هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی موقعیت مکانی کتابخانه‌های عمومی منطقۀ چهار شهر تهران بر اساس معیارهای مرکزیت و سازگاری و همچنین پیشنهاد مکان‌های مناسب‌تر جهت احداث کتابخانه‌های جدید می‌باشد.
روش: پس از جمع‌آوری داده‌های پایه، یک پایگاه اطلاعاتی در محیط جی آی اس تشکیل شد. سپس بر اساس معیارهای از پیش تعیین شده  نقشه‌های جداگانه تهیه گردید. در ادامه با همپوشانی لایه‌های تهیه شده وضعیت کتابخانه‌های موجود مورد بررسی قرار گرفت و در نقشۀ نهایی نیز مناطق مناسبی برای احداث کتابخانه‌های جدید پیشنهاد گردید.
یافته‌ها: بر اساس یافته‌های پژوهش کتابحانه‌های عمومی منطقۀ چهار شهر تهران با مؤلفه‌های مربوط به معیار مرکزیت و همچنین مؤلفه‌های مربوط به معیارهای سازگاری تناسب نسبی بالایی دارند؛ اما به لحاظ تناسب با معیارهای مربوط به کاربری‌های ناسازگار با کتابخانه وضعیت مناسبی ندارند. یافته‌های پژوهش مشخص نمود که کتابخانه‌های مورد بررسی توزیع جغرافیایی مناسبی ندارند. با توجه به معیار‌های در نظر گرفته شده موقعیت‌های مناسب‌تری برای احداث کتابخانه در این منطقه وجود دارد که این نقاط در نقشۀ نهایی پژوهش با رنگ سفید مشخص شده است.
ارزش/اصالت: این مسأله حائز اهمیت است که قبل از شروع به ساخت کتابخانه، مکان‌های مناسب برای آن تعیین شود. لذا مقالۀ حاضر، با توجه به کمبود چندین کتابخانه در منطقۀ چهار شهر تهران بر اساس برنامۀ پنج‌سالۀ چهارم، در صدد است به منظور احداث کتابخانه مکان‌هایی که به لحاظ تناسب با شاخص‌های مرکزیت و سازگاری امتیازات لازم را داشته باشند مشخص نماید تا کتابخانه‌ها در محیطی مناسب و آرام به تعداد بیشتری از افراد جامعه خدمت‌رسانی کنند.
 

واژه‌های کلیدی: کتابخانه های عمومی، مکانیابی، تحلیل سلسله‌مراتبی، سیستم اطلاعات جغرافیایی، منطقۀ چهار شهر تهران.

متن کامل [PDF 997 kb]   (2597 دریافت)