عبدالعلی فرضعلی زاده، فهیمه باب‌الحوائجی، نجلا حریری،
دوره ۱۹، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۹۲ )
چکیده
هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین مفاهیم مرتبط با شیوه‌های اطلاع‌رسانی در قرآن انجام شده است.
روش: تحقیق حاضر با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام گرفته است. جامعۀ آماری شامل آیات قرآن (۶۲۳۶) است که از این تعداد حدود ۵۵۰۰ آیه دارای بار معنایی اطلاع‌رسانی می‌باشند. مجموعۀ واژه‌ها و کلماتی که در قرآن دارای بار اطلاعاتی مذکور هستند عبارتند از امر، بشر، بلغ، بین، تلو، دعو، ذکر، رسل، علم، قصص، قول، کتب، نباء، نذر، نزل، نصح، نهی، وعظ، و هدی. با استفاده از جدول مورگان ۳۵۶ نمونه به صورت تصادفی ساده انتخاب شد. با توجه به اینکه از هر واژه که دارای بار معنایی اطلاعاتی است به تعداد متفاوت در قرآن آمده است؛ لذا نسبت تعداد نمونه به کل آیات ۷ درصد محاسبه شد. بنابراین ۷ درصد آیات، از هر یک از کلمات انتخاب شد که بدین ترتیب روش نمونه‌گیری در مرحلۀ دوم تصادفی طبقه‌ای تعیین شد.
یافته‌ها: داده‌ها نشان می‌دهند واژۀ علم با ۵/۷۴ درصد نسب به کل سوره‌ها بیشترین فراوانی را دارد. پیامبر اسلام (ص) در نمونۀ آماری با ۸۷ درصد بیشتر از سایر انبیاء الهی به امر اطلاع‌رسانی پرداخته است. در مورد مخاطبان قرآنی تمام بشریت با ۴۲ درصد نسبت به سایر مخاطبان از فراوانی بیشتری برخودار است. در باب شیوه‌های اطلاع‌رسانی سپاس از خدا، اجرای عدالت، علم، آگاهی، دلایل روشن و متقن، مجادله و مناظرۀ احسن، و بشارت و انذار از مهمترین شیوه‌های اطلاع‌رسانی در قرآن مطرح شده است.
اصالت/ارزش: شناخت مهمترین روش‌های قرآنی اشاعۀ اطلاعات علاوه بر شناخت بهتر قرآن رهنمودی برای استفاده کنندگان از قرآن خواهد بود.
