ترسیم آینده‌های ممکن پیشِ روی کتابخانه‌های عمومی ایران از نظر کتابداران، مدیران و اعضای منتخب است.
روش: در پژوهش حاضر، با تمرکز بر روش سناریونگاری و رویکرد شبکه جهانی کسب‌وکار در آن، روندهای محیطی مؤثر بر آیندۀ کتابخانه‌های عمومی مورد دیدبانی قرار گرفته، و سپس با استفاده از روش کارگاه‌های آینده و با رویکردی مبتنی بر اقدام‌پژوهی مشارکتی و بهره‌مندی از نظرات کتابداران و مدیران منتخب و نیز اعضای فعال منتخب کتابخانه‌ها (در پنج کارگاه) به ترسیم سناریوهای ممکن پیشِ روی آیندۀ کتابخانه‌ها پرداخته شده است.
یافته‌ها: در هر کارگاه، گروه‌های پنج‌گانه بر اساس انتخاب دو عدم‌قطعیت کلیدی، در مجموع، به طراحی 25 دسته سناریوی چهارگانه اقدام کردند. تیم پژوهش نیز از تجمیع و پالایش ذهنیت گروه‌ها به چهار سناریو بر اساس تلاقی دو عدم‌قطعیت پربسامد دست یافت که عبارت‌اند از: 1) شیوۀ مالکیت/ حکمرانی متمرکز یا نامتمرکز و 2) نقش محوری کتاب یا تجربۀ کاربر. سناریوی تلفیقی اول با عنوان دانش‌رانی کتابخانه‌ای تجربه‌گرا را در فضای حاکمیت دولتی توصیف می‌کند. سناریوی تلفیقی دوم کتابداری است و یک کتابخانۀ کتاب‌گرا را در فضای حاکمیت دولتی به تصویر می‌کشد. سناریوی تلفیقی سوم دانشیابی نام دارد و یک کتابخانۀ تجربه‌گرا با حاکمیت خصوصی را توصیف می‌کند. سناریوی تلفیقی چهارم با عنوان کتابکاری یک کتابخانۀ کتاب‌محور است و در فضایی که بخش خصوصی حاکم است به فعالیت می پردازد.
اصالت/ارزش: پژوهش‌هایی که به‌ویژه در ایران در حوزۀ آیندۀ کتابخانه‌های عمومی صورت گرفته و در آن‌ها از رویکرد سناریونگاری بهره گرفته شده است تاکنون رویکرد کارگاهی و اقدام‌پژوهی مشارکتی این پژوهش را مدنظر قرار نداده‌اند.
روش: در پژوهش حاضر، با تمرکز بر روش سناریونگاری و رویکرد شبکه جهانی کسب‌وکار در آن، روندهای محیطی مؤثر بر آیندۀ کتابخانه‌های عمومی مورد دیدبانی قرار گرفته، و سپس با استفاده از روش کارگاه‌های آینده و با رویکردی مبتنی بر اقدام‌پژوهی مشارکتی و بهره‌مندی از نظرات کتابداران و مدیران منتخب و نیز اعضای فعال منتخب کتابخانه‌ها (در پنج کارگاه) به ترسیم سناریوهای ممکن پیشِ روی آیندۀ کتابخانه‌ها پرداخته شده است.
یافته‌ها: در هر کارگاه، گروه‌های پنج‌گانه بر اساس انتخاب دو عدم‌قطعیت کلیدی، در مجموع، به طراحی 25 دسته سناریوی چهارگانه اقدام کردند. تیم پژوهش نیز از تجمیع و پالایش ذهنیت گروه‌ها به چهار سناریو بر اساس تلاقی دو عدم‌قطعیت پربسامد دست یافت که عبارت‌اند از: 1) شیوۀ مالکیت/ حکمرانی متمرکز یا نامتمرکز و 2) نقش محوری کتاب یا تجربۀ کاربر. سناریوی تلفیقی اول با عنوان دانش‌رانی کتابخانه‌ای تجربه‌گرا را در فضای حاکمیت دولتی توصیف می‌کند. سناریوی تلفیقی دوم کتابداری است و یک کتابخانۀ کتاب‌گرا را در فضای حاکمیت دولتی به تصویر می‌کشد. سناریوی تلفیقی سوم دانشیابی نام دارد و یک کتابخانۀ تجربه‌گرا با حاکمیت خصوصی را توصیف می‌کند. سناریوی تلفیقی چهارم با عنوان کتابکاری یک کتابخانۀ کتاب‌محور است و در فضایی که بخش خصوصی حاکم است به فعالیت می پردازد.
اصالت/ارزش: پژوهش‌هایی که به‌ویژه در ایران در حوزۀ آیندۀ کتابخانه‌های عمومی صورت گرفته و در آن‌ها از رویکرد سناریونگاری بهره گرفته شده است تاکنون رویکرد کارگاهی و اقدام‌پژوهی مشارکتی این پژوهش را مدنظر قرار نداده‌اند.
نوع مطالعه: كيفي |
موضوع مقاله:
مطالعات مديريتي
دریافت: 1399/5/26 | پذیرش: 1399/7/23 | انتشار: 1399/12/10
دریافت: 1399/5/26 | پذیرش: 1399/7/23 | انتشار: 1399/12/10
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |