فردوس نادعلی زاده،
دوره ۲۵، شماره ۱ - ( ۳-۱۳۹۸ )
چکیده
هدف: هدف پژوهش حاضر بیان نقش عروسک و بازیهای عروسکی در جذب کودکان ۳ تا ۱۲ساله به کتابخانۀ عمومی روستایی است. همچنین این مقاله گزارشی پژوهشی از طرح عروسک دانا در کتابخانۀ حضرت ولیعصر (عج) روستای مبارک‌آباد استان قم ارائه می‌کند که به‌منظور ایجاد شوق مطالعه در کودکان در این کتابخانه انجام شده است. عروسک دانا به‌عنوان مخاطبی برای قصه‌خوانی و اجرای نمایش‌های عروسکی در کتابخانه است و با ایجاد فضایی صمیمی زمینه‌ای برای رشد تخیل کودک و شوق و انگیزه او به مطالعه را فراهم می‌کند. عروسک دانا آن عروسکی است که کودک دوستش دارد و برای داناکردن او قصه‌خوانی می‌کند و در برنامه‌های کتابخانه مشارکت فعال‌تری دارد.
روش: این پژوهش به روش اقدام‌پژوهی (برنامه‌ریزی، اقدام، مشاهده و بازتاب) انجام شده است و در پی مشکل اساسی جذب مستمر مخاطب کودک به کتابخانه حضرت ولیعصر روستای مبارک‌آباد صورت گرفته است. با مطالعۀ پژوهش‌های صورت‌گرفته دربارۀ انگیزه‌های مطالعه، کتاب‌درمانی، فعالیت‌های ترویج کتاب‌خوانی و نظایر آن، طرحی موسوم به «عروسک دانا» تدوین شده است. در مرحلۀ اقدام این طرح، عروسک‌هایی در کتابخانه قرار داده شد و سپس از کودکان خواسته شد با عروسک‌های خود به کتابخانه بیایند و با خواندن قصه و داستان عروسک‌ها را دانا کنند. برای گزارش نتایج طرح، آمارها از نرم‌افزار سامان نهاد کتابخانه‌های عمومی استخراج شده و بازتاب‌های طرح ذکر شده است.
یافته‌ها: در مرحلۀ مشاهده، نتایج آزمون کای‌اسکوئر نشان می‌دهد با برنامه‌ریزی و اجرای طرح عروسک دانا برای کودکان، آمار عضویت و امانت آن‌ها نسبت به قبل افزایش یافته است، اما این افزایش برای اعضای بزرگ‌سال اتفاق نیفتاده است.
اصالت/ارزش: اجرای طرح عروسک باعث جذب و افزایش امانت در کودکان شده است. این پژوهش گزارشی از اجرای یک طرح اقدام‌پژوهی توسط کتابداران برای کودکان را در محیط کتابخانه عمومی روستایی ارائه می‌دهد.
