میترا مسعودی، ایرج رداد،
دوره ۱۹، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۹۲ )
چکیده
هدف: هدف این پژوهش تعیین وضعیت عادات مطالعۀ آزاد دانش‌آموزان مقطع متوسطۀ شهر مشهد و تأثیر عوامل جمعیت‌شناختی (جنسیت، وضعیت اقتصادی والدین، سطح سواد والدین، وضعیت تحصیلی و گرایش به اینترنت) بر آن است.
روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی است و به روش پیمایشی توصیفی انجام پذیرفته است. جامعۀ آماری تعداد ۳۸۴ دانش‌آموز دختر و پسر مقاطع اول تا سوم بودند که با استفاده از شیوۀ نمونه‌گیری چندمرحله‌ای به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شد. روایی صوری پرسشنامه توسط اساتید و صاحب‌نظران مورد تأیید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه با استفاده از بستۀ نرم‌افزاری SPSS اندازه‌گیری و مقدار آلفای کرونباخ آن ۷۳/۰ محاسبه شد که نشان از اعتبار کافی آن دارد. داده‌ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی برای پاسخ به پرسش‌های اساسی و آزمون فرضیه‌های پژوهش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان داد: ۱) مطالعۀ آزاد در بین فعالیت‌های مورد علاقۀ دانش‌آموزان در اوقات فراغت جایگاه نازلی داشته است. ۲) دانش‌آموزان بیشتر علاقه‌مند به مطالعۀ کتاب‌های داستانی و تخیلی هستند. ۳) در میان عوامل بازدارندۀ مطالعه «گوش دادن به موسیقی»، «حجم زیاد تکالیف درسی»، و «تماشای تلویزیون» مهمتر از سایر عوامل هستند. ۴) از نظر دانش‌آموزان اصلی‌ترین مجاری دسترسی آنها به منابع مورد نیاز جهت مطالعه «کتاب‌فروشی‌ها» و «دوستان» و کم‌اهمیت‌ترین «کتابخانۀ مدرسه» بیان شده است. ۵) دانش‌آموزان تأثیر اینترنت را بر دسترسی به منابع اطلاعاتی و مطالعاتی مورد نیاز خود زیاد می‌دانند. ۶) بین عادات مطالعۀ دختران و پسران در برخی مؤلفه‌ها مانند «میزان لذت بردن از مطالعه»، «میزان خرید کتب غیردرسی» و «میزان مطالعه» تفاوت معنی‌داری وجود دارد. و ۷) میان عادات مطالعۀ دانش‌آموزان بر حسب میزان تحصیلات والدین، وضعیت اقتصادی خانواده و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در برخی از مؤلفه‌ها تفاوت معنی‌داری مشاهده شد
اصالت/ ارزش: در مقالۀ حاضر برای نخستین بار در کشور رابطه میان متغیرهای «گرایش به اینترنت»، «سطح تحصیلات والدین»، «وضعیت اقتصادی خانواده» و «پیشرفت تحصیلی» با «عادات مطالعۀ دانش‌آموزان» مورد بررسی قرار گرفته است.
