fa
jalali
1394
3
1
gregorian
2015
6
1
21
1
online
1
fulltext
fa
سخن سردبیر: این حوزه برای بقا به تخصص نیاز دارد
Editorial
آموزش در طول حیات خود از آموزش عمومی و همگانی به تخصصی شدن گراییده است. ظهور حوزههای متنوع علمی و متعاقب آن فنآوریهای پیچیده برای جلب رضایت مردم، رفع عطش ماجراجوئیهای علمی و فنی و رقابت با انگیزههای گوناگون، بشر را به ارتقاء سطح آموزش وادار نموده است. رشتههای علمی از دو جهت به هم میبالند: از یک جهت، ارتباط نزدیکتر آنها به پاسخگوئی به نیاز واقعی انسانها و از جهت دوم، توفیق در حل مسائل پیچیده و امکان بهرهگیری از آنها. البته این داوری فارغ از این است که آیا افراد و جوامع، تحت تأثیر خودخواهیها، سودجوئیها و حتی ماجراجوئیها تا چه اندازه در این تخصصگرائی موفق بوده و یا موفق عمل کردهاند و اینکه آیا حاصلجمعِ کاریِ آنها به سود بشر و سعادت او منجر گشته است یا خیر. نمونۀ بسیار روشن برای ارزیابی درست در این مورد، محیطزیست است که مربوط به همه انسانها میشود و آثار شوم این بیرویه عمل کردن، علیرغم ادعای متخصصان، مبنی بر توجه به مسائل علمی و پژوهشی، همه را به تفکر واداشته است و چنانچه بیش از این پیش رود، تر و خشک را میسوزاند.
داشتن تخصص و مهارت، ضرورت همۀ زمانها بوده است. همۀ فلاسفه در تعلیماتشان به این اشاره کردهاند. وقتی حکمت عملی شامل تدبیر منزل و سیاست مدن میشود معلوم است که برای انجام موفق آن تخصص لازم است. پیامبران هم در عین حالی که به صفای باطن و سلامت نفس تأکید داشتهاند بر کارآیی و تخصص هم پای فشردهاند و از پیروان خود خواستهاند تا کاری را نمیدانند قبول نکنند و یا اگر کسی بداند فردی بهتر از او برای یک پُست وجود دارد، جائز نیست آن را قبول کند. علی علیهالسلام در نامۀ جاودانۀ خود به استاندار مصر میگوید: ثُمَّ انْظُرْ فِی أُمُورِ عُمَّالِکَ فَاسْتَعْمِلْهُمُ اخْتِبَاراً .... وَ تَوَخَّ مِنْهُمْ أَهْلَ التَّجْرِبَهِ وَ الْحَیَاءِ مِنْ أَهْلِ الْبُیُوتَاتِ الصَّالِحَهِ. یعنی سپس در کار عاملان خود بیندیش و پس از آزمودن، به کارشان بگمار و به میل خود و بی مشورت دیگران به کاری مخصوصشان مدار... و عاملانی اینچنین را در میان کسانی جو که تجربت دارند و حیاء، از خاندانهای پارسا (نهجالبلاغه، 1374). در این سخن، دو عنصر اختبار (آزمودن به لحاظ خبرگی) و تجربت، حاوی پیام مهمی در این زمینه است.
امروز با تنوع رشتهها و فعالیتهای جاری در زندگی و افزایش رقابتها، ضرورت تخصص و کسب مهارت بیشتر شده است. از چانهزنی در مسائل سیاسی و یا قراردادهای بازرگانی گرفته تا امور نظری محض چون فلسفه، و منطق و جامعهشناسی، همه نیاز به تخصص دارند. تصدی پستهای حساس، در جوامعی که به کار بها میدهند در گرو تربیت نیروهای متخصص است.
با آنکه وضعیت فعلاً در دنیای امروز چنین است و گوئی بشر قصد ندارد خود را اصلاح کند و ماجراجوئی را به نفع مصالح همۀ انسانها کنار بگذارد و خسارتهای بهوجود آمده را ترمیم کند و تهدیدها را به فرصت بدل سازد، ولی به هر حال تخصصیشدن یکی از ویژگیهای حوزههای علمی امروز است. علم اطلاعات و دانششناسی (کتابداری و اطلاعرسانی سابق) در حد اعلای خود، تا کنون بر افزایش دانش عمومی پای فشرده که آن، تأمین نیازهای اولیۀ انسانها در مسیر تحقیق و توسعه بوده است. اما نسبت به تخصصی شدن و متخصص تحویل دادن کمتر رغبتی نشان داده است. شاید بخشی از این قضیه به ماهیت رشته و بخش دیگر به تلقی جامعه از آن مربوط میشود. در قسمت اول، اغلب، ماهیت این رشته را تربیت افرادی برای فراهمآوری منابع به صورت کلان تلقی میکردهاند بی آنکه توجهی به شناسائی نیازهای ضروری جامعه و به ویژه متخصصان برای اجرای پروژههای علمی و فنی داشته باشند. از این رو، متقاضیان نه برای امور تخصصی و اجرای طرحهای توسعهای، بلکه بهدلیل افزایش معلومات عمومی و یا پرکردن ساعات فراغت به کتابخانهها مینگریستهاند و انتظارشان از کتابداران هم حداقلی بوده است (بنگرید به فدائی، 1391)). همچنین کتابخانه اگر مهم بوده است نه به دلیل ارتباط ضرورتهای اجتنابناپذیر برنامههای توسعهای بدان، بلکه بهدلیل حفظ وجهه و نمایش قدرت و بنیۀ کلی علمی و پژوهشی بهعنوان سرمایههای تقریباً راکد بوده است. از این رو حتی میبینیم مدیریت این مجموعهها را اغلب به دارندگان تخصص این حوزه هم واگذار نکردهاند. به همین دلیل برنامهریزان درسی نیز به جای توجه به تخصص در سطح بالا برای این رشته به فکر پرورش نیروهائی بودهاند تا در عالیترین سطح خوشبینی، اغلب نیاز عمومی را بر طرف کنند.
شما اگر به بسیاری از رشتههای علمی و نیز رشتههائی که به نوعی با این حوزه قرابت دارند بنگرید خواهید دید که در تربیت نیروی انسانی به تخصص توجه کردهاند و در سطح کارشناسیارشد و دکتری هر کس گرایش خاصی را متناسب با نیاز جامعه در پیش گرفته است. اما در حوزۀ ما چنین نبوده است. فارغالتحصیلان دکترای این حوزه علیرغم انتخاب موضوعات متنوع برای رسالۀ دکتری، باز هم به آنها به چشم کتابدار و یا فارغالتحصیل عمومی علم اطلاعات و دانششناسی نگاه میشود و خودشان هم انتظاری بیش از این ندارند. در حالیکه امروزه تنوع نیازمندی به این حوزه در سطوح مختلف ایجاب میکند تا دو باره برای آن برنامهریزی صورت گیرد.
من در آغاز دورۀ قبلی کمیتۀ برنامهریزی علم اطلاعات و دانششناسی در وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری، مطرح کردم که حوزۀ علم اطلاعات و دانششناسی چنانچه بخواهد بماند و در بین سایر رشتهها سری و سامانی داشته باشد و با توجه به هجمۀ روزافزون فنآوری که معلوم نیست آیندهای برای بعضی رشتهها بگذارد، ضروری است اقداماتی جدی انجام دهد. در دورۀ جدید هم، لازم دیدم مطالب قبلی را با بیانی دیگر مطرح کنم و مصراً درخواست کنم که برای بقاء این حوزه برنامهریزی راهبردی انجام شود.
به نظر من این رشته دارای توانمندیهائی است که اگر جنبۀ تقلید صرف از خارج را وانهد و آن را صرفاً در قالب فنآوری نبیند و به جای آن فنآوری را به خدمت بگیرد، میتواند به خوبی دارای طرحهائی جامع باشد تا هم استادان و هم دانشجویان با نگاهی روشن به آینده بنگرند. بدیهی است طراحیهای آموزشی و برنامههای درسی باید با بازار کار تناسب داشته باشد و با مقامات ذیربط برای انجام این هماهنگی، ارتباط تنگاتنگ برقرار کند.
این حوزه باید برنامههای درسیاش به گونهای باشد تا در سطح دکترا تخصصپرور باشد به این معنا که معلوم باشد فارغالتحصیل دکترای ما در چه حوزهای تخصص پیدا کرده است و برای رسیدن به این هدف باید برنامههای درسی از دوره کارشناسی تا دکترا، همانند هرمی باشد که در قاعده، دروس عمومی و مشترک لحاظ شود تا نیازهای پایۀ جامعه را برآورده کند و در دورۀ دکتری برای مدیریت راهبردی در حوزه های گوناگون تخصص را به دست آورد. به عنوان مثال، تخصص مدیریت کتابخانههای عمومی نه برای این که فرد فقط شاغل در کتابخانۀ عمومی باشد، بلکه در مورد چگونگی اداره و تغییر و تحول آنها، دارای نظر و فکر راهبردی باشد و بتواند در سطح خُرد و کلان نقش فعال ایفا کند و لذا لازم است که با فرهنگ عمومی و جامعهشناسی و مواردی مانند آن به خوبی آشنا باشد. البته اجرای درست بهاین بستگی دارد که ما تمهیدات لازم را فراهم آوریم و دستهبندیهایی منطقی برای کتابخانهها داشته باشیم. بهعنوان مثال کتابخانهها باید درجهبندی شوند تا فارغالتحصیلان در سطوح مختلف بتوانند مشاغل مرتبط با سطح تحصیلات خود را بیابند. پیشنهاد زیرنمونهای از این سطحبندی است که البته می-تواند مورد نقد و بررسی هم قرار گیرد:
- کتابخانههای درجه یک: همانند کتابخانۀ ملی، مجلس، آیتالله مرعشی، آستان قدس رضوی و... و کتابخانههای مرکزی دانشگاههای جامع و یا دانشکدههای قدیمی مثل ادبیات و حقوق؛
- کتابخانههای درجۀ دو: مثل کتابخانههای دانشکدهای و کتابخانههای مرکزی دانشگاههای کوچک؛
- کتابخانههای درجۀ سه: مثل کتابخانههای عمومی و دانشکدهای کوچک.
انتظار از فارغالتحصیلان کارشناسی این است که آنان برای تصدی شغل کتابدار در کتابخانههای درجۀ یک و دو و مدیریت در کتابخانههای درجۀ سه آماده باشند.
از فارغالتحصیلان ارشد باید انتظار داشت که بتوانند مدیریت کتابخانههای درجۀ دو و مدیریت تجزیه و تحلیل اطلاعات را به عهده گیرند و یا تحلیلگر سیستم باشند. در آخر، فارغالتحصیلان دکتری باید بتوانند کرسیهای تدریس و نظریهپردازی و مدیریت راهبردی در کتابخانههای بزرگ و نهادی را عهدهدار شوند و با توجه به اسناد بالادستی کشور بتوانند معضلات موجود فرهنگی را در رابطه با کتاب و خواندن و مانند آن مدیریت کنند. در هر حال، رئوس این هرمهای تخصصی به نظر من عبارتند از موضوعات زیر:
1. مدیریت دانش؛
2. مدیریت کتابخانههای عمومی (از جمله کتابخانههای دیجیتال، و مساجد)؛
3. مدیریت کتابخانههای دانشگاهی (از جمله کتابخانههای دیجیتال)؛
4. مدیریت کتابخانههای آموزشگاهی (از جمله کتابخانههای دیجیتال)؛
5. مدیریت فنآوری اطلاعات (بازیابی اطلاعات)؛
6. سیاست علم و فنآوری (ادامۀ علمسنجی)؛
7. مدیریت یادمانهها (آرشیو) و نسخ خطی (مدیریت میراث فرهنگی)؛
8. مدیریت نشر و فراهمآوری؛
9. مدیریت تهیه و تدوین منابع (دائرهالمعارفنگاری و مانند آن)؛
10. تاریخ و فلسفۀ اطلاعات؛
11. اقتصاد اطلاعات؛
12. مدیریت بازاریابی و کارآفرینی؛
13. مدیریت خدمات و اشاعه اطلاعات؛
14. و ... .
البته در آینده بعضی موارد فوق مثل مورد 7 و 12 میتوانند جدا شوند.
اگر به عناوین فوقالاشاره توجه شود خواهیم دید که انتظار ما و نیز جامعه از متخصصان این حوزه این است که در همۀ موارد فوق صاحبنظر باشند؛ اما درعینحال، در زمان فعلی، فارغالتحصیلان ما بهخوبی میدانند که اگرچه در همۀ این زمینهها مقدار کمی میدانند؛ اما در هیچیک از آنها بهطور کامل صاحبنظر نیستند. بدیهی است که انجام موفق این کار، میطلبد که کمیتههائی برای تدوین برنامهها به وجود آید و ضمن هماهنگی با هم، برای ارتقاء حوزه و معنادهی به شاغلان و دانشجویان به-طور هدفمند تلاش کنند و از همۀ صاحبنظران و علاقهمندان کمک گیرند. همچنین لازم است تا همۀ دانشگاههائی که دورۀ دکتری دارند برای کمک به این برنامه و تربیت نیروهای لازم همکاری صمیمانه و غیررقابتی نمایند و از سایر گروهها هم برای تکمیل برنامهها یاری بطلبند. در این صورت، برنامهریزیهای راهبردی، تربیت استاد، تعیین مشاغل مرتبط، تدوین متون لازم و فراهمآوری تجهیزات مناسب اولویتهای این حوزه خواهد بود.
منابع
علی ابن ابیطالب (1374). نهجالبلاغه. گردآوری سید رضی. ترجمۀ سید جعفر شهیدی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
فدائی، غلامرضا (1391). کارکردهایی جدید برای کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 18 (1)، 7-24.
7
11
http://publij.ir/browse.php?a_code=A-10-869-2&slc_lang=fa&sid=1
2015/06/6
1394/3/16
2015/06/6
1394/3/16
Gholamreza
fadaie
غلامرضا
فدایی
0031947532846003620
0031947532846003620
Yes
دانشگاه تهران
fa
مدل دو مرحله ای شکاف- گلچین برای نمایه سازی خودکار متون فارسی
Two Steps Break-Cull Model for Automatic Indexing of Persian Texts
هدف: به علت خاص بودن برخی از مسائل زبانی، لازم است که مدلهای بومی نمایهسازی خودکار را با توجه به ویژگیهای هر زبان طراحی کرد. این مدلها باید بهگونهای طراحی شود که جامعیت و مانعیت نمایهسازی مورد توجه باشد. هدف این مقاله معرفی و سنجش توانمندی مدل دو مرحلهای شکاف – گلچین برای نمایهسازی خودکار مقالات فارسی است. ابتدا الگوریتم کار به تفصیل توضیح داده میشود و سپس همخوانی نتایج حاصل از این الگوریتم با کلیدواژههای نویسنده سنجیده خواهد شد.
روش: مدل نمایهسازی خودکار فارسی بههمراه توضیح مراحل و مسائل مرتبط با آن معرفی خواهد شد. ارزیابی مدل از طریق شاخص دربردارندگی انجام میشود که برای تعیین درصد همخوانی بین نمایهسازان مورد استفاده قرار میگیرد. برای این کار، میزان همخوانی اصطلاحات نمایهای که از پیادهسازی الگوریتم این مدل حاصل شدهاند، با کلیدواژههای نویسندگان مقالات بررسی میگردد.
یافتهها: یافتهها نشان داد که در 90 درصد از موارد، اصطلاحی که این مدل در یک مقاله بهعنوان پروزنترین اصطلاح تشخیص داده است، مشابه اولین کلیدواژۀ نویسنده آن مقاله است. در کل، بین نتایج این مدل و کلیدواژههای نویسندگان 76 درصد همخوانی وجود داشت که در مقایسه با کارهای قبلی، قابل قبول به نظر میرسد.
اصالت/ارزش: ارزش اولیۀ این کار پرداختن به نمایهسازی خودکار با توجه به ویژگیهای زبان فارسی است. برای پیادهسازی مدل ارائه شده، فرض بر استفاده از زبان عبارات الگودار است که توسط بسیاری از زبانهای برنامهنویسی پشتیبانی میشود و نیاز به نصب و استفاده از جدولهای بانک اطلاعاتی را برای پردازش متن کاهش میدهد. همچنین، مشکل تعیین آستانۀ بالایی اصطلاحات اصلی را حل میکند. علاوه بر آن، با الگوریتمی خاص، حد پایینی را نیز تعیین میکند؛ بهگونهای که دیگر تعداد اصطلاحات گلچین شده به طول متن بستگی ندارد. این امکان، جامعیت و مانعیت نمایهسازی را تضمین میکند.
Purpose: Each language has its own problems. This leads to consider appropriate models for automatic indexing of every language. These models should concern the exhaustificity and specificity of indexing. This paper aims at introduction and evaluation of a model which is suited for Persian automatic indexing. This model suggests to break the text into the particles of candidate terms and to cull the most appropriate ones through a special method of term weighting.
Methodology: The introduction method of the automatic indexing model is performed through showing the steps and the possible problems for running them. Evaluation is based on the inclusion index. This index is used for determination the inter-indexer consistency. Therefore, the consistency of resulted index terms (from this model) and author keywords is determined.
Findings: Findings show that 90% of articles' most weighted terms are similar to their first author keywords. The overall consistency between the results of running the model and author keywords is 76%. Compared with the prior works, the performance of the model is acceptable.
Originality/Value: The initial value of this paper is concerning the automatic indexing with regard of Persian language problems. The model is well suited for using regular expression language which is supported by many programming languages. This diminishes the need to create database tables for text manipulation and processing. In addition, the model solves the problem of upper threshold for determination of final terms. Another algorithm makes it possible to determine the lower one. Finally, the number of culled terms does not depend on the text length. This guaranties the exhaustificity and specificity of indexing.
Automatic Indexing, Persian Language, Break-Cull Model.
نمایهسازی خودکار, زبان فارسی, مدل شکاف – گلچین.
13
40
http://publij.ir/browse.php?a_code=A-10-107-1&slc_lang=fa&sid=1
2015/06/62013/10/25
1392/8/3
2015/06/62015/06/6
1394/3/16
Mohammad
Tavakolizadeh-Ravari
Yazd University
محمد
توکلی زاده راوری
tavakoli@yazd.ac.ir
0031947532846006856
0031947532846006856
Yes
دانشگاه یزد
fa
تخصیص بهینه فضای کتابخانه به انواع کتاب با استفاده از الگوریتم فاخته
The Optimal Allocation of the Library Space to Books Using Cuckoo Algorithm
هدف: هدف اصلی این مقاله آن است که مدلی طراحی کند که طی آن، کتابها طوری در قفسههای کتابخانه چیده شود که با توجه به شباهت موضوعی کتابها و فاصلۀ قفسهی کتابها از هم، حرکت کلیۀ مراجعان در مجموعۀ کتابخانه کمینه شود و محدودیتهای مربوط به تعداد هر نوع کتاب و حجم قفسهها لحاظ گردد.
روش: مسأله چیدمان کتاب یک موضوع بهینهسازی مکانی با فضای جستجوی وسیع است که به دلیل تنوع بسیار بالای حالات چیدمان امکان حل آن توسط روشهای قطعی و ریاضی وجود ندارد. موضوع این تحقیق، حل این مسأله با استفاده از الگوریتم بهینهسازی فاخته است.
یافتهها: الگوریتم فاخته برای این مسأله ۳۵۰ بار اجرا شده است. با توجه به صحت و دقت بالای الگوریتم، جوابهای قابل قبولی به دست آمده است. نتایج محاسبات نشان میدهد که الگوریتم مناسبی برای مسألۀ تخصیص بهینۀ فضای کتابخانه به انواع کتاب است.
اصالت/ارزش: مسألۀ چیدمان کتابها در یک کتابخانه موضوعی پیچیده است و تأثیر زیادی در دسترسی و راحتی استفاده از کتابها را دارد. ارزش این مقاله در ارائۀ روشی برای بهینهسازی چیدمان است.
Purpose: The goal of this research is to describe how we can arrange the books in the shelves such that leads to minimization of the movement of the clients in the library and reduction of restrictions on the number and volume of each type of book shelves.
Methodology: Clearly, the organization of the books is an optimization topic with a vast search space. Therefore, it cannot be solved by mathematical optimization methods that try to study the entire search space. The main objective of this research is to solve the above problem using the meta-heuristic Cuckoo Algorithm.
Findings: The Cuckoo algorithm was conducted 350 times for solving the problem of this research. The results showed that the performance of the algorithm can be considered acceptable, especially with regard to the execution speed, convergence steadiness and goodness of the results.
Originality/Value: Organization of the books in the library shelves is a complex matter, which affects significantly the truck of users when looking for books. Cuckoo algorithm leads us to an optimal space allocation that related topics of books shelved in an optimal distance for reduction of traffic.
Optimization, meta-heuristic Algorithm, Imperialist Competitive Algorithm, space allocation, library.
بهینهسازی, الگوریتمهای فرا ابتکاری, تخصیص فضا, فضای کتابخانه, الگوریتم فاخته.
41
61
http://publij.ir/browse.php?a_code=A-10-1435-1&slc_lang=fa&sid=1
2015/06/62013/10/252014/11/2
1393/8/11
2015/06/62015/06/62015/06/6
1394/3/16
houshmand
moradveisi
st. Valaseri. Intersection Mirdamad- KN Toosi University
هوشمند
مرادویسی
hoshmand20@yahoo.com
0031947532846006857
0031947532846006857
Yes
خیابان ولیعصر- تقاطع میرداماد- دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی
mohammad sadi
mesgari
st. Valaseri. Intersection Mirdamad- KN Toosi University
محمد سعدی
مسگری
0031947532846006858
0031947532846006858
No
خیابان ولیعصر- تقاطع میرداماد- دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی
fa
بکارگیری تلفیق فناوری RFID و موبایل در سیستم کتابخانه های نابینایان(RFMB),مطالعه موردی کتابخانه نابینایان شهر شیراز
Application of RFID and Mobile Technology on Blind Library System (RFMB) (Case Study in Blind Library of Shiraz city)
هدف: این تحقیق برآن است با توجه به روشهای موجود، با بهکارگیری فنآوری RFID و تلفن همراه، الگویی را برای مرتفع نمودن یکی از مشکلات اساسی نابینایان جهت جستوجوی کتاب بدون نیاز به راهنمایی کتابدار معرفی نماید. همچنین امکان استفاده از این فنآوری در سیستم قفسه باز کتابخانه را مورد بررسی قرار داده و با توجه به الگوی موجود، مدل پیشنهادی برای اجرا و پیادهسازی درکتابخانههای نابینایان (به صورت نمونه در کتابخانۀ نابینایان شیراز) ارائه میدهد.
روش: این تحقیق با رویکرد مدلسازی انجام گرفته و ابزار گردآوری اطلاعات با استفاده از تجهیزات سختافزاری و نرمافزاری مرتبط، مطالعات کتابخانهای، بانکهای اطلاعاتی داخلی و خارجی و... میباشد که با کمک روشهای عملی و شبیهسازی، مدل پیشنهادی ایجاد و مورد بررسی قرار گرفت.
یافتهها: در این مدل، سختافزار قرائتگر پس ارتباط با برچسبهای RFID و خواندن شناسۀ آن، اطلاعات را از طریق کابل USB به تلفن همراه انتقال میدهد. نرمافزار رابط به کمک سیستم عامل اطلاعات را دریافت و پس از پردازش و کدگشایی به حافظۀ جانبی منتقل میکند. در آنجا، این اطلاعات با چکیدهای از مشخصات هر کتاب که به صورت فایل صوتی است و همشماره با شناسۀ برچسب RFID میباشد منطبق میشود و سپس، از طریق رابط سیستم عامل، برنامۀ پلیر را فراخوانی کرده و در نهایت دادۀ مورد نظر از طریق هِدفن برای فرد نابینا پخش میشود.
اصالت/ارزش: براساس مادۀ 9 کنوانسیون بینالمللی حمایت از حقوق معلولان و ویرایش 1994 بیانیۀ یونسکو در مورد کتابخانههای عمومی و معلولان، و با توجه به تحقیقات نگارندگان، الگوی مشابهی در زمینۀ تلفیق فنآوری RFID و تلفن همراه درکشور وجود ندارد و این مدل پیشنهادی با فنآوریهای بهکارگرفته شده و هزینۀ نسبتاً پائین، میتواند کمک شایان توجهای به قشر نابینا در بر داشته باشد.
Purpose: According to the problems of visually impaired people in the library, this research aims to introduce a model with respect to existing methods, using RFID technology and cell phone to resolve the problem of searching books without the librarian guidance and investigates the possibility of using this technology in libraries that have open stack. According to the current design, a model is proposed for implementation in blind special libraries (Shiraz Blind Library as the case study).
Methodology: The modeling approach was used for implementation of the research. A collection of hardware equipments and related software, library studies and databases acted as dataset for this research. By means of the mentioned data, the model was created and analyzed through simulation.
Findings: In proposed model, reader hardware reads RFID tags identifier and sends the prepared information to the cell phone by USB cable. The prepared information searches the indexed information of books that have same codes and next to it, calls the player to play the sound of the targeted book information.
Originality/Value: According to Article 9 of the International Convention of People with Disabilities, and UNESCO Public Library Manifesto in 1994, and authors’ investigations, there is no similar pattern of integration of RFID technology and cell phone. The proposed model with relatively low cost of needed soft and hardware can help blinds remarkably.
RFID Technology and Cell Phone, Public Libraries, the Blind Library, Library Services and Special Groups.
فنآوری RFID, تلفن همراه, کتابخانههای عمومی, کتابخانۀ نابینایان, خدمات کتابخانهای, گروههای خاص.
63
88
http://publij.ir/browse.php?a_code=A-10-777-1&slc_lang=fa&sid=1
2015/06/62013/10/252014/11/22013/10/7
1392/7/15
2015/06/62015/06/62015/06/62015/06/6
1394/3/16
habib
naderi boldaji
borojerd azad univercity
حبیب
نادری بلداجی
h.naderi.it@gmail.com
0031947532846006859
0031947532846006859
Yes
دانشگاه آزاد واحد بروجرد
mohamad ebrahim
shiri
amir kabir un
محمد ابراهیم
شیری
0031947532846006860
0031947532846006860
No
دانشگاه امیرکبیر تهران
مهدی
فاضلی
0031947532846006861
0031947532846006861
No
لم و صنعت ایران
fa
امنیت اطلاعات سامانه های تحت وب نهاد کتابخانه های عمومی کشور
Information security of Web-based systems in Iran Institution of public libraries
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت امنیت اطلاعات در سامانههای تحت وب نهاد کتابخانههای عمومی کشور انجام شده است.
روش: روش پژوهش پیمایشی- تحلیلی و ابزار گردآوری دادهها، سیاهۀ وارسی است که بر مبنای استاندارد ISO/IEC 27002 تهیه شده و با 11 شاخص و 79 زیرشاخص، امنیت اطلاعات را مورد سنجش قرار میدهد. شاخصهای ارزیابی شامل خط مشی امنیت اطلاعات؛ سازماندهی امنیت اطلاعات؛ مدیریت داراییها؛ امنیت منابع انسانی؛ امنیت فیزیکی و محیطی؛ مدیریت ارتباطات و عملیات؛ کنترل دسترسی؛ تهیه، توسعه و نگهداری سیستمهای اطلاعاتی؛ مدیریت حوادث؛ امنیت اطلاعات؛ مدیریت تداوم کسبوکار؛ و انطباق است. چهار سامانۀ تحت وب شامل «سامانۀ شبکۀ کتابخوانان حرفهای»، «سامانۀ طرح کتاب من»، «سامانۀ پیام مشرق» و «سامانۀ آماری فرزین» نهاد کتابخانههای عمومی کشور جامعۀ پژوهش را تشکیل دادند.
یافتهها: بر اساس دیدگاه مدیران سامانهها، از نظر امنیت، دو «سامانۀ شبکۀ کتابخوانان حرفهای» و «سامانۀ طرح کتاب من» با میانگین 68/. در حد خوب و دو «سامانۀ پیام مشرق» و «سامانۀ آماری فرزین» با میانگینهای 60/. و 53/. در حد متوسطی قرار دارند. از دیدگاه کارشناسان فنآوری اطلاعات ادارات کل کتابخانههای عمومی کشور، هر چهار سامانه از لحاظ شاخصهای امنیت اطلاعات در حد متوسطی قرار دارند و تفاوت معنیداری بین این چهار سامانه وجود ندارد. همچنین دو شاخص «مدیریت تداوم کسبوکار» و «تهیه، توسعه و نگهداری سیستمهای اطلاعاتی» قویترین نقاط و«خط مشی امنیت اطلاعات» و «سازماندهی امنیت اطلاعات» آسیبپذیرترین نقاط امنیت اطلاعات سامانههای نهاد کتابخانههای عمومی بهشمار میروند و تفاوت معنیداری بین 11 شاخص اصلی امنیت اطلاعات در این چهار سامانه وجود دارد.
اصالت/ارزش: با عرضۀ اولین استاندارد مدیریت امنیت اطلاعات، نگرش سیستماتیک به مقولۀ ایمنسازی فضای تبادل اطلاعات شکل گرفت. این مقاله بر اساس یکی از استانداردهای پذیرفته شدۀ امنیت اطلاعات، سامانههای تحت وب نهاد کتابخانههای عمومی کشور را ارزیابی و نقاط قوت و آسیبپذیر این سامانهها را مشخص کرده است و پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت امنیت این سامانهها ارائه داده است.
Purpose: This paper aims to evaluate the security of web-based information systems of Iran Public Libraries Foundation (IPLF).
Methodology: Survey method was used as a method for implementation. The tool for data collection was a questionnaire, based on the standard ISO/IEC 27002, that has the eleven indicators and 79 sub-criteria, which examines security of web-based information systems of IPLF. Four web-based systems of IPLF evaluated. Evaluation criteria includes: Security Policy; Organization of information security; Asset management; human resources security; physical and environmental security; communications and operations management; access control; Information systems acquisition, development and maintenance; Information security incident management; business continuity management, and compliance.
Findings: Results show that security level of "Reading grid system" and "my book system" with an average of 0/68 was high. Security level of “Payam Mashregh system” and “Farzin statistical system” with an average of 0/60 and 0/53 was middle. Indicators such as "business continuity management", “prepare, develop and maintain information systems' strongest points”, “information security policy” and “information security organization” are among the most vulnerable areas of information security systems of IPLF And there were significant differences between viewpoints of experts about indicators of Information Security systems of IPLF.
Originality/value: We designed a systematic approach for the immunization of data exchange environment by evaluating web-based systems of IPLF by some criteria derived from accepted information security management standards. This article identified the strengths and vulnerabilities of the mentioned systems.
information security, standard ISO / IEC 27002, web based systems, Iran Public Libraries Foundation
امنیت اطلاعات, استاندارد ISO/IEC 27002, سامانههای تحت وب, نهاد کتابخانههای عمومی کشور.
89
107
http://publij.ir/browse.php?a_code=A-10-763-3&slc_lang=fa&sid=1
2015/06/62013/10/252014/11/22013/10/72014/02/23
1392/12/4
2015/06/62015/06/62015/06/62015/06/62015/06/6
1394/3/16
morteza
kokabi
مرتضی
کوکبی
rostami.mk@googlemail.com
0031947532846006862
0031947532846006862
No
دانشگاه شهید چمران اهواز
mansor
kohi rostami
منصور
کوهی رستمی
kokabi80@yahoo.com
0031947532846006863
0031947532846006863
Yes
دانشگاه شهید چمران اهواز
fa
رابطه فرایندهای مدیریت دانش و حاکمیت فناوری اطلاعات در سازمانهای فعال در حوزه فناوری اطلاعات
The Relationship between Knowledge Management Processes and Information Technology Governance in IT Organizations
هدف: این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر و تأثرات میان حاکمیت فنآوری اطلاعات و فرایندهای مدیریت دانش در سازمان انجام شده است.
روش: پژوهش از نوع پیمایشی- تحلیلی است. جامعۀ آماری پژوهش شامل مدیران و کارکنان شرکتهای فعال در حوزۀ فنآوری اطلاعات ایران است. تعداد 21 سازمان به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب و تعداد 357 نفر از کارکنان و مدیران عالی و میانی به عنوان نمونۀ آماری پژوهش برگزیده شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه بود و جهت شناسایی شاخصهای پژوهش از مصاحبۀ نیمهساختاریافته با خبرگان استفاده شد. در ادامه، حاکمیت فنآوری اطلاعات بر اساس چارچوب کوبیت مورد ارزیابی قرار گرفت. ارتباط بلوغ فرایندهای مدیریت دانش یعنی خلق، ذخیرهسازی، انتقال و بهکارگیری دانش با حاکمیت فنآوری اطلاعات در قالب فرضیههای پژوهش تدوین گردید و با استفاده از آزمون گرانجری و آزمون خود رگرسیون برداری تجزیه و تحلیل شد.
یافتهها: از جمله نتایج این پژوهش میتوان به رابطۀ یک طرفه بین حاکمیت فنآوری اطلاعات با فرایندهای خلق، انتقال، ذخیرهسازی و بهکارگیری دانش اشاره کرد. بدین مفهوم که با ارتقای حاکمیت فنآوری اطلاعات در یک سازمان میتوان به بهبود فرایندهای مدیریت دانش کمک کرد.
اصالت/ارزش: تا کنون رابطۀ بین حاکمیت فنآوری اطلاعات و فرایندهای مدیریت دانش در پژوهشی ارزیابی نشده است. نتایج مقالۀ حاضر جهت استقرار و پیادهسازی و ارزیابی مدیریت دانش در یک سازمان مفید میباشد.
Purpose: This research aims to evaluate the effects of information technology governance maturity on knowledge management processes.
Methodology: This research formulated as a descriptive survey. The survey sample population consisted of 469 randomly taken experts who work in IT companies of Iran, according to a cluster random sampling skim. We Used semi-structured interview with sophisticated experts for the extraction of evaluation factors. The information technology governance maturity was evaluated by means of COBIT’s Infrastructure. Relationships between maturities of knowledge management processes with the information technology governance formulated as 8 hypotheses. To examine the hypotheses we used Granger-Cause test and vector auto regression.
Findings: results revealed that IT governance has effect on knowledge transfer, knowledge storage and knowledge utilization. Thus, by increase in the IT governance in an organization, we might expect the facilitation of knowledge management processes.
Originality/Value: The relationship between information technology maturity and knowledge management processes first evaluated by this research
Information Technology Governance, Knowledge Transfer, Knowledge Storage, Knowledge Creation
حاکمیت فنآوری اطلاعات, انتقال دانش, ذخیرهسازی دانش, خلق دانش, بهکارگیری دانش, مدیریت دانش, چارچوب کوبیت.
109
126
http://publij.ir/browse.php?a_code=A-10-916-1&slc_lang=fa&sid=1
2015/06/62013/10/252014/11/22013/10/72014/02/232013/12/17
1392/9/26
2015/06/62015/06/62015/06/62015/06/62015/06/62015/06/6
1394/3/16
mohamad
moskhani
محمد
موسی خانی
moskhani@yahoo
00319475328460010406
00319475328460010406
No
دانشگاه تهران
mohamad hosein
ronaghi
محمد حسین
رونقی
mh_ronaghi@yahoo.com
00319475328460010407
00319475328460010407
Yes
دانشگاه تهران
marziye
ronaghi
مرضیه
رونقی
marzironagh@yahoo.com
00319475328460010408
00319475328460010408
No
دانشگاه شیراز
fa
بررسی شبکه هم تالیفی مجلات علمی پژوهشی فارسی حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی
Co-authorship Network in Scientific Knowledge and Information Science Persian Journals
هدف: هدف از انجام این پژوهش، ترسیم شبکۀ همتألیفی نویسندگان فصلنامههای علمی و پژوهشی (781 مقاله) حوزۀ علم اطلاعات و دانششناسی، شناسایی مهمترین نویسندگان، و بررسی انسجام شبکهای است.
روش: پژوهش حاضر از نوع علمسنجی است و با رویکرد تحلیل شبکۀ اجتماعی انجام شده است. در این پژوهش از شاخصهای تحلیل شبکۀ اجتماعی نظیر درجۀ همکاری، شاخص همکاری، اندازۀ گره، مرکزیت درجهای، مرکزیت بینابینی، مرکزیت بردار ویژه، و نظایر آن استفاده شده و بهمنظور تحلیل دادههای گرد آمده، نرمافزار NodXL به کار رفته است. مقالات بررسی شده مربوط به سال 1387 تا تابستان 1392 است.
یافتهها: در میان چهار مجلۀ مورد بررسی بالاترین شاخص همکاری به فصلنامۀ پردازش و مدیریت اطلاعات و بالاترین درجۀ همکاری نیز به طور مشترک به فصلنامۀ پردازش و مدیریت اطلاعات و فصلنامۀ تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی اختصاص دارد. غلامرضا فدائی، محمد حسنزاده، و فریبرز درودی به ترتیب دارای بیشترین تألیفات در این مدت زمانی بودهاند. الگوی همتألیفی نویسندگان، دو نویسنده بوده است. در مجموع با بررسی چگالی به دست آمده از شبکه و پایین بودن آن میتوان گفت که روابط همتألیفی زیاد و انسجام قابل توجهی بین نویسندگان حوزۀ علم اطلاعات و دانششناسی وجود ندارد.
اصالت/ارزش: بیشتر پژوهشهایی که در حوزۀ علمسنجی و همتألیفی انجام شدهاند، به بررسی مقالات منتشر شدۀ ایرانیان در بانک اطلاعاتی وبآوساینس پرداخته است. بررسی شبکۀ همتألیفی نویسندگان حوزۀ علم اطلاعات و دانششناسی میتواند الگوی پیشرفت علمی آینده را ترسیم، و برجستهترین و کلیدیترین نویسندگان این حوزه را بهمنظور انجام پژوهشهای مرتبط شناسایی کند.
Purpose: the aim of this research is to design co-authorship network among Knowledge and Information science Persian Journals and to know the most important authors in the time period from 2008 to 2013. Moreover, in this article, co-authorship patterns and network integrity is measured.
Methodology: We used scientometric tools and methods and some of the most important social network indexes such as Collaborative Index, degree of Collaboration, Collaboration Coefficient, Degree Centrality, Between Centrality, and Eigenvector Centrality for the fulfilment of this research. Nodexl software was used to analyse data.
Findings: The results show that the most important Collaboration Index is related to Processing and Information management journal and the highest Degree of Collaboration belonged to journal of Information Science and Public Libraries and Processing and Information management journal. Moreover, the most important authors with the highest degree are included Gholamreza Fadaei, Mohammad Hasanzade and Fariborz Doroudi.
Originality/value: Until now, most of the researchers investigated Iranian articles on Web of Science not local Scientific Databases of Journals. Moreover, it introduce the most significant and outstanding authors with wide range of inclusion in knowledge and information science.
Co-authorship, Authorship, Persian research journals, knowledge and information science.
همتألیفی, مجلات پژوهشی فارسی, علم اطلاعات و دانششناسی, نویسندگی
127
151
http://publij.ir/browse.php?a_code=A-10-52-5&slc_lang=fa&sid=1
2015/06/62013/10/252014/11/22013/10/72014/02/232013/12/172013/12/14
1392/9/23
2015/06/62015/06/62015/06/62015/06/62015/06/62015/06/62014/11/11
1393/8/20
Sepideh
Fahimifar
University of Tehran
سپیده
فهیمی فر
sfahimifar@ut.ac.ir
00319475328460010409
00319475328460010409
Yes
دانشگاه تهران
farzane
sahli
فرزانه
سهلی
00319475328460010410
00319475328460010410
No
دانشگاه تهران
fa
بررسی کیفیت وبگاه های استانی نهاد کتابخانههای عمومی ایران با استفاده از ابزار WQET و ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت آنها
The Quality Study of Provincial Websites of Iranian Public Libraries Foundation with WQET and Suggestions to Improve
هدف: هدف از این پژوهش بررسی وضعیت کیفی وبگاههای استانی نهاد کتابخانههای عمومیکشور با استفاده از ابزار WQET و ارائه راهکارهایی برای ارتقای کیفیت وبگاههاست.
روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی است و به روش پیمایشی- توصیفی انجام پذیرفته است. جامعۀ آماری مورد مطالعه در این پژوهش 31 وبگاه متعلق به ادارات کل کتابخانههای عمومی وابسته به نهاد کتابخانههای عمومی است. برای ارزیابی وبگاهها از یک سیاهۀ وارسی که بر اساس مدل WQET شکل گرفته، استفاده شده است. روایی سیاهۀ وارسی استفاده شده در پژوهش حاضر به تأیید صاحبنظران و متخصصان حوزه رسیده است. پایایی آن نیز با آلفای کرونباخ 92 درصد تأیید شده است. دادهها توسط نرمافزار مایکروسافت اکسل 2007 تجزیه و تحلیل شده و یافتهها بر اساس آن شکل گرفته است.
یافتهها: نتایج پژوهش نشان میدهد که کیفیت وبگاه استان اصفهان (56 درصد) نسبت به سایر استانها در وضعیت مناسبتری قرار دارد؛ وبگاه استان کردستان (23 درصد) حداقل امتیاز در سنجش کیفیت را بهدست آورده است. در مؤلفههای عملکرد، گرافیک، دامنه و ساختار تمامی وبگاهها پایینتر از حد متوسط قرار دارند و در سایر معیارها نیز وبگاه اغلب استانها از وضعیت نامناسبی برخوردارند.
اصالت/ارزش: تا کنون پژوهش مستقل و جامعی که به ارزیابی کیفیت وبگاههای ادارات کل نهاد کتابخانههای عمومی بپردازد، صورت نگرفته است. تعیین وضعیت موجود وبگاه ادارات کل کتابخانههای عمومی منجر به شناسایی نقاط ضعف و قوت آنها شده و میتوانند راهگشای حضوری مفیدتر در وب و دنیای مجازی باشد.
Purpose: The aim of this study is to evaluate the quality of provincial websites of Iran Public Libraries Foundation (IPLF) by WQET evaluation tool.
Methodology: Survey method was used for implementation of this research. Data were collected from 31 provincial websites, through a WQET checklist. Validity of the checklist was approved by applying viewpoints of experts and specialists, and Cronbach's alpha factor was used as reliability score of the tool. The score of the mentioned factor estimated as 92 percent that showed good reliability.
Findings: The results showed that the quality of the website of Isfahan (56%) is better than others, and the website of Kurdistan (23%) had earned lower point. In parameters such as performance, graphics, scope and structure, all of sites are under average range, and in other parameters, most of websites were lower than ever before.
Originality/Value: WQEST tool is newly used for the assessment of the quality of Iran Public Libraries Provincial branches websites. Awareness of strengths and weaknesses of websites can help to more effective presence on cyber media.
Public Libraries, IPLF, WQET, Web Quality Evaluation Tool, Webometrics.
کتابخانههای عمومی, WQET, ابزار سنجش کیفیت وبگاه, وبسنجی.
153
176
http://publij.ir/browse.php?a_code=A-10-794-2&slc_lang=fa&sid=1
2015/06/62013/10/252014/11/22013/10/72014/02/232013/12/172013/12/142014/09/27
1393/7/5
2015/06/62015/06/62015/06/62015/06/62015/06/62015/06/62014/11/112015/06/6
1394/3/16
Mahtab
Teimouri
Iranian Public Libraries Foundation
مهتاب
تیموری
Mahtab.teymuri@gmail.com
0031947532846006869
0031947532846006869
Yes
نهاد کتابخانه های عمومی کشور
Hojjat
Khoshnafs
Iranian Public Libraries Foundation
حجت
خوش نفس
h.khoshnafs@yahoo.com
0031947532846006870
0031947532846006870
No
نهاد کتابخانه های عمومی کشور
Soheyla
Nabizadeh
Iranian Public Libraries Foundation
سهیلا
نبی زاده گیوی
nabizadeh.64@gmail.com
0031947532846006871
0031947532846006871
No
نهاد کتابخانه های عمومی کشور
fa
هزینهکرد تحقیق و توسعه و رتبۀ علمی:آیا کشورهای با هزینهکرد بیشتر در تحقیق و توسعه، در رتبههای علمی بهتری قرار دارند؟
Gross Domestic Expenditure on R&D indicators and Scientific Ranking: Do Countries that Better Spend
on Research and Development Have Better Scientific Rankings?
هدف: هدف این پژوهش، تحلیل پیوندهای میان شاخصهای هزینهکرد تحقیق و توسعه و شاخصهای رتبۀ علمی است.
روش: پژوهش حاضر با روش علمسنجی انجام شده است و جامعۀ آماری آن مشتمل بر 37 کشوری است که بر اساس اطلاعات مربوط به دورۀ 15 سالۀ 1996 تا 2010 در پایگاه سایمَگو در سه خوشه مورد بررسی قرار گرفتهاند. دادههای آماری این پژوهش از پایگاههای اطلاعاتی وب آو ساینس، سایمَگو، نظام رتبهبندی کیو اِس، نظام رتبهبندی شانگهای و نظام رتبهبندی تایمز استخراج شدهاند. از آزمونهای آماری همبستگی پیرسون و اسپیرمن برای تحلیل دادهها استفاده گردید.
یافتهها: یافتههای پژوهش نشان داد که همبستگی مثبتی بین دو دسته شاخصهای هزینهکرد تحقیق و توسعه و همچنین تعیین رتبه علمی کشورها وجود دارد. بنابراین، با سرمایهگذاری در بخش اول، میتوان امیدوار بود که رتبۀ علمی کشور افزایش یابد.
اصالت/ارزش: در این پژوهش اثر شاخصهای هزینهکرد تحقیق و توسعه روی رتبۀ علمی بررسی شده است و میتوان با تکیه بر یافتههای این پژوهش، با اطمینان زیادی پس از هزینهکرد در شاخصهای تحقیق و توسعه، منتظر افزایش رتبۀ علمی بود.
Purpose: This research aims to analyze the relationships between budgets allocated to research and development by countries and scientific ranks of them.
Methodology: scientometrics approach used for the fulfillment of the research. 37 countries that have more than 100 H-Index in 1996 until 2010 in SciMago, had selected for the study. These countries were studied in 3 difference clusters. The data gathered from WoS, SciMago, UNESCO, OECD and World Bank databases. The research questions had responded through Pierson Correlation Test.
Findings: findings show that there is positive correlation between two batches of Gross domestic expenditure on R&D indicators and Scientific Ranking indicators. Thus, we can expect an increase in the R&D indicators by applying increase in the budgets allocated to R&D.
Originality/Value: Value of this research is about illumination and verification of the effects of gross domestic expenditure on scientific rankings of countries.
scientometrics, Gross domestic, R;,amp,D Indicators, Scientific Ranking indicators, gradation indicators.
علمسنجی, تحقیق و توسعه, رتبۀ علمی, شاخصهای رتبهبندی
177
191
http://publij.ir/browse.php?a_code=A-10-1290-1&slc_lang=fa&sid=1
2015/06/62013/10/252014/11/22013/10/72014/02/232013/12/172013/12/142014/09/272014/06/30
1393/4/9
2015/06/62015/06/62015/06/62015/06/62015/06/62015/06/62014/11/112015/06/62015/06/6
1394/3/16
abdolreza
noroozi Chakoli
shahed university
عبدالرضا
نوروزی چاکلی
noroozi.reza@gmail.com
0031947532846006872
0031947532846006872
Yes
دانشگاه شاهد
zahra
madadi
qom university
زهرا
مددی
quniversity.referencelibrarian@gmail.com
0031947532846006873
0031947532846006873
No
دانشگاه قم