هدف: بازخورد ۳۶۰درجه یکی از روشهای ارزیابی است که بهدلیل استفاده از چند منبع برای ارزیابی افراد، ارزیابی کامل و دقیقی از مهارتها، تواناییها، شایستگیها، و عملکرد ارزیابیشونده ارائه میدهد. هدف پژوهش حاضر ارزیابی عملکرد مسئولان کتابخانههای عمومی شهر قم با استفاده از روش بازخورد ۳۶۰درجه است.
روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که از روش پیمایشی-تحلیلی برای ارزیابی عملکرد مسئولان کتابخانهها در هشت شاخص (مهارتهای مدیریتی، تصمیمگیری، نوآوری و تغییر، ارتباط و تعامل، رهبری، مهارتهای تخصصی، مهارتهای رفتاری و کار تیمی) از روش بازخورد ۳۶۰درجه استفاده کرده است. جامعۀ آماری پژوهش شامل کلیۀ مسئولان کتابخانه (۱۲ نفر)، کتابداران (۴۲ نفر) و مسئولان مافوق (۲ نفر) در کتابخانههای عمومی شهر قم است. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامۀ براون (با اندکی اصلاحات) در طیف پنجدرجهای لیکرت (از هرگز تا همیشه) با ۶۴ گویه است که روایی صوری آن توسط اساتید متخصص تأیید شد و میزان پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ ۹۷/۰ به دست آمد. ارزیابی عملکرد مدیران توسط سه گروه خودارزیابی مدیران، کتابداران و مسئولان مافوق مدیران کتابخانه در ادارۀ کل کتابخانههای عمومی استان قم صورت گرفت. برای تجزیهوتحلیل دادهها از آزمونهای ناپارامتریک نرمافزار آماری SPSSV,۲۶ استفاده شد.
یافتهها: نتایج نشان داد که تمام شاخصهای عملکرد مسئولان کتابخانههای عمومی شهر قم در وضعیتی مطلوبی قرار دارد و بین خودارزیابی مسئولان کتابخانه و کتابداران و مسئولان مافوق- جز شاخص «رهبری»- تفاوتی معنادار وجود ندارد. شاخصهای «مهارتهای مدیریتی»، «تعامل و ارتباط»، و «کار تیمی» در رتبههای اول تا سوم قرار دارند. شاخص «تصمیمگیری» نیز با توجه به میانگین رتبۀ آن دارای کمترین اهمیت از دید پاسخدهندگان است و میان شاخصهای عملکرد مسئولان کتابخانه همبستگی بالا و معناداری وجود دارد. همچنین، میان نظرات پاسخگویان بر مبنای متغیرهای جمعیتشناختی سن، جنسیت، میزان تحصیلات، رشتۀ تحصیلی و سابقۀ کار تفاوتی معنادار وجود ندارد.
اصالت/ارزش: تاکنون، پژوهشی دربارۀ ارزیابی عملکرد مسئولان کتابخانههای عمومی با این روش صورت نگرفته است. روش بازخورد ۳۶۰درجه میتواند الگویی مناسب برای تصمیمگیری دربارۀ عملکرد مسئولان کتابخانههای عمومی بهصورت گروهی و انتخاب آنها باشد. لزوم توجه و تفویض اختیار در شاخصهایی نظیر «تشویق و نوآوری»، «رهبری» و «تصمیمگیری» با توجه به یافتههای پژوهش در ارزیابی عملکرد مسئولان از موارد موردتأکید است. همچنین، تدوین و ابلاغ شاخصهای ارزیابی عملکرد به کتابداران و مدیران کتابخانههای عمومی بهمنظور دستیابی به شناخت بهتر از این شاخصها و بهبود کیفیت عملکرد آنها میتواند مفید واقع شود.